Jerzy Sołtan
Jerzy Władysław Franciszek Maria Sołtan[3] herbu Sołtan (ur. 6 marca 1913[4] w Prezmie, zm. 16 września 2005 w Bostonie) – polski architekt i teoretyk architektury, profesor Harvard University, w latach 1967–1974 dziekan tamtejszego Wydziału Architektury, współpracownik Le Corbusiera, kawaler Orderu Virtuti Militari, syn Władysława.
| Imię i nazwisko |
Jerzy Władysław Sołtan |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
6 marca 1913 |
| Data i miejsce śmierci |
16 września 2005 |
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
W latach 1931–1935 studiował na Politechnice Warszawskiej. Od 20 września 1935 do 15 lipca 1936 był uczniem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, a następnie odbył praktykę w 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie[5]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 5. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[6].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył na stanowisku dowódcy plutonu łączności 3 Pułku Strzelców Konnych[7]. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[8]. W niewoli przetłumaczył książkę Quand les Cathédrales étaient blanches (pol. Kiedy katedry były białe) Le Corbusiera i prowadził z nim korespondencję, co zaowocowało wyjazdem po wojnie na studia do Francji. Tutaj brał udział w prawie wszystkich ważnych, powojennych pracach projektowych francuskiego architekta.
Po 4 latach wrócił do Polski. W 1954 rozpoczął pracę pedagogiczną na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w Zakładach Artystyczno-Badawczych, których był twórcą i do 1967 główną postacią[9]. Pomimo przeciwności natury politycznej udało mu się zebrać zespół architektów, z którym zaprojektował takie obiekty jak kompleks sportowy Warszawianka, wnętrza dworca Warszawa Śródmieście, bar Wenecja w Warszawie, dom towarowy w Olsztynie czy pawilon polski na Wystawie Światowej w Brukseli (1958).
W 1959 na zaproszenie Josepa Serta wyjechał z wykładami do Harvardu, gdzie w 1961 przebywał jako profesor wizytujący, a od 1965 jako profesor zwyczajny. W latach 1967–1974 został dziekanem tamtejszego Wydziału Architektury, a w 1975 dyrektorem Programu Przestrzennego Kształtowania Miast. W 1972 wraz z Wojciechem Fangorem zaprojektował dwie szkoły podstawowe w Brockton[10]. W roku 1979 przeszedł na emeryturę.
Oprócz działalności na uczelni był członkiem licznych towarzystw naukowych na świecie (znał 7 języków). Poza architekturą zajmował się także rzeźbą, grafiką i sztuką użytkową.
W 2001 Politechnika Warszawska mu tytuł doktora honoris causa[3]. Ze względu na stan zdrowia laureat nie mógł przylecieć do Polski, w związku z tym do Harvardu udała się delegacja Politechniki Warszawskiej i tam też laureat odebrał dyplom.
Członek rady Stowarzyszenia Architektów Polskich[11].
Był żonaty z architekt Hanną Sołtan z d. Borucińska (1911–1987)[12].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[13]
- Order Sztandaru Pracy I Klasy (1964)[11]
Wybrane publikacje edytuj
- Jerzy Sołtan: On i ja. O architekturze i Le Corbusierze. Grzegorz Piątek (tłum.). Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2020, s. 200. ISBN 978-83-957282-1-1.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Architektura w Warszawie. Lata 1945–1965. Marta Leśniakowska.
- ↑ Jerzy Sołtan „Rozmowy o architekturze” Warszawa 1996
- ↑ a b Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej; In memoriam – Pamięci Architektów Polskich; prof. arch. Jerzy Władysław Sołtan.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 249, tu podano, że urodził się 21 lutego 1913.
- ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 73, 113.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 249.
- ↑ Janota Bzowski 1981 ↓, s. 162.
- ↑ Straty ↓, numer jeniecki 32603.
- ↑ Wojciech Włodarczyk: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1944–2004 : 100 lat Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Akademia Sztuk Pięknych, 2005, s. 234-248. ISBN 83-02-09319-X.
- ↑ Szymon Ruszczewski "Finding Sołtan" 2021
- ↑ a b In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Jerzy Władysław Sołtan, www.archimemory.pl [dostęp 2023-05-19].
- ↑ arch. Hanna Zofia Sołtan. witryna Pamięci Architektów Polskich
- ↑ Janota Bzowski 1981 ↓, s. 166.
Bibliografia edytuj
- Zdzisław Janota Bzowski: Notatnik strzelca konnego 1932–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1981. ISBN 83-211-0240-9.
- Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
Linki zewnętrzne edytuj
- profesor Jerzy Sołtan – sztuka-architektury.pl
- Sołtanowie – genealogia.okiem.pl
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].