Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk (ICHB PAN) – jednostka naukowa Polskiej Akademii Nauk o statusie instytutu, z siedzibą w Poznaniu. Prowadzi badania interdyscyplinarne, łączące chemię i biologię i informatykę, zwłaszcza w obszarze kwasów nukleinowych i białek oraz ich elementów składowych (np. nukleozydów, nukleotydów i oligonukleotydów), które obejmują ich syntezę, badania strukturalne oraz biologiczne. Przy ICHB PAN afiliowane jest Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS)[1].
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Dyrektor |
dr hab. Luiza Handschuh |
Adres | |
ul. Z. Noskowskiego 12/14 61-704 Poznań | |
Położenie na mapie Poznania | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
52°24′43″N 16°54′59″E/52,411944 16,916389 | |
Strona internetowa |
Informacje ogólne
edytujW ICHB PAN zatrudnionych jest ponad 780 osób, w przybliżeniu w połowie w PCSS i w połowie w części chemiczno-biologicznej. Wśród ok. 130 pracowników naukowych[1] 16 ma tytuł profesora, a 34 stopień doktora habilitowanego[2][3]; ponadto w instytucie pozostaje aktywnych 6 profesorów emerytowanych[3]. Łącznie w badania naukowe jest zaangażowanych bezpośrednio ponad 200 pracowników i ok. 80 doktorantów[1]. Przy ICHB PAN funkcjonuje studium doktoranckie[1] oraz prowadzona wspólnie z innymi instytutami PAN środowiska wielkopolskiego Poznańska Szkoła Doktorska Instytutów Polskiej Akademii Nauk (PSD IPAN)[1][4].
ICHB PAN ma prawo nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych, w dyscyplinie nauki chemiczne i nauki biologiczne[1] (wcześniej uprawnienia te obejmowały dziedzinę nauk chemicznych w obszarze chemii i biochemii[5]). W lipcu 2024 r. w ICHB PAN funkcjonowało 29 zakładów naukowych[6], 13 pracowni specjalistycznych[7] i 2 zespoły merytoryczne[8] oraz PCSS. Dwie z pracowni tworzą Centrum Biologii Chemicznej ERIC[9], w którym działa wysokoprzepustowy system robotyczny Agamede[10]. Poza laboratoriami badawczymi oraz pomieszczeniami PCSS, ICHB PAN posiada m.in. bibliotekę oraz centrum konferencyjne obejmujące aulę i dwie sale seminaryjne[1][11].
Wybrane osiągnięcia
edytujW 2011 r. ICHB PAN wraz z Wydziałem Biologii UAM utworzył Poznańskie Konsorcjum RNA[12], które w 2014 r. na okres 5 lat uzyskało status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego, nadawany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego[13].
W latach 2017–2021 ICHB PAN miał przyznaną najwyższą kategorię A+ jednostek naukowych w Polsce[14]. Od roku 2022 ma przyznane kategorie naukowe w 3 dyscyplinach[15][16]:
Do większych inicjatyw ICHB PAN należy Europejskie Centrum Bioinformatyki i Genomiki, utworzone wspólnie z Wydziałem Informatyki Politechniki Poznańskiej. Znalazło się ono na tzw. Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej. W ramach ECBiG w 2016 r. uruchomiono projekt Genomiczna Mapa Polski o finansowaniu ponad 100 mln zł, w znacznej części ze środków funduszy europejskich[17][18]. Innym dużym projektem realizowanym w ICHB PAN jest „NEBI – Krajowy Ośrodek Badań Obrazowych w Naukach Biologicznych i Biomedycznych”, wartość projektu: 254 mln zł (konsorcjum ICHB PAN/PCSS/Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN)[19].
W 2020 r. ICHB PAN włączył się w walkę z pandemią COVID-19, wykonując testy na obecność wirusa SARS-CoV-2 dla obszaru Wielkopolski, a także opracowując własny test, oparty w całości o materiały produkowane w Polsce, znacznie tańszy od testów komercyjnych i dostępny na masową skalę[1][20][21][22].
Profil badawczy
edytuj- chemiczna synteza i stereochemia modyfikowanych nukleozydów, nukleotydów i oligonukleotydów,
- chemia organicznych związków fosforu,
- chemia, biologia molekularna i badania strukturalne RNA,
- mechanizmy rozpoznawania molekularnego, biblioteki oligonukleotydowe, mikromacierze,
- analiza konformacyjna białek i kwasów nukleinowych za pomocą krystalografii rentgenowskiej i wysokorozdzielczego NMR,
- genetyka molekularna oddziaływań roślina – mikroorganizm, transformacja komórek roślinnych obcym DNA, rośliny transgeniczne,
- biologia molekularna wirusów i onkogenów,
- modelowanie molekularne i metody obliczeniowe w chemii i biologii molekularnej.
