Logarytm macierzy

typ funkcji na macierzach kwadratowych

Logarytm macierzy – inna macierz taka, że wykładnicza macierz drugiej macierzy jest równa oryginalnej macierzy. A zatem jest to uogólnienie logarytmu skalarnego,a w pewnym sensie także odwrotna funkcja macierzy wykładniczej. Nie wszystkie macierze mają logarytm i te macierze, które posiadają logarytm, mogą mieć więcej niż jeden logarytm. Badanie logarytmów macierzy prowadzi do teorii Liego. Od kiedy macierz ma logarytm, jest w grupie Liego i logarytm jest odpowiednim elementem algebry Liego.

Definicja

edytuj

Wykładnicza forma macierzy   jest określona:

 

Biorąc pod uwagę macierz   macierz   jest logarytmem macierzy   jeżeli   Często logarytmy matrycy nie są unikatowe, tak jak logarytmy liczb zespolonych, co wyjaśniono poniżej.

Przykład: Logarytm obrotów w płaszczyźnie

edytuj

Obroty w płaszczyźnie to prosty przykład. Obrót kąta   wokół macierzy jest reprezentowany przez macierz  

 

Dla każdej liczby naturalnej   macierz

 

to logarytm macierzy   Zatem macierz   ma nieskończenie wiele logarytmów. To wynika z tego, że kąt obrotu jest ustalony tylko do wielokrotności  

W języku teorii Liego obroty macierzy   są elementami grupy Liego SO(2). Odpowiadające im logarytmy B są elementami algebry Liego SO(2), która składa się z wszystkich macierzy skośno-symetrycznych.

Macierz

 

jest generatorem algebry Liego SO(2).

Czy istnieje?

edytuj

Pytanie, czy macierz ma logarytm ma najprostszą odpowiedź, gdy rozpatrywana jest w złożonej konfiguracji. Macierz ma logarytm wtedy i tylko wtedy, gdy jest odwracalna. Logarytm nie jest wyjątkowy, ale jeśli matryca nie ma negatywnych rzeczywistych wartości własnych, to ma wyjątkowy logarytm, którego wartości własne zawierają się w klamrze:   Ten logarytm jest znany jako logarytm główny.

Odpowiedź jest bardziej zagmatwana w rzeczywistym otoczeniu. Rzeczywista matryca ma prawdziwa logarytm wtedy i tylko wtedy, gdy jest odwracalna, a każdy blok Jordana należący do ujemnej wartości własnej występuje parzystą liczbę razy. Jeśli odwracalna rzeczywista matryca nie spełnia warunku z bloków Jordana, to ma tylko logarytmy rzeczywiste. To można już zobaczyć w przypadku skalarnym: logarytm z   jest nierzeczywistą liczbą zespoloną. Istnienie logarytmów rzeczywistych macierzy rzeczywistych   matryc jest rozważane w dalszej części[potrzebny przypis].

Własności

edytuj

Jeśli   i   są dodatnio określone oraz   i   są przemienne, czyli   to

 

Dla każdej odwracalnej macierzy,  

Obliczanie logarytmu macierzy diagonalnej

edytuj

Sposób znalezienia   diagonalnej macierzy   jest następujący:

  • Znajdź macierz   wektorów własnych   (każda kolumna   jest wektorem własnym  ).
  • Znajdź odwrotność   z  
  • Niech  
  • Wtedy   będzie macierzą diagonalną, której elementy przekątnej są wartościami własnymi macierzy  
  • Zamień każdy element przekątnej   na jego logarytmu naturalny, w celu uzyskania  
  • Wtedy  

To, że logarytm A może być macierzą zespoloną, nawet jeśli A jest rzeczywiste, wynika z faktu, że macierz z pozytywnymi i rzeczywistymi wartościami może mieć negatywne lub nawet złożone wartości własne (dotyczy to przykładowo macierzy rotacji). Brak unikatowości logarytmu macierzy wynika z braku jednoznaczności logarytmu liczby zespolonej.

Obliczanie logarytmu niediagonalnej macierzy

edytuj

Algorytm przedstawiony powyżej nie działa na niediagonalnych macierzach, takich jak

 

Dla takich matryc trzeba znaleźć ich rozkład Jordana i, zamiast obliczania logarytmów elementów przekątnej jak wyżej, trzeba obliczyć logarytm bloków Jordana.

Ten ostatni jest tworzony, dzięki zauważeniu, że można napisać blok Jordan jako

 

gdzie   jest macierzą z zerami na i poniżej głównej przekątnej (liczba   jest niezerowa z powodu założenia, że macierz którego logarytm próbuje się obliczyć jest odwracalna).

Następnie, dzięki rozwinięciu Mercatora

 

staje się

 

To rozwinięcie na ogół nie jest zbieżne dla każdej macierzy   ponieważ nie jest zbieżne dla każdej liczby rzeczywistej z wartością bezwzględną większą od jedności, to jednak   jest macierzą nilpotenta, tak więc cykl rzeczywiście ma skończoną liczbę wyrazów (  jest równe zero, jeśli jest wymiarem  ).

Stosując to odkrycie, otrzymujemy

 

Funkcjonalna analiza perspektywiczna

edytuj

Kwadratowa macierz reprezentuje operator liniowy na przestrzeni euklidesowej   gdzie   jest wymiarem macierzy. Ponieważ taka przestrzeń jest skończenie wymiarowa, operator ten jest faktycznie ograniczony[potrzebny przypis].

Korzystanie z narzędzi holomorficznego rachunku funkcyjnego, biorąc pod uwagę funkcję holomorficzną   określoną na zbiorze otwartym w płaszczyźnie zespolonej i ograniczony operator liniowy   można obliczyć   tak długo, jak   jest określona na Widmie  

Funkcja   może być zdefiniowana w dowolnym prostym połączonym zbiorze otwartym w płaszczyźnie zespolonej nie zawierającej początku i jest holomorficzny w takiej domenie. Oznacza to, że można określić   pod warunkiem, że widmo   nie zawiera początku i istnieje ścieżka począwszy od środka do nieskończoności nie przekraczająca spektrum   (na przykład, w przypadku widma z   którym jest koło z początkiem wewnątrz koła, jest możliwe określenie  ).

Powracając do konkretnego przypadku przestrzeni euklidesowej, widmo operatora liniowego na tej przestrzeni jest zbiorem wartości jej własnych macierzy i jest skończonym zbiorem. Dopóki początek nie jest w widmie (matryca jest odwracalna), jedna macierz wyraźnie spełnia warunek z poprzedniego paragrafu, a w związku z tym oznacza, że teoria   jest dobrze zdefiniowana. Brak wyjątkowości logarytmu matrycy, wynika z faktu, że można wybrać więcej niż jedną gałąź logarytmu, która jest zdefiniowana w zbiorze wartości własnych macierzy[potrzebny przypis].

Bibliografia

edytuj
  • Gantmacher, Felix R.(1959) Teoria matryc 1, Nowy York, Chelsea, s. 239–241.
  • Culver, Walter J. (1966), O istnieniu i unikatowości rzeczywistych logarytmów macierzy, „Proceedings of the American Mathematical Society” 17 (5): s. 1146–1151, doi:10.1090/S0002-9939-1966-0202740-6, ISSN 0002-9939.
  • Higham, Nicholas (2008), Functions of Matrices. Theory and Computation, SIAM, ISBN 978-0-89871-646-7.
  • Engo, Kenth (June 2001), On the BCH-formula in so(3), „BIT Numerical Mathematics” 41 (3): 629-632, doi: 10.1023/A:1021979515229, ISSN 0006-3835.