Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego – lista inwentaryzacyjna chronionego, niematerialnego dziedzictwa kulturowego kraju.
Opis edytuj
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu 17 października 2003 r. nakłada na państwa-sygnatariuszy, obowiązek ochrony i inwentaryzacji niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a są nim, według definicji Konwencji: praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedza i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturowa – które wspólnoty, grupy i, w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego.
Według Konwencji niematerialne dziedzictwo kulturowe przejawia się, między innymi w następujących dziedzinach:
- tradycje i przekazy ustne, w tym język jako nośnik niematerialnego dziedzictwa kulturowego;
- sztuki widowiskowe;
- zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne;
- wiedza i praktyki dotyczące przyrody i wszechświata;
- umiejętności związane z rzemiosłem tradycyjnym[1].
Weszła w życie 20 kwietnia 2006 roku, po ratyfikacji przez 30 państw zgodnie z art. 34. Do 1 lipca 2021 roku ratyfikowało ją 180 państw[2].
Konwencja została ratyfikowana przez Polskę 16 maja 2011 roku[3].
Polska Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego edytuj
| nr | zdjęcie | nazwa | data wpisu |
|---|---|---|---|
| 1 |  |
Rusznikarstwo artystyczne i historyczne – wyroby według tradycyjnej szkoły cieszyńskiej | 23.05.2014[4] |
| 2 |  |
Szopkarstwo krakowskie | 23.05.2014[4] |
| 3 |  |
Pochód Lajkonika | 23.05.2014[4] |
| 4 |  |
Flisackie tradycje w Ulanowie | 23.05.2014[4] |
| 5 |  |
Procesja Bożego Ciała w Łowiczu | 23.05.2014[4] |
| 6 | .jpg) |
Język esperanto jako nośnik kultury esperanckiej | 31.10.2014[4] |
| 7 | .jpg) |
Umiejętność wytwarzania instrumentu i praktyka gry na kozie (dudach podhalańskich) | 16.12.2014[4] |
| 8 |  |
Hafciarstwo kaszubskie szkoły żukowskiej (Kaszëbsczé wësziwanié żukòwsczégò sztélu) | 12.10.2015[4] |
| 9 |  |
Sokolnictwo – żywa tradycja | 12.10.2015[4] |
| 10 | .jpg) |
Polskie tańce narodowe – polonez, mazur, kujawiak, oberek, krakowiak | 12.10.2015[4] |
| 11 | Uroczystości odpustowe ku czci św. Rocha z obrzędem błogosławieństwa zwierząt w Mikstacie | 3.12.2015[4] | |
| 12 |  |
Tradycyjna technika ludwisarska stosowana w ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie | 3.12.2015[4] |
| 13 | Przywołówki dyngusowe w Szymborzu | 16.03.2016[4] | |
| 14 | Gwara warmińska jako nośnik tradycji ustnych | 10.03.2016[4] | |
| 15 |  |
Zabawkarstwo żywiecko-suskie | 4.06.2016[4] |
| 16 |  |
Bartnictwo | 4.06.2016[4] |
| 17 |  |
Perebory – nadbużańskie tradycje tkackie | 4.06.2016[4] |
| 18 |  |
Krakowska koronka klockowa | 26.10.2016[4] |
| 19 |  |
Tradycje kulturowe Biskupizny | 5.12.2016[4] |
| 20 |  |
Kolędowanie Dziadów Noworocznych na Żywiecczyźnie | 5.12.2016[4] |
| 21 | „Turki” grodziskie | 1.06.2017[4] | |
| 22 |  |
Tradycje wytwarzania koronki koniakowskiej | 1.06.2017[4] |
| 23 |  |
Tradycje dudziarskie w Wielkopolsce | 31.07.2017[4] |
