Mienzielinsk

miasto w Rosji

Mienzielinsk (także Mienzielińsk[1], Menzelińsk[2], ros. Мензелинск, tatar. Минзәлә) – miasto w Rosji, w Tatarstanie, centrum administracyjne rejonu mienzielińskiego(inne języki).

Mienzielinsk
Мензелинск
ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Rosja

Republika

 Tatarstan

Wysokość

90 m n.p.m.

Populacja (2013)
• liczba ludności


16 903

Nr kierunkowy

7 85555

Kod pocztowy

423700

Tablice rejestracyjne

16, 116

Położenie na mapie Tatarstanu
Mapa konturowa Tatarstanu, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Mienzielinsk”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej znajduje się punkt z opisem „Mienzielinsk”
Ziemia55°43′N 53°05′E/55,716667 53,083333
Strona internetowa

Geografia

edytuj

Miasto położone na lewym brzegu Mienzieli(inne języki) przy ujściu tej rzeki do Ik, 292 km na wschód od Kazania.

Historia

edytuj

Według monografii historyka W. Witiewskiego(inne języki) miasto zostało założone w 1584[3] jako ostróg (forteca) na prośbę Baszkirów do obrony przed atakami Nogajów i Kałmuków.

W XVII wieku fort został rozbudowany i stał się jedną z najpotężniejszych fortyfikacji na linii Kamy.

W XVIII wieku znalazł się w centrum tatarsko-baszkirskiego powstania, związanego z wojną chłopską prowadzoną przez Jemieliana Pugaczowa.

W latach 1735–1742 był siedzibą tzw. Komisji Baszkirskiej(inne języki). W roku 1736 wystawiono twierdzę[4].

23 października 1781 na mocy ukazu Katarzyny II Mienzielinsk stał się miastem powiatowym namiestnictwa ufijskiego(inne języki). 8 czerwca 1782 cesarzowa nadała miastu herb. W kolejnych latach zmieniała się przynależność administracyjna Mienzielinska – od 12 grudnia 1796 był częścią guberni orenburskiej, a od 5 maja 1865 – ufijskiej.

Przed rewolucją mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, łowiectwem, rybołówstwem, tkactwem, krawiectwem. Działały tu młyny, fabryka zapałek i mleczarnia. Pod koniec XIX wieku ludności miasta liczyła 6500 osób[5].

14 listopada 1917 r. w Mienzielinsku proklamowano władzę sowiecką. W kolejnych latach miasto stało się areną wojny domowej pomiędzy siłami białych a Armią Czerwoną. 17 maja 1919 zostało zajęte przez oddziały bolszewickiej 28 Dywizji Strzelców pod dowództwem Voldemārsa Āziņša.

Od 1920 roku Mienzielinsk stał się centrum kantonu(inne języki) mienzielinskiego Tatarskiej ASRR, a od 10 sierpnia 1930 centrum rejonu mienzielińskiego(inne języki).

Ze względu na trudną sytuację na linii obrony Moskwy pod koniec 1941 roku z małej podmoskiewskiej wsi Bolszewo ewakuowano do Mienzielinska Moskiewską Szkołę Inżynierów Wojskowych. Jednak już w 1942 r. instytucja powróciła do pierwotnej siedziby[6].

Demografia

edytuj

Zmiany liczby ludności od 2 połowy XIX wieku[7]:

Rok Liczba mieszkańców
1856 4700
1897 7500
1913 10 100
1926 7500
1931 7400
1959 11 810
1967 16 000
1970 15 868
1979 16 683
1989 15 223
Rok Liczba mieszkańców
1992 15 200
2000 15 400
2001 15 200
2002 16 730
2005 16 500
2006 16 300
2010 16 476
2011 16 500
2012 16 594
2013 16 903

Według spisu z 2010 r. 49,3% mieszkańców stanowili Rosjanie, a 46,8 Tatarzy.

Gospodarka

edytuj

W Mienzielinsku działają zakłady obsługi i naprawy maszyn rolniczych (m.in. zakład remontowo-mechaniczny, stacja maszynowo-traktorowa). Funkcjonuje też przemysł spożywczy: filia Tatspirtpromu (przemysł spirytusowy), zakład produkcji soków i wód mineralnych, mleczarnia, a także gospodarka leśna.

Ważniejsze obiekty sportowe:

Od 1 do 5 sierpnia 2010 r. na lotnisku Mienzielinsk(inne języki) odbywały się Mistrzostwa Świata w Spadochroniarstwie.

Wydawana jest gazeta lokalna „Mienzielia” (tatar. Минзәлә, ros. Мензеля) w języku tatarskim i rosyjskim[8].

Ludzie związani z Mienzielinskiem

edytuj

W okresie II wojny światowej w Mienzielinsku przebywali Jerzy i Irena Sztachelscy, wcieleni następnie do 16 Litewskiej Dywizji Strzeleckiej[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b Jerzy Putrament: Pół wieku. Wyd. I. Cz. 2: Wojna. Warszawa: Czytelnik, 1962, s. 160.
  2. Jakub Gieysztor: Pamiętniki Jakóba Gieysztora z lat 1857–1865 poprzedzone wspomnieniami osobistemi prof. Tadeusza Korzona oraz opatrzone przedmową i przypisami. Cz. 2. Wilno: 1913, s. 97-98,100. [dostęp 2014-01-01].
  3. В. Н. Витевский, И. И. Неплюев и Оренбургскій край в прежнем его составѣ до 1758 г
  4. Menzelińsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 257.
  5. Мензелинск в XVII-XIX в.в.. Menzelinsk.ru. [dostęp 2014-01-04]. (ros.).
  6. ХРОНИКА - Периоды Училища - Каталог статей - МКВИУ в Калининграде. [dostęp 2014-01-04]. (ros.).
  7. Мензелинск (Республика Татарстан). [w:] Народная энциклопедия городов и регионов России [on-line]. Mojgorod.ru. [dostęp 2014-01-23]. (ros.).
  8. Газета - глас читателя. Webcitation.org. [dostęp 2014-01-23]. (ros.).
  9. Рустам Тарико Rustam Tariko. peoples.ru. [dostęp 2015-02-23]. (ros.).
  10. Kamil Sylwester Skrzypek: Rustam Tariko – król wódki. Supernius.pl. [dostęp 2014-01-04].
  11. Najbogatsi Europejczycy Europy Środkowej i Wschodniej. najbogatsieuropejczycy.wprost.pl. [dostęp 2015-02-23].