Samodzielni pracownicy naukowi
edytujAktualnie zatrudnieni
edytujStan na lipiec 2024 r.
- Profesorowie tytularni[2][3]: Paweł Bednarek, Maciej Figiel, Marek Figlerowicz, Zofia Gdaniec, Michał Jasiński, Mariusz Jaskólski, Elżbieta Kierzek, Ryszard Kierzek, Piotr Kozłowski, Mirosława Naskręt-Barciszewska, Marta Olejniczak, Anna Pasternak, Wojciech Rypniewski, Marta Szachniuk, Jan Węglarz i Eliza Wyszko.
- Doktorzy habilitowani[2][3]: Maciej Antczak, Krzysztof Brzeziński, Marcin Chmielewski, Mariola Dutkiewicz, Agnieszka Fiszer, Małgorzata Giel-Pietraszuk, Mirosław Gilski, Kamilla Grzywacz, Luiza Handschuh, Paulina Jackowiak, Anna Jasińska, Agnieszka Kiliszek, Jacek Kolanowski, Joanna Kosman , Edyta Kościańska, Krzysztof Kurowski, Anna Kurzyńska-Kokorniak, Magdalena Łuczak, Tomasz Ostrowski, Katarzyna Pachulska-Wieczorek, Anna Philips , Katarzyna Rolle, Miłosz Ruszkowski , Agnieszka Rybarczyk, Michał Sobkowski, Agata Świątkowska , Aleksandra Świercz, Agata Tyczewska , Anna Urbanowicz, Barbara Uszczyńska-Ratajczak, Zbigniew Warkocki, Anna Wojakowska , Marzena Wojciechowska i Agnieszka Żmieńko .
Byli pracownicy samodzielni
edytujProf. dr hab. Ryszard Adamiak[23], prof. dr hab. Jan Barciszewski[24][a], prof. dr hab. inż. Jacek Błażewicz[26], prof. dr hab. Jerzy Boryski[27], prof. dr hab. Maria Danuta Bratek-Wiewiórowska[28], prof. dr hab. inż. Grzegorz Bujacz[29], prof. dr hab. Józef Bujarski[30], Jerzy Ciesiołka[31][a], Rafał Ciosk[32], prof. dr hab. Piotr Formanowicz[26], prof. dr hab. Bożenna Golankiewicz[33], dr hab. inż. Stefan Grocholewski[34], prof. dr hab. Krzysztof Gulewicz[35], prof. dr hab. Hieronim Jakubowski[36], prof. dr hab. Marta Kasprzak[37], prof. dr hab. Adam Kraszewski[38][a], dr hab. Karolina Krystkowiak[39], prof. dr hab. Włodzimierz Krzyżosiak[40], dr hab. Tadeusz Kuliński[a], prof. dr hab. Andrzej Legocki[41][a], dr hab. Piotr Łukasiak[26], prof. dr hab. Wojciech Markiewicz[42], Takashi Miki, dr hab. Michał Sikorski[43], prof. dr hab. Jacek Stawiński[38][a], prof. dr hab. Maciej Stobiecki[44][a], prof. dr hab. Tomasz Twardowski[45][a], prof. dr hab. Maciej Wiewiórowski, prof. dr hab. Przemysław Wojtaszek[46], dr hab. Jan Wrzesiński[47].
Historia
edytujInstytut Chemii Bioorganicznej wywodzi się z powstałego w 1969 roku poznańskiego Zakładu Stereochemii Produktów Naturalnych Instytutu Chemii Organicznej PAN (IChO), kierowanego przez prof. Macieja Wiewiórowskiego. W roku 1974 zespół M. Wiewiórowskiego przeniósł się do budynków przy ul. Noskowskiego, a w 1980 roku przekształcił się w Zakład Chemii Bioorganicznej PAN, który w 1988 r. uzyskał status samodzielnego instytutu PAN. W pierwszej połowie lat 90. Instytut zyskał znaczne powierzchnie laboratoryjne i biurowe oraz szklarnię, stanowiące Ośrodek Nauki PAN w Poznaniu[48].