| 24 | Umiejętność wyplatania kosza "kabłącoka" w Lucimi | 31.07.2017[4] | |
| 25 | Tradycje weselne z Szamotuł i okolic | 31.07.2017[4] | |
| 26 | Wyścigi kumoterek | 27.10.2017[4] | |
| 27 | Umiejętność gry na dudach żywieckich i ich wytwarzanie | 27.10.2017[4] | |
| 28 |  |
Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu | 14.02.2018[4] |
| 29 | .JPG) |
Gajdy – umiejętność wytwarzania instrumentu i praktyka gry | 14.02.2018[4] |
| 30 | .jpg) |
Barbórka górników węgla kamiennego na Górnym Śląsku | 10.07.2018[4] |
| 31 |  |
Plecionkarstwo w Polsce | 10.07.2018[4] |
| 32 |  |
Tradycje kulturowe Bambrów Poznańskich | 10.07.2018[4] |
| 33 | .png) |
Kroszonkarstwo opolskie | 14.08.2019[4] |
| 34 | Umiejętność ręcznego malowania wzoru opolskiego | 14.08.2019[4] | |
| 35 | .jpg) |
Zwyczaj wodzenia niedźwiedzia na Śląsku Opolskim | 14.08.2019[4] |
| 36 |  |
Polonez – taniec polski | 14.08.2019[4] |
| 37 | Kaszubska Gwiôzdka | 27.08.2019[4] | |
| 38 |  |
Wycinankarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej[5] | 4.03.2020[4] |
| 39 | Krzyżoki w Borkach Małych | 4.03.2020[4] | |
| 40 | Babski comber na Śląsku Opolskim | 10.03.2020[4] | |
| 41 | Boże Ciało z tradycją układania dywanów kwietnych w Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce | 10.03.2020[4] | |
| 42 | Pisanie pisanek techniką batikową na Śląsku Opolskim | 3.08.2020[4] | |
| 43 | Zwyczaj dunajowania w Łukowej i okolicach | 5.11.2020[4] | |
| 44 | Tradycyjne święcenie pokarmów w Dąbrowie Chotomowskiej | 5.11.2020[4] | |
| 45 | Wysiewanie serc i krzyży na polach w okolicach Strzelec Opolskich | 5.11.2020[4] | |
| 46 |  |
Wypiek byśków i nowych latek Kurpiów Puszczy Zielonej | 5.11.2020[4] |
| 47 | Carillonowa muzyka w Gdańsku | 30.12.2020[4] | |
| 48 | Chodzenie z kozą na Kujawach | 30.12.2020[4] | |
| 49 | Hafciarstwo z nadwiślańskiego Urzecza | 30.12.2020[4] | |
| 50 | Bziuki – wielkanocny zwyczaj dmuchania ogni w Koprzywnicy | 25.03.2021[4] | |
| 51 |  |
Umiejętność wytwarzania czepców warmińskich | 25.03.2021[4] |
| 52 | Tradycyjne szkutnictwo Pucka | 29.06.2021[4] | |
| 53 | .jpg) |
Brodacze ze Sławatycz – zwyczaj pożegnania starego roku | 1.12.2021[4] |
| 54 | Tradycje kulturowe Bukówca Górnego | 1.12.2021[4] | |
| 55 |  |
Demoscena – kultura twórców dem | 1.12.2021[4] |
| 56 |  |
Bursztyniarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej | 1.02.2022[4] |
| 57 |  |
Snutka golińska – hafciarstwo południowej Wielkopolski | 1.02.2022[4] |
| 58 |  |
Hafciarstwo kurpiowskie z Puszczy Białej[6] | 17.05.2022[4] |
| 59 |  |
Krzyżyki z palmy wielkanocnej – zwyczaj z terenów Opolszczyzny | 17.05.2022[4] |
| 60 |  |
Wielkanocne procesje konne na Górnym Śląsku | 11.07.2022[4] |
| 61 |  |
Barbórka górników węgla kamiennego na Dolnym Śląsku | 11.07.2022[4] |
| 62 | Skubanie pierza na Śląsku Opolskim | 11.07.2022[4] | |
| 63 |  |
Bacowanie | 26.10.2022[4] |
| 64 | Tkanie rękawic furmańskich przez Czarnych Górali | 26.10.2022[4] | |
| 65 | Koszyczek wikowy - tradycja wyplatania w gminie Ciężkowice | 3.03.2023[4] | |
