Kazimierz Jaklewicz (nawigator)
Kazimierz Jaklewicz (ur. 28 listopada 1907 w Sosnowcu, zm. 7 kwietnia 1982 w Sopocie) – podpułkownik dyplomowany obserwator Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari.
 ppor. Kazimierz Jaklewicz | |
 podpułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1927–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
14 pułk piechoty |
| Stanowiska |
młodszy oficer kompanii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujUrodził się jako syn Józefa i Julii Samin, ukończył gimnazjum humanistyczne. Absolwent Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. 15 sierpnia 1930 Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1930 i 181. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a minister spraw wojskowych wcielił do 14 pułku piechoty z Włocławka[1]. Pełniąc służbę we włocławskim pułku zajmował stanowisko młodszego oficera 2. kompanii KOP[2]. Z dniem 1 czerwca 1931 został skierowany na 8-miesięczny kurs aplikacyjny obserwatorów balonowych przy 1 batalionie balonowym w Toruniu[3]. Z dniem 15 kwietnia 1932 przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów aeronautycznych, z jednoczesnym przeniesieniem do 1 batalionu balonowego[4]. 12 marca 1933 został promowany na stopień porucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 46. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[5]. Następnie przeniesiono go do 6 pułku lotniczego we Lwowie. Stał się jednym z pierwszych w Polsce propagatorów użycia spadochronów do celów ratowniczych, w „Przeglądzie Lotniczym” z lutego 1935 opublikował artykuł poświęcony tej tematyce[6]. W kolejnej publikacji postulował poprawę wyszkolenia obserwatorów balonowych poprzez częstszą zmianę miejsca ich szkolenia[7]. W marcu 1939 służył w 64 eskadrze liniowej na stanowisku oficera taktycznego[8][9][10]. Do rangi kapitana awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 41. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa – grupie liniowej[11].
31 sierpnia 1939 eskadra została przemianowana na 64 eskadrę bombową wyposażoną w lekkie samoloty bombowe PZL.23 Karaś i wchodzącą w skład VI dywizjonu bombowego lekkiego. W kampanii wrześniowej Jaklewicz dowodził 2 września jednym z ataków na kolumnę pojazdów pancernych na szosie Częstochowa-Kłobuck, doprowadzając do ich rozproszenia i częściowego zniszczenia[12]. 7 września dowodził atakiem na niemieckie kolumny pancerne poruszające się w kierunku Różana. W drodze powrotnej został zaatakowany przez Messerschmitta Bf 109, którego zestrzelił jego strzelec kpr. Stanisław Kondras[13]. 14 września dowodził atakiem ostatnich ośmiu sprawnych Karasi na kolumny pancerne nieprzyjaciela w rejonie Rawy Ruskiej[14]. Tego samego dnia objął dowodzenie nad 65 eskadrą bombową pozbawioną już większości sprzętu[15][16]. Razem z personelem eskadry 18 września 1939 przekroczył w Kutach granicę polsko-rumuńską[10].
Z Rumunii przedostał się do Francji, gdzie służył jako referent w Dowództwie Sił Powietrznych Oddziału V Sztabu w Paryżu[17]. Po upadku Francji przedostał się do Anglii, tam otrzymał numer służbowy P-1434 w Polskich Siłach Powietrznych[18]. Został przeszkolony w 18 Jednostce Szkolenia Bojowego (18 OTU) w bazie RAF Bramcote. Od 15 marca 1941 służył jako nawigator w 305 dywizjonie bombowym. W tym samym miesiącu awansowano go do stopnia majora[19]. 19 czerwca po nalocie na Bremę samolot z Jaklewiczem został strącony przez niemiecki myśliwiec nad Holandią, koło miejscowości Hoogkarspel[20]. Czterech z sześciu członków załogi uratowało się skacząc na spadochronach, ale wpadli w ręce Niemców i trafili do niewoli[21]. Jaklewicz do wyzwolenia przebywał w obozie jenieckim Stalag Luft III w Żaganiu[22].
Po wyzwoleniu obozu powrócił do Wielkiej Brytanii. Od 17 września 1945 do 7 kwietnia 1946 był słuchaczem VII Kursu Wyższej Szkoły Lotniczej w Weston-super-Mare[23]. Następnie pełnił funkcję signal leadera w Kwaterze Głównej 1 Grupy RAF. W 1947 wrócił do Polski. Został zdemobilizowany w stopniu podpułkownika i podjął pracę w budownictwie. Zamieszkał w Sopocie. Dekretem Rady Państwa z 19 czerwca 1972 odznaczony został Orderem Virtuti Militari 5 kl.
Jaklewicz, jako najstarszy stopniem wojskowym spośród żyjących wówczas oficerów byłego 6 pułku lotniczego ze Lwowa, doprowadził do wzniesienia Pomnika Lotników Polskich w Oleśnie – na grobie lotników poległych w dniu 2 września 1939. Pomagał też przy powstawaniu tablic pamiątkowych poświęconych lotnikom z Brygady Bombowej. Zmarł nagle w Sopocie w dniu 7 kwietnia 1982[10] i spoczął na tamtejszym cmentarzu katolickim parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej – Gwiazda Morza (sektor: B5, rząd: B, grób: 21).
Żoną Kazimierza Jaklewicza była Genowefa z domu Kowal (1912-1983).
Publikacje
edytujOrdery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[10]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[19]
- Medal Lotniczy (dwukrotnie)[19]
Przypisy
edytuj- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15 sierpnia 1930 roku, s. 273.
- ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 278.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 255.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 410.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933 roku, s. 54.
- ↑ a b Kazimierz Jaklewicz. Użycie spadochronu. „Przegląd Lotniczy”. 2/1935, s. 79-82, luty 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. OCLC 1036625413.
- ↑ a b Kazimierz Jaklewicz. Wyjdźmy w teren. „Przegląd Lotniczy”. 8/1935, s. 352-353, sierpień 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. OCLC 1036625413.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 786.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 360.
- ↑ a b c d Aleksander Brzeski, Wspomnienia o K.Jaklewiczu. [dostęp 2019-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-24)].
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 212.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 241.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 243.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 245.
- ↑ 65 Eskadra Bombowa
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 247.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 533.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 233.
- ↑ a b c Notka Listy Krzystka
- ↑ Zestrzelenie pod Bremą
- ↑ Zieliński 2004 ↓, s. 13.
- ↑ Lista jeńców Stalagu w Żaganiu. [dostęp 2019-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-16)].
- ↑ Wyższa Szkoła Lotnicza
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
- Wacław Król, Zarys działań polskiego lotnictwa w Wielkiej Brytanii 1940 – 1945, WKŁ.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Krzysztof Mroczkowski, Andrzej Olejko, Nocnych Lotów Świadectwa, Polskie Dywizjony Bombowe w latach drugiej wojny światowej we wspomnieniach, Kraków: Acta Aeronautica, Muzeum Lotnictwa w Krakowie, 2011, ISBN 978-83-931259-1-3.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7. OCLC 830072566.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Józef Zieliński: 305 Dywizjon Bombowy Ziemi Wielkopolskiej i Lidzkiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Warszawa: Bellona, 2004. ISBN 83-11-09813-1. OCLC 830544805.