Od stycznia 2015 Instytut jest właścicielem willi miejskiej przy ul. Wieniawskiego 21/23[49]. W willi ma powstać Centrum Innowacyjności i Edukacji Społecznej Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN[50].
Jesienią 2022 r. IChB PAN przejął zespół pałacowo-parkowy w Turwi[51].
Kierownictwo
edytujDyrektorzy
edytujZakładem Chemii Bioorganicznej PAN, a następnie Instytutem Chemii Bioorganicznej PAN kierowali[48]:
- 1980–1988: Maciej Wiewiórowski (założyciel i kierownik ZChB PAN do emerytury)
- 1988–2003: Andrzej Legocki (pierwszy dyrektor ICHB PAN; kadencja zakończona przedterminowo w związku z nominacją na Prezesa Polskiej Akademii Nauk)
- 2003–2011: Wojciech Markiewicz
- 2011–2023: Marek Figlerowicz[52]
- od 2023: Luiza Handschuh[53]
Przewodniczący Rady Naukowej
edytujPrzewodniczący Rady Naukowej ZChB/ICHB PAN i ich zastępcy w kolejnych kadencjach[54]:
- 1984–1986: Jerzy Wrobel (zastępcy: Jerzy Pawełkiewicz i Aleksander Zamojski)
- 1987–1990: Jerzy Pawełkiewicz (zastępcy: Ignacy Siemion i Kazimierz Wierzchowski)
- 1991–1994: Aleksander Zamojski (zastępcy: Kazimierz Wierzchowski i Aleksander Zamojski)
- 1995–1998: Aleksander Zamojski (zastępcy: Jerzy Pawełkiewicz i Kazimierz Wierzchowski)
- 1999–2002: Kazimierz Wierzchowski (zastępcy: Wiesław Antkowiak i Ignacy Siemion)
- 2003–2006: Kazimierz Wierzchowski (zastępcy: Ewa Bartnik i Kazimierz Wierzchowski)
- 2007–2010: Maciej Żylicz (zastępcy: Wiesław Antkowiak i Włodzimierz Krzyżosiak)
- 2011–2014: Andrzej Legocki (zastępcy: Ewa Bartnik i Henryk Koroniak)
- 2015–2018: Andrzej Legocki (zastępcy: Ewa Bartnik i Henryk Koroniak)
- 2019–2022: Andrzej Legocki (zastępcy: Ryszard Adamiak i Adam Szewczyk)
- 2023–2026: Andrzej Legocki (zastępcy: Michał Sobkowski i Adam Szewczyk)[55]
Zobacz też
edytujUwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Portal ICHB PAN [online] [dostęp 2023-01-03] (pol. • ang.).
- ↑ a b c Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2020-07-16].
- ↑ a b c d Książka adresowa Instytutu [zarchiwizowane 2024-07-11] .
- ↑ Poznańska Szkoła Doktorska Instytutów Polskiej Akademii Nauk. [dostęp 2020-04-12].
- ↑ Strona domowa ICHB PAN [zarchiwizowane 2019-08-04] .
- ↑ Zakłady Naukowe [online], ICHB PAN [dostęp 2024-07-11] .
- ↑ Pracownie specjalistyczne [online], ICHB PAN [dostęp 2024-07-11] .
- ↑ Zespoły merytoryczne [online], ICHB PAN [dostęp 2024-07-11] .
- ↑ Centrum Biologii Chemicznej ERIC [online], ICHB PAN [dostęp 2024-07-11] .
- ↑ Redakcja, AGAMEDE – była pierwszą kobietą w nauce, teraz rewolucjonizuje badania biologiczne [online], Mitsubishi Electric News, 16 kwietnia 2021 [dostęp 2024-07-11] .
- ↑ Centrum konferencyjne [online] [dostęp 2023-01-03] .
- ↑ Poznańskie Konsorcjum RNA [zarchiwizowane 2020-02-17] .
- ↑ Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące: akcent na jakość!, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 14 maja 2014 [zarchiwizowane 2017-10-26] .
- ↑ List gratulacyjny od Prezesa Polskiej Akademii Nauk, [w:] Aktualności [online], ICHB PAN, 26 stycznia 2017 [zarchiwizowane 2020-01-06] .
- ↑ Wykaz kategorii naukowych przyznanych w 2022 r. podmiotom systemu szkolnictwa wyższego i nauki w poszczególnych dyscyplinach naukowych przez Ministra Edukacji i Nauki [online], Ministerstwo Edukacji i Nauki, 2 sierpnia 2022 [dostęp 2023-01-03] .
