Lew Jaszyn

radziecki piłkarz, bramkarz

Lew Iwanowicz Jaszyn, ros. Лев Иванович Яшин (ur. 22 października 1929 w Moskwie, zm. 20 marca 1990 tamże) – radziecki piłkarz który grał na pozycji bramkarza[1]. Mistrz Europy 1960 i wicemistrz Europy 1964. Uważany jest za najlepszego bramkarza w historii piłki nożnej[2][3][4][5][6]. Patron nagrody dla najlepszego bramkarza roku wręczanej na plebiscycie Złotej Piłki od 2019 roku.

Lew Jaszyn
Лев Яшин
Ilustracja
Lew Jaszyn (1966)
Pełne imię i nazwisko

Lew Iwanowicz Jaszyn

Data i miejsce urodzenia

22 października 1929
Moskwa

Data i miejsce śmierci

20 marca 1990
Moskwa

Wzrost

189 cm

Pozycja

bramkarz

Kariera juniorska
Lata Klub
1945 Krasnyj Oktiabr´ Tuszyno
1949–1950 Dinamo Moskwa
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1950–1971 Dinamo Moskwa 326 (0)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1954–1967  ZSRR 74 (0)
  1. Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Dorobek medalowy
Igrzyska olimpijskie
złoto Melbourne 1956 piłka nożna
Mistrzostwa Europy
I miejsce Francja 1960
II miejsce Hiszpania 1964
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR
Order LeninaOrder LeninaOrder Czerwonego Sztandaru PracyOrder Czerwonego Sztandaru PracyMedal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina”Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR”Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy”Srebrny Order Olimpijski

Początki

edytuj

Jaszyn urodził się w Moskwie w rodzinie robotniczej. W 1941 roku z powodu trwającej II wojny światowej został wraz z bliskimi ewakuowany do Uljanowska, leżącego niemal dziewięćset kilometrów na wschód od Moskwy. Po ukończeniu piątej klasy szkoły podstawowej oddelegowano go do pracy w fabryce wojskowej, gdzie zdobywał doświadczenie zawodowe jako ślusarz[1][7] lub monter[8]. Po wojnie wrócił w rodzinne strony i pracował w Tuszynie, gdzie trenował piłkę nożną w przyzakładowej drużynie[8].

Kariera

edytuj

Całą sportową karierę spędził w stołecznym klubie Dinamo. W klubie tym występował w latach 1949–1971. W czasie 22 lat występów w Dynamie zdobył pięciokrotnie tytuł mistrza ZSRR, a puchar kraju trzykrotnie. Grał również na pozycji bramkarza w drużynie hokejowej Dinama, z którą zdobył mistrzostwo ZSRR w 1953 r.

W 1954 r. Jaszyn zadebiutował w kadrze swojego kraju. W reprezentacji zaliczył 78 występów. Zdobył Mistrzostwo Olimpijskie w 1956 roku, a w cztery lata później tytuł Mistrza Europy. Na Mistrzostwach Świata występował trzykrotnie: 1958, 1962, 1966. Zachował czyste konto w czterech z trzynastu rozegranych meczów. W roku 1970 był również w kadrze ZSRR, ale już jako trzeci bramkarz.

20 października 1957 r. w meczu Polska-ZSRR dwukrotnie pokonał go Gerard Cieślik. Polska wygrała wówczas w Chorzowie 2–1.

Po niepowodzeniu na mundialu 1962 największa krytyka spadła właśnie na niego. Obrażony na kibiców postanowił występować tylko w meczach wyjazdowych reprezentacji.

Lew Jaszyn jest jedynym jak do tej pory bramkarzem, który zdobył Złotą Piłkę magazynu France Football[9]. Dostąpił tego zaszczytu w 1963 r.[7][10]

Jeden z najlepszych występów zanotował w roku 1963 grając w meczu Reszty Świata przeciwko Anglii na stadionie Wembley. Popisał się wówczas serią wspaniałych parad bramkarskich. W całej swej karierze obronił 150 rzutów karnych, dużo więcej niż jakikolwiek inny bramkarz. W 1967 r. odznaczony Orderem Lenina (najwyższe odznaczenie państwowe) za zasługi dla ZSRR. W 1971 r. mając 41 lat rozegrał ostatni mecz dla Dynama Moskwa przeciwko drużynie gwiazd europejskiej piłki. Po zakończeniu kariery piłkarza trenował fińskie drużyny seniorskie oraz młodzieżowe[potrzebny przypis].