| 66 | Wyplatanie z korzeni świerkowych w Beskidzie Śląskim | 3.03.2023[4] | |
| 67 | Tradycje Barbórkowe oraz kult Św. Kingi wśród górników solnych kopalni w Bochni i Wieliczce | 3.03.2023[4] | |
| 68 |  |
Zwyczaje związane z kultem Św. Barbary oraz tradycje górników kruszcowych na ziemi tarnogórskiej | 3.03.2023[4] |
| 69 | .jpg) |
Tradycje kulturowe górniczych orkiestr dętych z Górnego Śląska | 3.03.2023[4] |
| 70 | Bobowska koronka klockowa | 3.03.2023[4] | |
| 71 | Plecionkarstwo na Śląsku Opolskim | 3.03.2023[4] | |
| 72 | Zielarstwo i ziołolecznictwo na Śląsku Opolskim | 3.03.2023[4] | |
| 73 | Tradycje hafciarskie w Dobrzeniu Wielkim | 3.03.2023[4] | |
| 74 |  |
Tradycja wykonywania, ubierania i noszenia żywieckiego stroju mieszczańskiego | 28.06.2023[4] |
| 75 |  |
Tradycje flisackie na Dunajcu w Pieninach | 28.06.2023[4] |
| 76 | Tradycje rzeźbiarskie ośrodka w Kutnie | 28.06.2023[4] | |
| 77 | Hafciarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej | 28.06.2023[4] | |
| 78 | Garncarstwo w Medyni Głogowskiej, Medyni Łańcuckiej, Pogwizdowie i Zalesiu | 28.06.2023[4] | |
| 79 | Barabanienie wielkanocne w Iłży | 28.06.2023[4] | |
| 80 | Wyplatanie koron żniwnych w Gogolinie | 13.07.2023[4] | |
| 81 | Wawrzyńcowe hudy | 13.07.2023[4] | |
| 82 | Harciarstwo kaszubskie | 13.07.2023[4] | |
| 83 | Cymbały – umiejętność budowania i praktyka gry w Polsce południowo-wschodnie | 13.07.2023[4] | |
| 84 | Tkactwo dwuosnowowe powiatu węgrowskiego | 12.09.2023[4] | |
| 85 |  |
Tradycyjna hodowla i loty gołębi pocztowych | 12.09.2023[4] |
| 86 | Pochód inauguracyjny Uniwersytetu Jagiellońskiego | 29.01.2004[4] | |
| 87 | Procesja z figurami podczas odpustu św. Rocha w Dobrzeniu Wielkim | 29.01.2004[4] | |
| 86 |  |
Święto Ogniowe w Żorach | 29.01.2004[4] |
Listę prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wspólnie z Narodowym Instytutem Dziedzictwa[3]. Nie stanowi ona całościowego inwentarza istniejących elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego na terenie Polski, ma wyłącznie charakter informacyjny[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 roku, (Dz. U. 2011 r. nr 172 poz. 1018)
- ↑ Sygnatariusze Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego [online], unesdoc.unesco.org [dostęp 2023-08-03] (ang.).
- ↑ a b Katarzyna Sadowska-Mazur, Julia Włodarczyk (red.), Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego, Warszawa 2016, ISBN 978-83-63260-66-8.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego [online], NID [dostęp 2023-09-29] (pol.).
- ↑ Wycinanki kurpiowskie wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego [online], eostroleka.pl [dostęp 2020-03-26] (pol.).
- ↑ Hafciarstwo kurpiowskie z Puszczy Białej zostało wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego [online], Pułtusk News, 2 czerwca 2022 [dostęp 2022-07-07] (pol.).
- ↑ Andrzej Rottermund (red.), Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe., Warszawa: Polski Komitet do spraw UNESCO, 2014, s. 276, ISBN 978-83-902939-8-1.