Wikipedia

Murmańsk

miasto w Rosji

Murmańsk (ros. Мурманск) – miasto w Rosji, w północnej części nasady Półwyspu Kolskiego. Niezamarzający port nad Zatoką Kolską (Morze Barentsa), w pobliżu granicy z Norwegią i Finlandią. Centrum administracyjne obwodu murmańskiego. Położony 1967 km od Moskwy. 6 maja 1985 otrzymało tytuł miasto-bohater (Город-герой)[2].

Murmańsk
Мурманск
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 murmański

Burmistrz

Tamara Priamikowa

Powierzchnia

154,4 km²

Wysokość

50 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


287 847[1]
1864,29 os./km²

Nr kierunkowy

+7 (81 52)

Kod pocztowy

183000

Tablice rejestracyjne

51

Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Murmańsk”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Murmańsk”
Położenie na mapie obwodu murmańskiego
Mapa konturowa obwodu murmańskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Murmańsk”
Ziemia68°58′N 33°03′E/68,966667 33,050000
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Główną arterią komunikacyjną miasta jest Prospekt Lenina. W jego pobliżu znajdują się pomnik Lenina i Muzeum Krajoznawcze. Zbiory przyrodnicze w muzeum dotyczą głównie tajgi.

W mieście znajduje się stacja kolejowa Murmańsk.

Historia

edytuj

Miasto zostało założone 4 października 1916 roku (według obowiązującego wówczas w Cesarstwie Rosyjskim kalendarza juliańskiego był to 21 września) jako Romanow na Murmaniu (ros. Романов-на-Мурмане). Nazwa ta została nadana na cześć rządzącej wówczas Rosją dynastii Romanowów, zaś z kolei „Murmań” to ruska nazwa ziem położonych nad Morzem Barentsa (pierwotnie samych wybrzeży, następnie całego lądu, zwłaszcza Półwyspu Kolskiego), która powiązana jest etymologicznie z germańskim słowem Norman – człowiek północy, jak w średniowieczu nazywano Skandynawów. W 1917 roku po rewolucji lutowej i likwidacji monarchii nazwę miasta zmieniono na Murmańsk. W latach 1918–1920 miasto znalazło się we władaniu aliantów zachodnich, którzy tą drogą przybyli z pomocą białym. W tym okresie w rejonie miasta z bolszewikami walczyły polskie oddziały tzw. Murmańczyków, ewakuowane w połowie 1919 roku.

W ramach umowy podpisanej z III Rzeszą w roku 1940 Murmańsk stał się bazą dla niemieckich okrętów podwodnych w ich drodze na Morze Norweskie. Sowieci udostępnili swój port Niemcom w o wiele większym zakresie, niż to później robili wobec aliantów zachodnich. Kriegsmarine mogła być pewna, że znajdzie tu schronienie i przyjazne doki. W roku 1940 lodołamacze sowieckie pomogły przebić się na Pacyfik niemieckiemu krążownikowi pomocniczemu HSK Komet, który następnie zatopił siedem (i zdobył jeden) alianckich statków o łącznym tonażu 64 000 ton.

Po 22 czerwca 1941 roku Murmańsk stał się miejscem, do którego nawet zimą docierały alianckie konwoje z pomocą. Podczas zimnej wojny Murmańsk był bazą sowieckich atomowych okrętów podwodnych, nosicieli ładunków jądrowych. Dziś jest portem macierzystym rosyjskiej Floty Północnej.

Ludność

edytuj
  • 1926 r. – 9 tys.
  • 1939 r. – 119 tys.
  • 1959 r. – 222 tys.
  • 1970 r. – 309 tys.
  • 1979 r. – 382 tys.
  • 1992 r. – 468,3 tys.
  • 1996 r. – 399 tys.
  • 2010 r. – 309,7 tys.
  • 2020 r. – 287,8 tys.

Geografia i klimat

edytuj

Murmańsk posiada niezamarzający przez cały rok port, położony w 50-kilometrowym fiordzie. Jest to największe miasto leżące na tej szerokości geograficznej.

Ze wzgórza za miastem roztacza się panorama na cały Murmańsk, jego porty morskie, stocznie remontowe, zakłady przemysłowe i osiedla mieszkaniowe. Za fiordem, aż po zachodni i północny horyzont rozciągają się lasy pokrywające pofalowany teren. Za wzgórzami znajduje się Morze Barentsa. Miasto posiada także sztuczne jezioro i park, a także delfinarium[3].

Klimat umiarkowany chłodny. Średnie temperatury w styczniu –10 °C, w lipcu 13 °C. Opady około 800 mm na rok.

Galeria

edytuj
  •  
    Cerkiew Obrazu Chrystusa „Ludzką Ręką Nie Uczynionego”
  •  
    Kościół św. Michała Archanioła
  •  
    Cerkiew Wszystkich Świętych
  •  
    Kompleks Soboru Katedralnego św. Mikołaja Cudotwórcy
  •  
    Budynek portu morskiego
  •  
    Centrum miasta
  •  
    Prospekt Lenina
  •  
    Pomnik św. Cyryla i Metodego
  •  
    Kościół zielonoświątkowy

Miasta partnerskie

edytuj

W przeszłości Murmańsk posiadał umowy partnerskie również ze Szczecinem (od 8 kwietnia 1993) oraz Rovaniemi (od 1962 roku). Umowy te zostały jednak wypowiedziane w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę (odpowiednio 28 lutego 2022[4] i 4 marca 2022[5]).

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [online] [dostęp 2021-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-22].
  2. ↑ Ostatni dostęp: 2012-03.
  3. ↑ Jakie zabytki warto zobaczyć w Murmańsku [online] [dostęp 2023-08-24] (ros.).
  4. ↑ Szczecin wypowiedział umowę o przyjacielskiej współpracy z Murmańskiem. wszczecinie.pl, 28.02.2022. [dostęp 2022-02-28].
  5. ↑ The capital of Lapland freezes partnership with Murmansk [online], The Independent Barents Observer [dostęp 2022-03-07] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Joanna i Stanisław Osikowie, Anna Wawrzkowicz: Puls Ziemi 1. Straszyn k. Gdańska: Nowa Era, 2009. ISBN 978-83-7547-190-8.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Murmańsk&oldid=75087557”