Juliusz Bardach

polski historyk państwa i prawa

Juliusz Bardach (ur. 3 listopada 1914 w Odessie, zm. 26 stycznia 2010[1] w Warszawie) – polski historyk ustroju i prawa, profesor nauk prawnych, nauczyciel akademicki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN (1983 członek korespondent, 1989 członek rzeczywisty)[2]. Autor prac z zakresu ustroju i prawa dawnej Litwy, parlamentaryzmu polskiego, historii porównawczej prawa.

Juliusz Bardach
Ilustracja
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

3 listopada 1914
Odessa, gubernia chersońska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

26 stycznia 2010
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1943–1948

Jednostki

Ludowe Wojsko Polskie

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Oficerski Orderu „Za Zasługi dla Litwy”
Nagrobek Juliusza Bardacha

Życiorys

edytuj

Urodził się w zasymilowanej żydowskiej rodzinie Marka Bardacha, lekarza stomatologa, i Otylii z Neudingów. Był bratem Janusza Bardacha (1919–2002), chirurga plastycznego, autora książki „Człowiek człowiekowi wilkiem” opisującej osobiste doświadczenie 5-letniego pobytu w sowieckim gułagu w czasie II wojny światowej. Jego dziadek Natan Neuding zamieszkał w Odessie po powrocie z Syberii, dokąd został zesłany z Warszawy w czasie powstania styczniowego[3].

Absolwent gimnazjum Mikołaja Kopernika we Włodzimierzu Wołyńskim[4], do którego jego rodzina przybyła w 1922 roku, gdy Juliusz miał 8 lat[3]. Ukończył następnie wydział prawa na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (prof. Stefan Ehrenkreutz i prof. Henryk Łowmiański), 1938–1939 redaktor wileńskiej mutacji „Robotnika” i działacz PPS[4]. Po wybuchu wojny w 1939 roku wrócił do Włodzimierza Wołyńskiego, a następnie zamieszkał we Lwowie pod okupacją radziecką[3]. Po ataku III Rzeszy na ZSRR powołany do Armii Czerwonej[3]. Od marca 1942 roku pracował jako robotnik w Uzbekistanie[3]. Od 1943 w Wojsku Polskim w ZSRR początkowo jako szeregowy, a następnie jako oficer pionu polityczno-wychowawczego w randze pułkownika, 1945–1947 attaché wojskowy Ambasady RP w Moskwie. Odwołany ze stanowiska po konflikcie z ambasadorem Marianem Naszkowskim[3]. W 1948 uzyskał doktorat na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego na podstawie pracy opublikowanej w Wilnie w 1938 roku pt. „Adopcja w prawie litewskim XV i XVI wieku", a jego promotorem był ówczesny dziekan wydziału prof. Adam Vetulani[5] (w 1998 odnowiony). W 1950 roku został usunięty z Wojska Polskiego, za to, że wg opinii Szefa Departamentu Kadr Ministerstwa Obrony Narodowej Bardach „posiada poglądy prawicowo-pepesowskie. Notowano wrogie wypowiedzi o Związku Radzieckim”.[3] Był członkiem Marksistowskiego Zrzeszenia Historyków[6], członek PZPR w latach 1948–1990[7][4].

Pracownik naukowy Zakładu Historii Państwa i Prawa Polskiego, członek: Rady Instytutu Historii Prawa oraz Rady Wydziału Prawa i Administracji UW, Komitetu Nauk Historycznych PAN, Komitetu Nauk Prawnych PAN, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Rady Wydawnictwa „Przegląd Wschodni”.

Pod jego kierunkiem stopień doktora uzyskali m.in. Michał Pietrzak i Andrzej Zakrzewski[8].

W 1995 Uniwersytet Łódzki[9], 19 listopada 1996 Uniwersytet Warszawski[10], a w 1997 Uniwersytet Wileński przyznały mu tytuły doktora honoris causa.

Zmarł w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 29C-tuje-8)[11].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Wybrane publikacje

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Tomasz Siewierski, Juliusz Bardach (1914–2010): O lituanistycznej pasji uczonego [w:] Multum, non multa. Młodzi badacze w poszukiwaniu prawdy, red. U. Czyżewska, T. Siewierski, R. K. Tabaszewski, J. Żołnierz, Lublin 2012, s. 107–120.

Przypisy

edytuj
  1. Odeszli. „UW : Uniwersytet Warszawski”. 2 (46), s. 40, marzec 2010. Uniwersytet Warszawski. ISSN 1640-2758. (pol.). 
  2. BARDACH, Juliusz [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01] (pol.).
  3. a b c d e f g Michał Kozłowski, Juliusz Bardach – kłamca katyński, „Wojna i Pamięć” 1 (2019), s. 101-120 [online] [dostęp 2021-12-21].
  4. a b c Bogdan Szlachta: Juliusz Bardach (1914-2010). W: Uczeni żydowskiego pochodzenia we współczesnych dziejach Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, s. 77-85. ISBN 978-83-233-3888-8. [dostęp 2023-01-24].
  5. Uroczysta promocja na U. J.. „Dziennik Polski”, s. 4, Nr 141 z 26 maja 1948. 
  6. Zbigniew Romek, Cenzura a nauka historyczna w Polsce 1944-1970, Warszawa 2010, s. 135.
  7. Spętana akademia. Polska Akademia Nauk w dokumentach władz PRL. Materiały partyjne 1950-1986, t. II, wybór, wstęp i opracowanie Patryk Pleskot, Tadeusz Paweł Rutkowski, Warszawa 2012, s. 68.
  8. Prof. Juliusz Bardach, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-10-22].
  9. Doktorzy honoris causa UŁ. [dostęp 2011-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 grudnia 2010)].
  10. Doktoraty HC [online], uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  11. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze
  12. M.P. z 2002 r. nr 57, poz. 778 „w uznaniu wybitnych zasług w działalności naukowej i dydaktycznej, za osiągnięcia w pracy zawodowej”.
  13. a b c d Janusz Kapuścik (red.): Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. T. V: Suplement A–Ż. Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2006, s. 61-62. ISBN 83-916278-4-5.
  14. M.P. z 1947 r. nr 16, poz. 35 „za pracę społeczną”.
  15. Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 36–37. ISBN 83-223-2073-6.
  16. Apdovanotų asmenų duomenų bazė. grybauskaite.is.lt. [dostęp 2011-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 lipca 2011)]. (lit.).

Linki zewnętrzne

edytuj