Nieuport 16
Nieuport 16 – francuski jednomiejscowy samolot myśliwski z okresu I wojny światowej.
 Nieuport 16 z rakietami Le Prieur | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
dwupłat konstrukcji mieszanej |
| Załoga |
1 osoba |
| Historia | |
| Data oblotu |
1916 |
| Lata produkcji |
1916 |
| Wycofanie ze służby |
1918 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
7,52 m płat górny |
| Długość |
5,64 m |
| Wysokość |
2,4 m |
| Powierzchnia nośna |
13,3 m² |
| Masa | |
| Własna |
375 kg |
| Startowa |
550 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
165 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
5 min 50 s na 2000 m |
| Pułap |
4800 m |
| Zasięg |
300 km |
| Długotrwałość lotu |
2 h |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 karabin maszynowy Lewis lub Vickers (7,7 mm) | |
| Użytkownicy | |
| Francja, Wielka Brytania, Belgia, Rosja | |
| Rzuty | |
| |
Historia
edytujNieuport 16C1 stanowił wersję rozwojową doskonałego francuskiego myśliwca przełomu 1915/1916 roku – Nieuporta 11 Bébé. Samolot, oblatany na początku 1916 roku, był konstrukcją wytwórni Societe Anonyme des Establissements Nieuport pod kierownictwem inż. Gustawa Delage[1]. Zbudowany w koncepcji półtorapłata (płat dolny ma dużo mniejsze rozmiary niż górny) samolot był niemal identyczny z poprzednikiem - różnił się tylko zastosowaniem mocniejszego napędu - silnika rotacyjnego Le Rhône 9J o mocy 81 kW (110 KM)[2]. Choć samolot zyskał na prędkości, zastosowanie cięższego silnika źle wpłynęło na stabilność maszyny, która stała się „ciężka na nos”[3]. Odznaczał się też tendencją do przechyłów, co bez przerwy absorbowało pilota, jak również rozpędzał się nawet z wyłączonym silnikiem wskutek zwiększenia obciążenia powierzchni nośnej[4]. Konieczne stało się więc powiększenie rozmiarów płatowca, co doprowadziło do powstania kolejnego myśliwca - Nieuporta 17[3].
Konstrukcja
edytuj
Był to jednomiejscowy dwupłat konstrukcji mieszanej[2]. Przednią część kadłuba stanowiła kratownica z rur stalowych, zaś tylną kratownica drewniana wzmocniona drutem[2]. Samolot był kryty w większości płótnem (jedynie osłonę silnika wykonano z aluminium)[2]. Boki samolotu płaskie, przekrój kadłuba trapezowy[2]. Płaty konstrukcji drewnianej (górny dwudźwigarowy, dolny jednodźwigarowy), o skosie krawędzi natarcia 3°30', o płóciennym pokryciu[2]. Drewniane słupki łączące płaty, wzmocnione drutami stalowymi, piramidka podtrzymująca płat górny nad kadłubem z rurek stalowych[2]. Lotki na płacie górnym, usterzenie płaskie o szkielecie z rurek stalowych, pokryte płótnem, poruszane za pomocą linek[2]. Brak tablicy przyrządów: w różnych częściach kabiny umieszczono busolę, zegar, obrotomierz i wysokościomierz[5]. Podwozie dwukołowe, amortyzowane sznurem gumowym, z tylną płozą ogonową[2]. Napęd stanowił 9-cylindrowy silnik rotacyjny Le Rhône 9J o mocy 81 kW (110 KM)[2]. Śmigło dwułopatowe, drewniane.
Uzbrojenie stanowił umieszczony nad górnym płatem karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm (magazynek 47 naboi) strzelający ponad śmigłem (w samolotach użytkowanych w RFC w uchwycie Fostera), w części maszyn zastąpiony przez zsynchronizowany karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm. Na niektórych egzemplarzach montowano też rakiety Le Prieur (jednorazowo 8 sztuk), służące do ataków na balony obserwacyjne i sterowce.
Służba
edytuj
Myśliwców Nieuport 16 używało lotnictwo francuskie – Aéronautique Militaire pod wojskowym oznaczeniem Nieuport 16C1 począwszy od wiosny 1916 roku, jak również lotnictwo brytyjskie. Latał na nich między innymi brytyjski as myśliwski - Albert Ball, w 11. Dywizjonie RFC, na maszynach o numerach A126 i A134 (na tej ostatniej w dniu 2 lipca 1916 roku podczas jednego lotu zestrzelił 2 niemieckie samoloty rozpoznawcze: Roland C.II i Aviatik typu C[6][7]. Samolotem tego typu, wyposażonym w dwa nadskrzydłowe karabiny maszynowe Lewis, latał również w barwach lotnictwa belgijskiego (Aviation Militaire Belge) pilot Jan Olieslagers[8]. Samoloty te dostarczono również Rosji, gdzie podjęto nawet produkcję licencyjną (wyprodukowano jednak niewiele egzemplarzy)[9].
Służba w lotnictwie polskim
edytujW polskich formacjach lotniczych w Rosji używano jednego egzemplarza (nr 4365) samolotu Nieuport 16C1 produkcji francuskiej, który został w grudniu 1917 roku włączony do wyposażenia 2. Polskiego Oddziału Awiacyjnego, podporządkowanego później II Korpusowi Polskiemu w Rosji pod dowództwem gen. Józefa Hallera. Samolot był używany do kwietnia 1918 roku, kiedy to pozostawiono go na lotnisku w Jassach[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Goworek 1988 ↓, s. 37-38.
- ↑ a b c d e f g h i j Goworek 1988 ↓, s. 38.
- ↑ a b Goworek 1988 ↓, s. 40.
- ↑ Morgała 1997 ↓, s. 146.
- ↑ Goworek 1988 ↓, s. 39.
- ↑ Cooksley 1997 ↓, s. 18.
- ↑ Franks 2000 ↓, s. 6.
- ↑ Franks 2000 ↓, s. 69-70.
- ↑ a b Morgała 1997 ↓, s. 147.
Bibliografia
edytuj- Peter Cooksley: Nieuport Fighters in Action - Aircraft No. 167. Carroltown: Squadron/Signal Publications Inc., 1997. ISBN 0-89747-377-9.
- Norman Franks: Nieuport Aces of World War 1. Oxford: Osprey Publishing, 2000. ISBN 1-85532-961-1.
- Tomasz Goworek: Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988. ISBN 83-206-0689-6.
- Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe - litery Ł-O. T. 12. Warszawa: Bellona, 1996. ISBN 83-11-08397-5.
- Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X.
Linki zewnętrzne
edytuj- Sylwetka samolotu Nieuport 16 w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. [dostęp 2023-06-26]. (ros.).