Karl Böhm

austriacki dyrygent

Karl August Leopold Böhm (ur. 28 sierpnia 1894 w Grazu, zm. 14 sierpnia 1981 w Salzburgu[1]) – austriacki dyrygent, znany przede wszystkim z interpretacji dzieł Wolfganga Amadeusa Mozarta i Richarda Straussa.

Karl Böhm
Ilustracja
Imię i nazwisko

Karl August Leopold Böhm

Data i miejsce urodzenia

28 sierpnia 1894
Graz

Data i miejsce śmierci

14 sierpnia 1981
Salzburg

Zawód

dyrygent

Odznaczenia
Krzyż Komandorski II Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Kawalerski za Naukę i Sztukę (Austria) Krzyż Zasługi Wojennej II klasy (III Rzesza)

Rys biograficzny

edytuj

Urodzony w rodzinie adwokata, odbył studia prawnicze równocześnie studiując teorię muzyki i fortepian. Karierę jako dyrygent rozpoczął w 1917 roku w rodzinnym Grazu, mimo braku przygotowania zawodowego w tej specjalności. Jednym z przełomów w karierze Böhma było zaproszenie od Bruno Waltera do Monachium. Pierwszą operą, jaką poprowadził w tamtejszym teatrze, była Madame Butterfly Giacomo Pucciniego (28 stycznia 1921 r.). Od 1927 roku objął funkcję generalnego dyrektora muzyki w Darmstadcie, następnie w latach 1931–34 pracował w Hamburgu i od 1934, po usunięciu ze stanowiska Fritza Buscha przez reżym nazistowski, w drezdeńskiej Semperoper. W Dreźnie też zaprzyjaźnił się ze Straussem. 15 października 1938 roku kierował światową prapremierą jego opery Dafne. W latach 1943–45 i 1954–56 szefował Wiener Staatsoper. Jego nazwisko figurowało na Gottbegnadeten-Liste (Lista obdarzonych łaską Bożą w III Rzeszy).

Po wojnie otrzymał dwuletni zakaz dyrygowania, po którym to okresie rozwinęła się jego międzynarodowa kariera. Dyrygował w MET, Londynie, Bayreuth, Salzburgu i na innych scenach.

Kojarzony dzięki doskonałym nagraniom z twórczością Mozarta czy Straussa, Böhm w późniejszym okresie nagrywał także z powodzeniem dzieła Wagnera. Nagrany przez niego z Bayreuther Festspiele Pierścień Nibelunga (1967–1971) bywa wymieniany razem z nagraniami Herberta von Karajana (Berliner Philharmoniker) czy sir Georga Soltiego (Wiener Philharmoniker), wielkim uznaniem cieszy się także jego nagranie wagnerowskiego Tristana i Izoldy, także z Bayreuth. Z równym powodzeniem dyrygował dziełami Verdiego, Beethovena, Brahmsa, Schuberta, Brucknera czy Berga.

Dyrygował najbardziej uznanymi zespołami, takimi jak Filharmonicy Wiedeńscy i Berlińscy, Orkiestrą MET, London Symphony Orchestra. Współpracował z największymi śpiewakami swoich czasów, jak Erich Kunz, Anton Dermota, Birgit Nilsson, Christa Ludwig, Leonie Rysanek, Theo Adam czy Wolfgang Windgassen.

Zmarł w trakcie przygotowań do festiwalu w Salzburgu.

Jego synem był Karlheinz Böhm, austriacki aktor, a wnuczką Katharina Böhm – aktorka, córka Barbary Kwiatkowskiej-Lass.

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Deutsches Literatur-Lexikon. Das 20. Jahrhundert. T. Band 3. Blaas–Braunfels. Zürich-München: K.G. Saur Verlag, 2001, s. 253. ISBN 3-908255-03-1.
  2. a b c d Karl Böhm. uni-mozarteum.at. [dostęp 2020-01-28]. (niem.).

Bibliografia

edytuj
  • Karl Böhm w bazie AllMusic (ang.)
  • Kronika Opery, Marian B Michalik (red.), Jolanta M Michasiewicz (red.), Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 1993, ISBN 83-900331-7-8, OCLC 69311058.
  • Wagner – The great operas from the Bayreuth Festival, Decca, 2008