Józef Siemiradzki
Józef Siemiradzki (ur. 28 marca 1858 w Charkowie, zm. 12 grudnia 1933 w Warszawie) – polski geolog i podróżnik, profesor paleontologii Uniwersytetu Lwowskiego (1901–1933).
 1881 | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 marca 1858 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
geolog, paleontolog |
| Narodowość |
polska |
| Tytuł naukowy |
profesor |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Ukończył III Gimnazjum w Warszawie. Studia przyrodnicze odbył na Uniwersytecie Dorpackim. Był członkiem Konwentu Polonia[1]. Głównym przedmiotem badań Siemiradzkiego były skamieniałości i stratygrafia jury. Już w 1882 wydano drukiem jego pracę na temat głazów narzutowych na ziemiach polskich. Wkrótce potem wyruszył do Ameryki Łacińskiej, którą odwiedził 3-krotnie: 1882–1883, 1892 i 1895. Był członkiem Ligi Narodowej[2].
Był również encyklopedystą oraz edytorem Encyklopedii zbiór wiadomości z wszystkich gałęzi wiedzy - polskiej encyklopedii wydanej w latach 1898–1907 przez społeczną organizację edukacyjną Macierz Polska, która działała w Galicji w okresie zaboru austriackiego. Wymieniony jest jako współautor tego dzieła[3].
Prowadził szeroko zakrojone badania Andów. Poza pasją geologa kierowała nim chęć poznania losu polskich emigrantów, szczególnie chłopskiej emigracji masowej z II połowy XIX wieku. Plonem wypraw amerykańskich były reportaże z podróży, w tym pierwsza książka Z Warszawy do Równika, zawierająca ryciny wykonane na podstawie rysunków autora z podróży. Profesor Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie, rektor tej uczelni w roku akademickim 1926/1927, prorektor 1927/1928. W połowie 1911 był jednym z inicjatorów zawiązania w Paryżu towarzystwa akcyjnego „Banque Franco-Galizienne, societe anonyme” (ponadto także m.in. Michał Jorkasch-Koch)[4].
Był honorowym członkiem Państwowego Instytutu Geologicznego, członkiem PAU.
Został pochowany w grobie rodziny Siemiradzkich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 67-6-1,2).
Wybrane prace edytuj
Reportaże z podróży:
- Z Warszawy do Równika. Wrażenia z podróży po Ameryce Południowej odbytej w latach 1882–83 (1885, wznowienie 2014)
- Za morze! Szkice z wycieczki do Brazylii (1894)
Podręczniki:
- Geologia ziem polskich (tom 1 – 1903, tom 2 – 1909)
- Płody kopalne Polski (1922)
- O czym mówią kamienie? 1929
Odznaczenia i wyróżnienia edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[5][6]
- Krzyż Walecznych[7]
Upamiętnienie edytuj
Nazwiskiem Siemiradzkiego nazwano jurajski rodzaj amonita Siemiradzkia[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Antoni Minkiewicz, „Konwent Polonia”, 1828–1978, [w:] Zeszyty Historyczne, zeszyt 46, Paryż 1978, s. 222.
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 583.
- ↑ Finkel 1898 ↓.
- ↑ Dział ekonomiczny. Bank polsko-francuski w Paryżu. „Nowa Reforma”, s. 3, Nr 327 z 20 lipca 1911.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630 „za zasługi na polu naukowem”.
- ↑ Kronika. Dekoracja Orderem Odrodzenia Polski. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 58 z 11 marca 1930.
- ↑ Nekrolog - Obrońca Lwowa - "Kurier Warszawski", nr 344, 13.12.1933 r.
- ↑ Family Pseudoperisphinctidae - P. (Siemiradzkia) procerus. Jurassic ammonites. [dostęp 2011-08-28]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Ludwik Finkel: Encyklopedya zbiór wiadomości z wszystkich gałęzi wiedzy, t. I. Lwów: Macierz Polska, Nakładem Wydawnictwa Macierzy Polskiej, druk. E. Winiarza, 1898, s. III–IX.
- M. Graniczny, J. Kacprzak, L. Marks, H. Urban, 2008: Józef Siemiradzki (1858–1933) – geolog niezwykły. Przegląd Geologiczny, 5 [1].
- Posłowie do drugiego wydania: Z Warszawy do Równika. Wrażenia z podróży po Ameryce Południowej odbytej w latach 1882–83, Warszawa 2014.
Linki zewnętrzne edytuj
- Muzeum geologiczne - Józef Siemiradzki. pgi.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-09)].
- Prace Józefa Siemiradzkiego w bibliotece Polona