Liga Państw Arabskich

organizacja międzynarodowa
(Przekierowano z Liga Arabska)

Liga Państw Arabskich (LPA, Liga Arabska; arab. ‏جامعة الدول العربية‎, Dżami’at ad-Duwal al-Arabijja; ang. League of Arab States, Arab League) – organizacja międzynarodowa utworzona 22 marca 1945 w Kairze na mocy Paktu[1] ustanawiającego Ligę Państw Arabskich przez państwa powiązane wspólnotą języka, historii, kultury i religii. Założycielami Ligi było 6 państw: Egipt, Irak, Syria, Transjordania (od 1949 Jordania), Liban i Arabia Saudyjska. 5 maja 1945 do Ligi przystąpił Jemen. Powstanie Ligi było poprzedzone podpisaniem 7 października 1944 Protokołu Aleksandryjskiego na konferencji przygotowawczej w Aleksandrii (25 września - 5 października 1944), której przewodniczył premier Egiptu. Obecnie jej członkami są 22 państwa oraz Organizacja Wyzwolenia Palestyny. Siedzibą LPA jest Kair (w latach 1979–1990 był nią Tunis).

Liga Państw Arabskich
‏جامعة الدول العربية‎
Dżami’at ad-Duwal al-Arabijja
Logotyp / flaga
Mapa
     państwa członkowskie LPA
Język roboczy

arabski

Siedziba

Kair

Członkowie

22

Sekretarz generalny

Ahmad Abu al-Ghajt

Utworzenie

22 marca 1945

Strona internetowa

Członkowie

edytuj

Członkiem Ligi Państw Arabskich może stać się każde niepodległe państwo arabskie, które podpisze Pakt. Państwo kandydujące zobowiązane jest do złożenia podania w Sekretariacie Generalnym, natomiast decyzję o przyjęciu podejmuje Rada Ligi. Pakt Ligi Państw Arabskich przewiduje możliwość wykluczenia z organizacji np. Rada uczyniła to w stosunku do Egiptu w 1979 roku po podpisaniu przez premiera Anwara Sadata porozumienia z Izraelem w Camp David. Potraktowano to jako złamanie prawa narodu palestyńskiego do samostanowienia. Istnieje również możliwość wypowiedzenia przez państwo Paktu np. Libia uczyniła to dwukrotnie.

Cele organizacji

edytuj

Liga Państw Arabskich powstała w celu zacieśnienia współpracy politycznej, społecznej, ekonomicznej, edukacyjnej i kulturowej pomiędzy powstającymi po drugiej wojnie światowej nowymi państwami arabskimi. Przyświecała im także myśl zapewnienia równowagi politycznej (dominującą rolę miał wtedy Egipt) oraz stworzenie jednolitej siły przeciwstawnej do ruchów syjonistycznych.

Cele Ligi można podsumować następująco:

  • zacieśnianie stosunków między państwami członkowskimi,
  • koordynacja akcji politycznych prowadzących do ściślejszej współpracy,
  • koordynacja działalności gospodarczej i kulturalnej na rzecz wszystkich Arabów.

Organy organizacji

edytuj
 
Budynek siedziby Ligi w Kairze, Egipt 2008
  • Rada Ligi – organ plenarny. Działa opierając się na Regulaminie uchwalonym 13 października 1951 r. Składa się z przedstawicieli wszystkich członków. W zależności od potrzeb zbiera się na szczeblu szefów państw, szefów rządów lub ministrów spraw zagranicznych. Każdy przedstawiciel dysponuje jednym głosem. Decyzje podejmowane są jednomyślnie, w zależności od omawianego problemu, zwykłą większością głosów, większością kwalifikowaną 2/3. Rada zbiera się dwa razy do roku (w marcu i wrześniu). Ma obecnie 16 Komitetów Wyspecjalizowanych. Za najważniejszy organ Rady uznaje się Komitet Polityczny powołany w 1946 r. Rada zatwierdza też projekt budżetu i ustala składki członkowskie poszczególnych państw.
  • Rada Wspólnej Obrony – założona w 1950 r., po zawarciu umowy o Wspólnej Obronie i Współpracy Gospodarczej. Celem jej powołania była próba eliminacji błędów popełnionych przez kraje arabskie w zakresie współdziałania militarnego w wojnie z Izraelem w 1948 r. Składa się ona ministrów spraw zagranicznych i ministrów obrony państw członkowskich. Podlega jej stały Komitet Wojskowy, składający się z szefów sztabów armii państw arabskich. Decyzje podejmowane w tym organie większością dwóch trzecich głosów są obowiązkowe.
  • Rada Gospodarcza – Jej utworzenie przewidywał Układ o Wspólnej Obronie i Współpracy Ekonomicznej z 13 kwietnia 1950 r., który wszedł w życie 22 sierpnia 1952 r. Do powołania i usamodzielnienia się Rady Gospodarczej doszło w 1959 r. Składa się z ministrów państw członkowskich, odpowiedzialnych za sprawy gospodarcze lub ich przedstawicieli. Jej zadaniem jest stymulacja międzynarodowej współpracy gospodarczej.
  • Parlament Arabski - organ doradczy skupiający parlamentarzystów z parlamentów krajowych
  • Sekretariat Główny – kieruje działalnością bieżącą Ligi. Jest głównym organem administracyjnym i finansowym Ligi. Do 1979 r. mieścił się w Kairze, a następnie został przeniesiony do Tunisu. Od 1990 r. jego siedzibą jest ponownie Kair. W ramach Sekretariatu działa kilkanaście departamentów. Budżet tworzony jest ze składek członkowskich, którymi obciąża się państwo w zależności od ich liczby ludności oraz dochodów i możliwości ludności żyjącej w danym państwie.

