Ludwik Patalas
Ludwik Patalas (ur. 4 sierpnia 1897 w Gnieźnie, zm. 6 października 1923 w Pucku) – porucznik pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 porucznik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
86 pułk fizylierów |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Syn Teofila i Katarzyny z domu Szczuraszek. Ukończył 8-letnią szkołę ludową, a potem 3-letnią szkołę rzemieślniczą w Kilonii. Po wybuchu I wojny światowej został 7 listopada 1916 roku wcielony do armii Cesarstwa Niemieckiego[1]. Otrzymał przydział do 86 pułku fizylierów i walczył na froncie zachodnim do 6 listopada 1917 roku[2].
12 listopada 1917 roku został skierowany na szkolenie lotnicze w Grudziądzu, a następnie do szkół artyleryjskich w Elblągu i Bydgoszczy. Powrócił na front i walczył jako pilot od 2 października 1918 roku. Został zdemobilizowany 13 stycznia 1919 roku i wyjechał do Poznania, gdzie mieszkała jego najbliższa rodzina[3].
25 czerwca 1919 roku wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do stacji lotniczej Poznań-Ławica, 13 grudnia otrzymał kolejny przydział i służył w I Grupie Lotniczej w Wilnie[1].
19 stycznia 1920 roku został przeniesiony do 2 Wielkopolskiej eskadry lotniczej, w składzie której walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej. W marcu 2 Wielkopolska eskadra lotnicza została przeformowana na 13 eskadrę myśliwską. 19 marca Ludwik Patalas stoczył walkę powietrzną nad własnym lotniskiem z samolotem nieprzyjaciela. Był to myśliwiec Nieuport pilotowany przez G. S. Sapożnikowa. Polski pilot zgłosił zestrzelenie samolotu nieprzyjaciela, jednak radziecki pilot zdołał powrócić na własne lotnisko lekko uszkodzonym samolotem. 22 marca Patalas wykonał pierwszy lot bojowy 13 eskadry nad terenem nieprzyjaciela[4]. Walczył na Froncie Litewsko-Białoruskim, brał udział w Bitwie Warszawskiej. Wyróżnił się odwagą podczas walk w rejonie Radzymina, Nasielska, Pułtuska, Ciechanowa i Płocka[3]. Z powodu strat wśród sprzętu i załóg pod koniec lipca załoga złożona z sierż. Ludwika Patalasa i sierż. Władysława Filipiaka była jedną z dwóch wykonujących loty bojowe w 13 eskadrze[5]. 19 sierpnia 1920 roku, podczas ataków z niskiej wysokości na oddziały Armii Czerwonej jego samolot został uszkodzony, pilot zdołał wylądować w okolicach Płocka na terenach zajętych przez polską armię[1].
Po zakończeniu działań wojennych został dyslokowany ze swą jednostką do Bydgoszczy. 14 czerwca 1921 roku otrzymał przydział do 12 eskadry wywiadowczej 1 pułku lotniczego, w 1923 roku został przeniesiony do 2 pułku lotniczego. Tu otrzymał przydział do lotnictwa morskiego i służył w morskim dywizjonie lotniczym[3].
6 października 1923 roku podczas lotu nad Zatoką Pucką pilotowana przez niego łódź latająca Macchi M.9 uległa katastrofie[6]. W toku śledztwa ustalono, że samolot na wysokości ok. 1000 metrów wpadł w płaski korkociąg, z którego nie udało się pilotowi wyprowadzić maszyny[7]. W katastrofie zginął również kpt. obs. Wiktor Karczewski[8].
Ludwik Patalas został pochowany na cmentarzu garnizonowym w Poznaniu (kwatera 1, rząd B, miejsce 10)[9].
Nie założył rodziny[10].
Ordery i odznaczenia edytuj
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[1][3]:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8073[10]
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie
- Polowa Odznaka Pilota – pośmiertnie 11 listopada 1928 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[11]
- włoska Odznaka Pilota
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Romeyko 1933 ↓, s. 330.
- ↑ Grochowska, Kos-Dąbrowska 2010 ↓, s. 57.
- ↑ a b c d Patalas Ludwik por. pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2019-12-23]. (pol.).
- ↑ Łukasz Łydżba: II Wielkopolska Eskadra Lotnicza (13. Eskadra Myśliwska). „Lotnictwo z szachownicą”. 7 (4/2003), s. 24–25, 2003. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 84.
- ↑ Popiel 1987 ↓, s. 85.
- ↑ Celarek 2013 ↓, s. 50.
- ↑ Morgała 1985 ↓, s. 20.
- ↑ Poznańskie Cmentarze : Wyszukiwarka cmentarna. Urząd Miasta Poznania. [dostęp 2023-03-18].
- ↑ a b Polak (red.) 1991 ↓, s. 114.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Andrzej Celarek: Morski Dywizjon Lotniczy. Wspomnienia lotników. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar, 2013. ISBN 978-83-63709-42-6. OCLC 864859980.
- Joanna Grochowska, Barbara Kos-Dąbrowska: W cieniu puckich hydroplanów. Gdańsk: Maszoperia Literacka, 2010. ISBN 978-83-62129-20-1. OCLC 751015686.
- Andrzej Morgała: Samoloty w polskim lotnictwie morskim. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985. ISBN 83-206-0478-8.
- Adam Popiel: Pamięci poległych lotników 1933-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987. ISBN 83-206-0613-6. OCLC 830209772.
- Marian Romeyko: Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919-1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.