Jutrków
Jutrków – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Wieruszów.
| wieś | |
_(1).jpg) Fragment wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
305[2] |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
98-400[3] |
| Tablice rejestracyjne |
EWE |
| SIMC |
0210513 |
Położenie na mapie gminy Wieruszów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu wieruszowskiego  | |
 51°21′16″N 18°07′05″E/51,354444 18,118056[1]
| |
Historia
edytujMiejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i pierwotnie związana była z Wielkopolską oraz Śląskiem. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Wymieniona pierwszy raz w dokumencie zapisanym po łacinie w 1266 "Jutrcowo", 1305 "Jutrkow inferior", 1429 "Jutrkow Ossyadle", 1434 "major Jutrkow, Magna Jutrkow”. Dawniej zwany także "Dolnym, Dużym lub Osiadłym"[4].
Miejscowość została odnotowana w historycznych dokumentach własnościowych, prawnych i podatkowych. W 1266 była wsią książęcą. Mieszkańcy płacili dziesięcinę biskupowi wrocławskiemu. W 1295 wymieniona została w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis jako Jutrkowo[5]. W 1305 w ramach dziesięciny oddawali biskupowi wrocławskiemu donicę miodu. W 1429 Siechna z Jurkowa pozwała do sądu Jana współwłaściela wsi. W 1435 sprzedała część swojej posiadłości w miejscowości t.j. 6 łanów z fortalicją i dworem. W 1452 dzieląc posiadłość w Jurkowie przeznaczyła 1 łan dla starszego syna Macieja, a drugi łan, zwany wielkim, dla syna Piotra i córki Katarzyny. W 1429 odnotowany został we wsi Stanisław Jutrkowski. W 1431 zastawił on w Jutrkowie jednego kmiecia J. Burzyńskiemu. W 1436 sprzedał jedną grzywnę czynszu za 10 grzywien altaryście ostrzeszowskiemu. W 1498 odnotowano Piotra Jutrkowskiego, a w 1528 Jakuba Jutrkowskiego herbu Świnka[4].
Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze pruskim. Jako wieś i folwark leżące w powiecie ostrzeszowskim wymienia ją XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1882 miejscowość miała 24 domy oraz 249 mieszkańców; w tym 14 ewangelików, 235 katolików. Słownik odnotowuje również 65 analfabetów mieszkających we wsi. Folwark należał do dominium Lubczyna liczył 8 domów zamieszkanych przez 98 mieszkańców[6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 47792
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 416 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rosin 1963 ↓.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. III, hasło „Jutrków”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1882. s. 643. [dostęp 2022-10-18].
Bibliografia
edytuj- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Jutrków”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 86-87.
Linki zewnętrzne
edytuj- Jutrków w „Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wieluńskiej w średniowieczu”
- Jutrków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 643.