Na całym świecie nazywano go Czarną Panterą. Wzięło się to z tego, że zawsze występował w czarnych strojach oraz z powodu jego wyjątkowej sprawności fizycznej. Nazywano go również Czarny Pająk albo Czarna Ośmiornica z powodu długich rąk[11].

W 1986 amputowano mu nogę. Zmarł w 1990 w wyniku powikłań po tej operacji. 13 dni przed śmiercią został uhonorowany tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej i Orderem Lenina[12]. Został pochowany na Cmentarzu Wagańkowskim w Moskwie[1].

FIFA w 1998 roku umieściła Jaszyna w bramce Jedenastki Stulecia[13]. W 2000 roku został wybrany Najlepszym Bramkarzem Stulecia, wyprzedzając Gordona Banksa[14]. W 2002 roku FIFA wyróżniła Jaszyna również jako najlepszego bramkarza finałów Mistrzostw Świata[15].

Życie prywatne

edytuj

Był żonaty z Walentiną Timofiejewną, z którą miał dwie córki: Irinę i Jelenę. Wnuk Jaszyna, Wasilij Frołow również był bramkarzem[1] – grał w drużynach Dinamo Petersburg i Zielenograd Moskwa.

Statystyki

edytuj
  • 813 meczów w karierze (480 bez straconego gola)
  • 326 meczów rozegranych dla Dinama Moskwa w wyjściowym składzie
  • 78 meczów w reprezentacji (70 goli straconych)
  • 13 występów na Mistrzostwach Świata (4 mecze bez straconego gola)
  • 2 występy w meczach Reszty Świata, przeciwko Anglii w 1963 oraz Brazylii w 1968 roku
  • 150 obronionych rzutów karnych (średnio bronił co trzeci rzut karny)

Osiągnięcia

edytuj

Na podstawie[8]:

 

Klubowe

edytuj
  • Mistrzostwo ZSRR w hokeju na lodzie (1953)
  • Mistrzostwo ZSRR w piłce nożnej (5): 1954, 1955, 1957, 1959, 1963
  • Wicemistrzostwo ZSRR (6): 1950, 1956, 1958, 1962, 1967, 1970
  • Puchar ZSRR (3): 1953, 1967, 1970

Reprezentacyjne

edytuj

Pozostałe

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Лев Иванович Яшин. academydinamo.ru. [dostęp 2015-11-16]. (ros.).
  2. Lev Ivanovich Yashin, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-02-21] (ang.).
  3. https://web.archive.org/web/20101020054643/http://adnradio.cl/mundial2010/nota.aspx?id=1299962
  4. Chile 1962 en MARCA.com | La humillación al mejor portero del mundo [online], www.marca.com [dostęp 2019-02-21].
  5. Jascin, idolo e leggenda [online], archiviostorico.gazzetta.it [dostęp 2019-02-21] (wł.).
  6. England Player Honours – World Soccer Players of the Century [online], www.englandfootballonline.com [dostęp 2019-02-21].
  7. a b 1963 – Lev Yachine. francefootball.fr, 2013-12-08. [dostęp 2015-11-16]. (fr.).
  8. a b c Ziemowit Ochapski: Lew Jaszyn – Czarna Pantera z Moskwy. sportowefakty.pl, 2013-09-27. [dostęp 2015-11-16]. (pol.).
  9. Peter Staunton: Ballon d’Or contender Neuer is the best goalkeeper since Yashin. goal.com, 2014-12-01. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
  10. Rob Moore, Karel Stokkermans: European Footballer of the Year („Ballon d’Or”). RSSSF. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
  11. Mistrzostwa Świata 2018. Lew Jaszyn na oficjalnym plakacie.. TVN24, 2017-11-28. [dostęp 2017-12-30]. (pol.).
  12. Герой Социалистического Труда Яшин Лев Иванович :: Герои страны [online], www.warheroes.ru [dostęp 2017-11-24].
  13. World All-Time Teams. rsssf.com. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
  14. Karel Stokkermans: IFFHS’ Century Elections. rsssf.com, 2000-01-30. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
  15. FIFA World Cup Dream Team. fifaworldcup.yahoo.com. [dostęp 2015-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-04-20)]. (ang.).

Bibliografia

edytuj