Nariejezioro w Polsce, położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Morąg, na obszarze Równiny Olsztynka i częściowo Pojezierza Dzierzgońsko-Morąskiego[3].

Narie
Ilustracja
Pomost nad jeziorem Narie
Położenie
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Region

Równina Olsztynka, Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie (tylko północno-zachodnia część jeziora)

Wysokość lustra

104,6 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

1225,0-1240,1 ha

Wymiary
• max długość
• szerokość


10 km
0,15 – 3 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


9,8 m
43,0-45 m

Objętość

124607,7 tys. m³

Hydrologia
Klasa czystości wody

II[1][2] (w roku 2004)

Rzeki wypływające

Narienka

Rodzaj jeziora

rynnowe

Położenie na mapie gminy Morąg
Mapa konturowa gminy Morąg, blisko centrum na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Narie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Narie”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Narie”
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego
Mapa konturowa powiatu ostródzkiego, u góry nieco na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Narie”
Ziemia53°54′31″N 20°01′27″E/53,908611 20,024167
Mapka jeziora

Charakterystyka

edytuj

Jezioro jest typową rynną polodowcową. Zbocza rynny wznoszące się ponad wody jeziora są wyraźne i miejscami osiągają 40 m wysokości. Ma silnie rozwiniętą linię brzegową o długości około 50 km. Głębokość jeziora w kilku miejscach przekracza 40 m, a dno charakteryzuje się urozmaiconą konfiguracją. Obszar jaki zajmuje jezioro to około 1260 ha (według danych Leydinda powierzchnia jeziora wynosiła 1096,71 ha).

Na jeziorze znajduje się 19 wysp, z których największe to Duża Wyspa, Mała Wyspa, Duchów, Kaczy Ostrów, Złota i inne. Rozciągłość jeziora z północy na południe wynosi prawie 10 km, natomiast szerokość jest zmienna i waha się od 150 m w części północnej do ponad 3 km w części środkowej na wysokości miejscowości Bogaczewo. Jezioro odwadnia w kierunku północnym niewielka rzeczka Narienka.

Najbliższe miejscowości, do których dojeżdża PKP, to Żabi Róg i Morąg. Nad jeziorem położone są: Kretowiny, Bogaczewo, Gulbity, Boguchwały, Pojezierce i Wilnowo oraz Mały Horn (kolonia Żabiego Rogu).

Wokół jeziora Narie i na nim obowiązuje strefa ciszy, co oznacza, że nie wolno tam pływać używając silników spalinowych. Gospodarzem jeziora jest zakład rybacki w Bogaczewie – tu można nabyć zezwolenia wędkarskie. Swoją siedzibę ma także Morąski Klub Żeglarski "Keja".

Dane morfometryczne

edytuj

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 1225,0 ha[2] do 1240,0 ha[4] lub 1240,1 ha[1].

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 104,6 m n.p.m.[1][2] Średnia głębokość jeziora wynosi 9,8 m[1][4], natomiast głębokość maksymalna 43,0 m[4] lub 43,8 m[1] bądź 45 m[potrzebny przypis].

Czystość wód

edytuj

Na podstawie badań przeprowadzonych w 2004 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[1][2] i I kategorii podatności na degradację[1]. Zagrożenie stanowią punktowe źródła zanieczyszczeń doprowadzające ścieki bezpośrednio do zbiornika. Do końca 2006 roku planowane było skanalizowanie całości terenów przyległych do jeziora i skierowanie ścieków na oczyszczalnie w Morągu.

Według opracowania Leydinga z połowy XX wieku na jeziorze znajdują się następujące wysypy[5]:

  • Brzozowa Kępa (Birkwerder) – wysepka w południowej części jeziora Narii
  • Goła Kępa (Barwerder lub "Baba Jaga")
  • Gierszak (niem. Geerschwerder) – wysepka położona w cieśninie jeziora Narie, przy Ponarskim Kącie
  • Grekna (Grekne)
  • Łabuny (Lebuhn) – wysepki
  • Mały Ostrów (Kleiner Werder)
  • Mały Trzciniak (Kleiner Rohrwerder) – wysepka na północnej części jeziora Narie, obok wyspy Trzciniak Wielki
  • Olszowy Ostrów (Budwerder)
  • Ponarska Kępa (Lustwerder) – wysepka na zatoce Ponary, odnodze jeziora Narie
  • Ptasia Kępa (Spätling)
  • Wielki Ostrów (Grosser Werder)
  • Zielony Ostrów (Schöntalk)

Leyding wyróżnił także:

  • Ponary, Ponarski Kąt (niem. Narien Winkel) – zatoka, odnoga jeziora Narie, przy majątku Ponary
  • Długi Ostrów (niem. Langewerder) – półwysep na jez. Narie
  • Zielony Róg (niem. Heuwerder) – półwysep na zachodniej części Ponar, odnogi jeziora Narie
  • Czerwona Strużka (niem. Rotes Flies) – strumyk, dopływ jez. Narii
  • Naria (niem. Nariefliess) – strumyk łączący jezioro Narie i Mildze
  • Dzwonkowa Góra (niem. Wecke Berg) – góra o wys. 131 m, na południowym półwyspie jez. Narie
  • Zamkowa Góra (niem. Schloss Berg) – góra o wys. 146 m na południowym półwyspie jez. Narie
  • Borek (niem. Heide) – las, położony na półwyspie jeziora Narie, na południe od majątku Janowo

Turystyka

edytuj

Wokół jeziora umiejscowione są ośrodki wypoczynkowe różnych "klas", a także pole campingowe, wypożyczalnie sprzętu wodnego, rowerów i centrum handlowe na półwyspie kretowińskim. Główne centrum turystyczne znajduje się na półwyspie Kretowiny. Mieści się tam zespół ośrodków turystycznych czynnych w sezonie letnim (domki letniskowe) oraz pensjonaty, hotele, sklepy spożywcze, restauracje, ogródki piwne, stoiska ze sprzętem wędkarskim, szkoła i wypożyczalnia sprzętu windsurfingowego, wypożyczalnie sprzętu pływającego, parking strzeżony i smażalnia ryb. Drugie centrum, pod względem wielkości to zespół ośrodków wypoczynkowych i kwater prywatnych w pobliżu wsi Bogaczewo. W jednym z tamtejszych wczasowisk można skorzystać z basenu, bilarda, sauny oraz kręgli. Ośrodek funkcjonuje przez cały rok.

Fauna i flora

edytuj

W okolicach Narie można obserwować ciekawe ptaki: orzeł, perkoz, myszołów, łabędź, kormoran.

Ryby występujące w jeziorze

edytuj

Skorupiaki

edytuj

Hydronimia

edytuj

Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Narie[6]. Przedwojenna, niemiecka nazw tego jeziora to Narien See.

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2004 roku. s. 56-57. [dostęp 2011-05-29].
  2. a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 358. ISBN 83-232-1732-7.
  3. Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
  4. a b c według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 358. ISBN 83-232-1732-7.
  5. Gustaw Leyding "Nazwy Fizjograficzne", W: "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973
  6. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 226, ISBN 83-239-9607-5.

Bibliografia

edytuj
  • Gustaw Leyding "Nazwy Fizjograficzne", W: "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973
  • Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 153

Linki zewnętrzne

edytuj