Dinamo Moskwa (piłka nożna)

	Dinamo Moskwa; «Динамо» Москва
Pełna nazwa	Акционерное общество «Футбольный клуб „Динамо-Москва“»
Przydomek	Бело-Голубые (Biało-Niebiescy); Динамовцы (Dinamowcy)
Barwy	; biało-niebieskie
Data założenia	18 kwietnia 1923
Liga	Priemjer-Liga
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Adres	Leningradski prospekt 36, 125167 Moskwa
Stadion	VTB Arena
Właściciel	VTB Bank
Menedżer generalny	Željko Buvač
Trener	Sandro Schwarz
Stroje; domowe	Stroje; wyjazdowe
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Ten artykuł dotyczy klubu piłkarskiego. Zobacz też: Dinamo Moskwa w innych sportach.

Dinamo Moskwa (ros. Динамо Москва, [d ʲ ɪ ˈ n a m ə m ɐ ˈ s k v a ]; UEFA: FC Dinamo Moskva^[1]; w polskojęzycznych mediach często Dynamo) – rosyjski klub piłkarski z siedzibą w Moskwie. W czasach Związku Radzieckiego podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Jest to jeden z najstarszych klubów w Rosji^[2]. Należy także do najbardziej utytułowanych zespołów piłkarskich tego kraju.

HistoriaEdytuj

PoczątkiEdytuj

Klub został oficjalnie założony 18 kwietnia 1923 z inicjatywy Feliksa Dzierżyńskiego.^[3] Drużynę piłkarską sformował Fiodor Czułkow, oficer GPU, grający już wcześniej w piłkę w drużynie KFS^[4]. Początkowo do drużyny mogli należeć tylko pracownicy służby bezpieczeństwa, milicjanci i ich rodziny.

Swój pierwszy mecz Dinamowcy rozegrali w czerwcu, przegrywając na wyjeździe z drużyną Krasnaja Priesnia (klubem-poprzednikiem moskiewskiego Spartaka). Spotkanie to zakończyło się wynikiem 2–3, a pierwszą w historii bramkę dla Dinama zdobył Wasilij Żytariew^[4]^[5].

Skład na mecz z Priesnią
17 czerwca 1923
„Krasnyj Stadion”, Moskwa
Fiodor Czułkow
Aleksandr Pietrow
Nikołaj Ignatow
Iwan Łenczikow
Iwan Owieczkin
Siergiej Niewierow
Siergiej Szumieł
Nikołaj Troicki
Michaił Dienisow
Wasilij Żytariew
Boris Titow

Początkowo Towarzystwo nie było w stanie nawet wyposażyć piłkarzy w koszulki i buty, dlatego grali oni w strojach KFS: białych koszulkach z czarnym kołnierzem^[6].

Sędziował w tym meczu Konstantin Kwasznin – ówczesny piłkarz Presnii, a późniejszy trener Dinama.

Pierwsze sukcesyEdytuj

Jeszcze zanim powstała ogólnokrajowa liga, Biało-Niebiescy odnosili lokalne sukcesy, takie jak mistrzostwo Moskwy (pierwsze w 1926) i Puchar Towarzystwa Sportowego Dinamo (1929). Swój pierwszy międzynarodowy mecz Dinamo rozegrało 6 września 1926 wygrywając 7–1 z drużyną robotników Łotwy^[7].

W tym czasie tworzyły się także symbole klubu. W 1926 roku pojawił się klubowy emblemat, autorstwa jednego z zawodników, Aleksandra Borisowa. W 1928 zbudowany został Centralny Stadion Dinamo na którym moskiewski klub rozgrywał swoje „domowe” mecze przez następne 80 lat.

Lata sławyEdytuj

Wiosną 1936 roku po raz pierwszy odbyły się Mistrzostwa ZSRR. Biało-Niebiescy wygrali wszystkie 6 meczów i z kompletem punktów wyprzedzili m.in. Dynamo Kijów. Jesienią wyprzedził ich tylko lokalny rywal – Spartak. Rok później Dinamowcy wrócili na ligowy szczyt, a do tego zdobyli puchar kraju wygrywając w finale z Dinamem Tbilisi 5–2.

Puchar ZSRR Finał 16 lipca 1937	Dinamo Moskwa	5–2	Dinamo Tbilisi	Centralny Stadion Dinamo, Moskwa
	Smirnow 21' Siemiczastny 22', 35', 72' Iljin 75'		19' W. Berdzeniszwili 60' M. Berdzeniszwili	Widzów: ~ 47 000 Sędzia: W. Striepichiejew

Po kolejne mistrzostwo Dinamo sięgnęło w 1940. Do wybuchu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej (II wojny światowej) klub zgromadził więc 3 tytuły mistrzowskie i jeden puchar.