- ↑ Instytut na plus [online], ICHB PAN, 14 lutego 2023 [dostęp 2023-02-14] .
- ↑ Genomiczna Mapa Polski – podpisanie umowy, ICHB PAN [zarchiwizowane 2020-04-13] .
- ↑ About Us. ECBiG. [dostęp 2020-04-12]. (ang.).
- ↑ NEBI – Krajowy Ośrodek Badań Obrazowych w Naukach Biologicznych i Biomedycznych [online], ICHB PAN [dostęp 2024-07-11] .
- ↑ Gowin: przekazałem środki na produkcję pierwszych 100 tys. polskich testów na obecność koronawirusa, [w:] Nauka w Polsce [online], PAP [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Gowin: Polski test na koronawirusa 100 proc. skuteczny. Uratuje życie wielu z nas [online], Onet.pl, 10 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Gowin zwróci się o odznaczenia państwowe dla zespołu, który opracował polski test na koronawirusa [online], Onet.pl, 11 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Adamiak Lab, ICHB PAN [zarchiwizowane 2016-03-10] (ang.).
- ↑ Zakład Epigenetyki, ICHB PAN [zarchiwizowane 2019-04-09] .
- ↑ Książka adresowa Instytutu [zarchiwizowane 2023-09-21] .
- ↑ a b c ICHB PAN » Zakład Bioinformatyki, ICHB PAN [zarchiwizowane 2021-07-13] .
- ↑ Zespół Chemii Nukleozydów, ICHB PAN [zarchiwizowane 2014-04-19] .
- ↑ Prof. dr hab. Maria Danuta Bratek-Wiewiórowska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prof. dr hab. inż. Grzegorz Dariusz Bujacz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prof. dr hab. Józef Julian Bujarski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prof. dr hab. Jerzy Henryk Ciesiołka, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-02-14] .
- ↑ Dr hab. Rafał Ciosk, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-02-14] .
- ↑ Prof. dr hab. Bożenna Katarzyna Golankiewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Dr hab. inż. Stefan Stanisław Grocholewski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-07-25] .
- ↑ Prof. dr hab. Krzysztof Antoni Gulewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prof. dr hab. Hieronim Jakubowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Zakład Bioinformatyki, ICHB PAN [zarchiwizowane 2017-07-14] .
- ↑ a b Zakład Chemii Kwasów Nukleinowych, ICHB PAN [zarchiwizowane 2017-07-14] .
- ↑ Dr hab. inż. Karolina Anna Krystkowiak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-07-11] .
- ↑ Prof. dr hab. czł. koresp. PAN Włodzimierz Krzyżosiak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Andrzej Bogusław Legocki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Zakład Biologii Chemicznej, ICHB PAN [zarchiwizowane 2017-07-14] .
- ↑ Pracownia Inżynierii Białek, ICHB PAN [zarchiwizowane 2017-07-14] .
- ↑ Zakład Biochemii Produktów Naturalnych, ICHB PAN [zarchiwizowane 2020-04-26] .
- ↑ Zakład Biosyntezy Białka, ICHB PAN [zarchiwizowane 2020-04-13] .
- ↑ Prof. dr hab. Przemysław Wojtaszek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-04-24] .
- ↑ Dr hab. Jan Wrzesiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-07-11] .
- ↑ a b Historia, ICHB PAN [dostęp 2020-04-12] [zarchiwizowane 2020-04-13] .
- ↑ Komunikat: Informacja Prezydenta o wywieszeniu wykazu nieruchomości przeznaczonej do sprzedaży w trybie bezprzetargowym – bip.poznan.pl [online], bip.poznan.pl [dostęp 2019-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-28] .
- ↑ Rewitalizacja zabytkowej willi dzięki unijnym pieniądzom [online], media.bgk.pl [dostęp 2023-02-11] .
- ↑ Zespół pałacowo-parkowy w Turwi [online], IChB PAN [dostęp 2023-08-09] .
- ↑ Szkoła Nestorów Nauki zaprasza [online], Życie Uniwersyteckie, 7 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-07] .
- ↑ Zawiadomienie o wyborze Dyrektora Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu [online], ICHB PAN, 29 listopada 2023 [dostęp 2023-12-07] .
- ↑ Historia Rady Naukowej [online], ICHB PAN [dostęp 2023-02-14] .
- ↑ Rada Naukowa kadencji 2023-2026 [online], ICHB PAN [dostęp 2023-02-14] .