Sekretarze generalni

edytuj
Sekretarze generalni LPA
L.p. Sekretarz generalny Kraj Kadencja
1 Abdul Rahman Azzam   Egipt 1945 - 1952
2 Abdul Khlek Hassouna   Egipt 1952 - 1972
3 Mahmoud Riyadh   Egipt 1972 - 1979
4 Chedi Klibi   Tunezja 1979 - 1990
5 Assad al-Assad   Liban 1990 - 1991
6 Ahmad Esmat Abd al Meguid   Egipt 1991 - 2001
7 Amr Mahmud Musa   Egipt 2001 - 2011
8 Nabil al-Arabi   Egipt 2011 - 2016
9 Ahmad Abu al-Ghajt   Egipt 2016 -

Porozumienie ze Stolicą Apostolską

edytuj

Stolica Apostolska zawarła 23 kwietnia 2009 porozumienie z Ligą Arabską. Odnośne Memorandum of Understanding zostało podpisane w Watykanie przez szefa papieskiej dyplomacji abp. Dominique’a Mambertiego oraz sekretarza generalnego Ligi Amra Moussę. Umowa zacieśnia obustronną współpracę na szczeblu politycznym i kulturalnym, zwłaszcza w tym co dotyczy pokoju, bezpieczeństwa oraz stabilności regionalnej i międzynarodowej. Dokument zawiera propozycje dwustronnych konsultacji, także w odniesieniu do inicjatyw międzyreligijnych[9].

Zobacz też

edytuj
  1. zawieszony w latach 1979–1989
  2. wówczas jeszcze jako Transjordania
  3. zawieszona od 16 listopada 2011, decyzją z 12 listopada 2011 wskutek wojny domowej[2]; od 6 marca 2013 reprezentantem Syrii na obradach LPA była Syryjska Koalicja Narodowa na rzecz Opozycji i Sił Rewolucyjnych[3]. W dniu 9 marca 2014 sekretarz generalny Nabil al-Arabi oświadczył, że siedziba Syrii pozostanie nieobsadzona do czasu zakończenia tworzenia przez opozycję swoich instytucji[4]. W 2021 roku Liga Arabska zainicjowała proces normalizacji między Syrią a innymi narodami arabskimi[5]. 7 maja 2023 na posiedzeniu Rady Ligi Arabskiej w Kairze uzgodniono przywrócenie członkostwa Syrii[6].
  4. zawieszona od 22 lutego 2011 wskutek wojny domowej[7], ponownie przywrócona w prawach członka 27 sierpnia 2011[8]
  5. reprezentowana przez Organizację Wyzwolenia Palestyny

Przypisy

edytuj
  1. Pact of the League of Arab States, March 22, 1945. Wszedł w życie 10 maja 1945 r. Zarejestrowany przez Sekretariat ONZ 29 sierpnia 1950 (UNTS v. 70 s. 237 - 263).
  2. Liga Arabska zawiesiła Syrię [online], Wirtualna Polska, 12 listopada 2011 [dostęp 2011-11-12] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-11].
  3. Syryjska opozycja oficjalnie na szczycie Ligi Arabskiej [online], Wirtualna Polska, 26 marca 2013 [dostęp 2013-03-28] [zarchiwizowane z adresu 2013-03-31].
  4. Syria opposition 'not yet ready for Arab League seat' [online], The Daily Star Newspaper, 9 marca 2014 [dostęp 2014-03-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-10] (ang.).
  5. Saudi Arabia: Talks underway on Syria's return to Arab League [online], middleeastmonitor, 8 marca 2023 [dostęp 2023-03-08] (ang.).
  6. Arab foreign ministers agree to readmit Syria to the Arab League [online], Al Arabiya, 7 maja 2023 [dostęp 2023-05-07] (ang.).
  7. Michał Gostkiewicz, Michał Protaziuk, Krwawa rewolucja w Libii. Kaddafi nie chce oddać władzy [online], Gazeta.pl, 22 lutego 2011 [zarchiwizowane z adresu 2011-02-27].
  8. Powstańcy reprezentantami w Lidze Arabskiej? [online], Onet.pl, 25 sierpnia 2011 [zarchiwizowane z adresu 2012-07-23].
  9. Watykan: umowa z Ligą Państw Arabskich [online], Opoka, 23 kwietnia 2009 [dostęp 2016-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-20].

Bibliografia

edytuj
  • Organizacje w stosunkach międzynarodowych: istota – mechanizmy działania – zasięg, Teresa Łoś-Nowak (red.), Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 1999, ISBN 83-229-1925-5, OCLC 749277661.