Po trzyletniej przerwie w krajowych rozgrywkach, Dinamo pozostało w gronie najsilniejszych radzieckich klubów. W odnowionym składzie zdobyło Mistrzostwo ZSRR w 1945, rozgramiając większość rywali, a jedynym zespołem jaki zdołał ich wtedy pokonać w bezpośrednim meczu był CSKA Moskwa. W listopadzie tegoż roku, jako pierwsza w historii radziecka drużyna klubowa, Dinamowcy wybrali się na zachód, do Wielkiej Brytanii, gdzie zremisowali z Chelsea 3–3 i Rangers F.C. 2–2, zaś wygrali z Cardiff City 10–1 oraz z Arsenalem 4–3.

21 listopada 1945	Arsenal	3–4	Dinamo Moskwa	Londyn
14:15	Mortensen 12', 35' Ruce 38'		1', 63' Bobrow 41' Bieskow 48' S. Sołowjow	Widzów: 55 000 Sędzia: N. Łatyszew

W latach 1954–1960 Dinamowcy rokrocznie stawali na ligowym podium, w tym pięciokrotnie zajmując pierwsze miejsce. W 1963 roku Lew Jaszyn, jako pierwszy i jedyny bramkarz, został nagrodzony Złotą Piłką.

Lata 70. i 80. XX wiekuEdytuj

Po okresie dominacji schedę po moskiewskim Dinamie w lidze przejął Spartak, a potem również Dynamo Kijów. W 1972 roku miało miejsce jeszcze jedno ważne osiągnięcie Dinama z Moskwy, które dotarło do finału Pucharu Zdobywców Pucharów przegrywając w nim 2–3 ze szkockim Rangers F.C.

W 1973 i 1975 roku klub zajmował trzecie miejsce w lidze. Wiosną 1976 roku Dinamowcy Moskwy zdobyli swój ostatni, 11-ty, tytuł mistrza ZSRR. Rok później sięgnęli po puchar. W następnej dekadzie wyniki były „w kratkę”, np. w 1984 Dinamowcy ukończyli ligę na odległym miejscu 16, a zdobyli krajowy puchar. Dinamo Moskwa było jednym z dwóch klubów, które brały udział we wszystkich 54 sezonach Mistrzostw ZSRR.

Lata 90.Edytuj

Po rozpadzie ZSRR (1991) w każdym z krajów rozgrywki zaczęły się odbywać osobno. W pierwszym sezonie ligi rosyjskiej (1992) Dinamowcy zajęli trzecie miejsce, a rok później powtórzyli to osiągnięcie. Sezon 1994 Dinamo zakończyło na drugim miejscu, a rok później zdobyło Puchar Rosji wygrywając w finale po serii karnych z Rotorem Wołgograd. Dinamowcy występowali w Pucharze Zdobywców Pucharów (1996) i Pucharze Intertoto (1997), jednak nie odnieśli tam znaczących sukcesów. Niemniej półfinał tych drugich rozgrywek to najdalsza runda do jakiej zdołał dobrnąć klub w czasach poradzieckich. W sezonie 1997 Dinamo ponownie stanęło na ligowym podium, wyprzedzone jedynie przez Spartak i wołgogradzki Rotor. W finale rozgrywek pucharowych Dinamowcy przegrali wówczas 0–2 z Lokomotiwem.

2000–2010Edytuj

Zenit Petersburg – Dinamo, 2006 r.

Na początku XXI wieku klub pozyskiwał wielu sponsorów, co umożliwiło rozwój i kupno wielu nowych zawodników. Wyniki odbiegały jednak od oczekiwań, szczególnie w latach 2004 i 2006, kiedy to zajmował odległe ligowe miejsca. W 2007 roku sytuacja się poprawiła, a Dinamowcy ukończyli sezon jako szósta drużyna kraju, dochodząc też do ćwierćfinału rozgrywek pucharowych. Z początkiem 2008 r. nowym sponsorem klubu został Alszir Usmanow, właściciel holdingu Metalloinvest oraz kilku innych dużych podmiotów gospodarczych. Spowodowało to, że przed sezonem 2008 drużyna z Moskwy była wymieniana jako kandydat do mistrzostwa. Biało-Niebiescy zakończyli ten sezon na trzecim miejscu, co dało im możliwość gry w eliminacjach Ligi Mistrzów UEFA. Dinamowcy wygrali 1–0 z Celtic F.C. w Glasgow po bramce Aleksandra Kokorina, jednak porażka 0–2 w rewanżu oznaczała awans szkotów do następnej rundy. Sezon 2009 Biało-Niebiescy zakończyli na przeciętnym 8. miejscu w Priemjer-Lidze. Od 2010 roku sponsorem Dinama jest drugi co do wielkości bank w Rosji – Bank VTB

2011–2019Edytuj

Dinamo Moskwa przed meczem z RSC Anderlecht, 2015 r.

Sezon 2011-12 był pierwszym w historii rosyjskiej piłki sezonem rozgrywanym w tzw. systemie jesień-wiosna. Dinamowcy ukończyli go na czwartym miejscu, a w Pucharze Rosji dotarli do finału, gdzie minimalnie lepszy okazał się Rubin Kazań.

Sezon 2012/13, mimo słabego początku, Dinamo skończyło na siódmej pozycji, a mogło nawet wyżej gdyby nie porażka z „outsiderem” ligi Ałaniją Władykaukaz (0–1) w przedostatniej kolejce. W następnym sezonie Biało-Niebiescy zajęli 4. miejsce, pokonując po drodze późniejszych mistrzów CSKA Moskwa (2–0 na wyjeździe i 4–2 u siebie) i wicemistrzów Zenit Petersburg (4–2 na wyjeździe).

Po wygranych kwalifikacjach, w sezonie 2014/15, Dinamo zadebiutowało w rozgrywkach Ligi Europy UEFA, gdzie wygrali wszystkie mecze grupowe. Biało-Niebiescy odpadli dopiero w 1/8 finału, przegrywając z SSC Napoli. Do tego powtórzyli czwarte miejsce w krajowej lidze, które dawało możliwość występowania w LE. Decyzją UEFA klub jednak nie został dopuszczony do rozgrywek europejskich następnego sezonu, z powodu problemów finansowych (tzw. finansowe fair-play)^[8].

Z klubu odeszła część podstawowych zawodników np. Mathieu Valbuena, a niedoświadczeni młodzi gracze nie zdołali utrzymać drużyny na poziomie z poprzedniego roku. Po serii ligowych porażek wiosną 2016 roku Dinamowcy zaczęli się osuwać w dół tabeli. 21 maja 2016 po przegranej z Zenitem Petersburg (0–3) Dinamo Moskwa po raz pierwszy w historii spadło z najwyższej ligi^[9].

W Pierwszej Dywizji Dinamo spędziło jeden sezon, zapewniając sobie powrót do Priemjer-Ligi już 7 kolejek przed końcem rozgrywek^[10]^[11]. W dwóch kolejnych sezonach w Priemjer-Lidze celem drużyny było głównie bezpieczne utrzymanie. Dinamowcy finiszowali kolejno na 8. i 12. miejscu. W ostatniej kolejce ligowej sezonu 2018/19 zainaugurowano nowy stadion klubu – VTB Arena. Dinamowcy zremisowali wówczas z Arsenałem Tuła 3–3^[12].

Nowe otwarcieEdytuj

Latem 2019 klub znacząco wzmocnił swoją kadrę, sprowadzając aż dziesięciu nowych zawodników. Wśród nich Maximilian Philipp, sprowadzony z niemieckiego Dortmundu za 20 milionów €, stał się najdroższym transferem w historii Dinama^[13].

ZawodnicyEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Piłkarze Dinama Moskwa.

skład na sezon 2019/20^[14]^{[potrzebna aktualizacja?]}

Nr	Poz.	Piłkarz
1	1 bramkarzBR	Anton Szunin
2	2 obrońcaOB	Grigorij Morozow
3	2 obrońcaOB	Zaurbiek Plijew
4	2 obrońcaOB	Władimir Rykow
5	4 napastnikNA	Maximilian Philipp
6	3 pomocnikPO	Artur Jusupow
7	3 pomocnikPO	Miguel Cardoso
8	4 napastnikNA	Kiriłł Panczenko
9	4 napastnikNA	Clinton N’Jie
10	3 pomocnikPO	Fedor Černych
11	3 pomocnikPO	Sebastian Szymański
12	3 pomocnikPO	Danił Lipowoj
13	2 obrońcaOB	Ihor Kalinin

Nr	Poz.	Piłkarz
15	3 pomocnikPO	Roman Neustädter
17	2 obrońcaOB	Siergiej Parszywluk
18	2 obrońcaOB	Iwan Ordeć
19	3 pomocnikPO	Władimir Moskwiczow
20	4 napastnikNA	Wiaczesław Gruliow
22	3 pomocnikPO	Joãozinho
23	3 pomocnikPO	Anton Sosnin
24	2 obrońcaOB	Roman Jewgienjew
31	1 bramkarzBR	Igor Łeszczuk
34	3 pomocnikPO	Konstantin Rausch
44	2 obrońcaOB	Toni Šunjić
77	3 pomocnikPO	Charles Kaboré
99	4 napastnikNA	Ramil Szejdajew

Barwy i symboleEdytuj

Tradycyjnymi barwami Dinama są kolory biały i niebieski. Barwy zostały zatwierdzone przez Towarzystwo Sportowe Dinamo w 1926, symbolizując słowa swojego zwierzchnika Feliksa Dzierżyńskiego o czystych i jasnych myślach pracowników swej organizacji.

Autorem pierwszego klubowego emblematu był Aleksandr Borisow.