Nieuport 16

samolot myśliwski

Nieuport 16francuski jednomiejscowy samolot myśliwski z okresu I wojny światowej.

Nieuport 16
francuski samolot myśliwski Nieuport 16 z rakietami Le Prieur
Nieuport 16 z rakietami Le Prieur
Dane podstawowe
Państwo

 Francja

Producent

Societe Anonyme des Establissements Nieuport

Typ

samolot myśliwski

Konstrukcja

dwupłat konstrukcji mieszanej

Załoga

1 osoba

Historia
Data oblotu

1916

Lata produkcji

1916

Wycofanie ze służby

1918

Dane techniczne
Napęd

Le Rhône 9J

Moc

81 kW (110 KM)

Wymiary
Rozpiętość

7,52 m płat górny
7,4 m płat dolny

Długość

5,64 m

Wysokość

2,4 m

Powierzchnia nośna

13,3 m²

Masa
Własna

375 kg

Startowa

550 kg

Osiągi
Prędkość maks.

165 km/h

Prędkość wznoszenia

5 min 50 s na 2000 m

Pułap

4800 m

Zasięg

300 km

Długotrwałość lotu

2 h

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 karabin maszynowy Lewis lub Vickers (7,7 mm)
Użytkownicy
Francja, Wielka Brytania, Belgia, Rosja
Rzuty
Rzuty samolotu

Historia

edytuj

Nieuport 16C1 stanowił wersję rozwojową doskonałego francuskiego myśliwca przełomu 1915/1916 roku – Nieuporta 11 Bébé. Samolot, oblatany na początku 1916 roku, był konstrukcją wytwórni Societe Anonyme des Establissements Nieuport pod kierownictwem inż. Gustawa Delage[1]. Zbudowany w koncepcji półtorapłata (płat dolny ma dużo mniejsze rozmiary niż górny) samolot był niemal identyczny z poprzednikiem - różnił się tylko zastosowaniem mocniejszego napędu - silnika rotacyjnego Le Rhône 9J o mocy 81 kW (110 KM)[2]. Choć samolot zyskał na prędkości, zastosowanie cięższego silnika źle wpłynęło na stabilność maszyny, która stała się „ciężka na nos”[3]. Odznaczał się też tendencją do przechyłów, co bez przerwy absorbowało pilota, jak również rozpędzał się nawet z wyłączonym silnikiem wskutek zwiększenia obciążenia powierzchni nośnej[4]. Konieczne stało się więc powiększenie rozmiarów płatowca, co doprowadziło do powstania kolejnego myśliwca - Nieuporta 17[3].

Konstrukcja

edytuj
 
Silnik rotacyjny Le Rhône 9J

Był to jednomiejscowy dwupłat konstrukcji mieszanej[2]. Przednią część kadłuba stanowiła kratownica z rur stalowych, zaś tylną kratownica drewniana wzmocniona drutem[2]. Samolot był kryty w większości płótnem (jedynie osłonę silnika wykonano z aluminium)[2]. Boki samolotu płaskie, przekrój kadłuba trapezowy[2]. Płaty konstrukcji drewnianej (górny dwudźwigarowy, dolny jednodźwigarowy), o skosie krawędzi natarcia 3°30', o płóciennym pokryciu[2]. Drewniane słupki łączące płaty, wzmocnione drutami stalowymi, piramidka podtrzymująca płat górny nad kadłubem z rurek stalowych[2]. Lotki na płacie górnym, usterzenie płaskie o szkielecie z rurek stalowych, pokryte płótnem, poruszane za pomocą linek[2]. Brak tablicy przyrządów: w różnych częściach kabiny umieszczono busolę, zegar, obrotomierz i wysokościomierz[5]. Podwozie dwukołowe, amortyzowane sznurem gumowym, z tylną płozą ogonową[2]. Napęd stanowił 9-cylindrowy silnik rotacyjny Le Rhône 9J o mocy 81 kW (110 KM)[2]. Śmigło dwułopatowe, drewniane.

Uzbrojenie stanowił umieszczony nad górnym płatem karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm (magazynek 47 naboi) strzelający ponad śmigłem (w samolotach użytkowanych w RFC w uchwycie Fostera), w części maszyn zastąpiony przez zsynchronizowany karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm. Na niektórych egzemplarzach montowano też rakiety Le Prieur (jednorazowo 8 sztuk), służące do ataków na balony obserwacyjne i sterowce.

Służba

edytuj
 
William Thaw, pilot z Lafayette Escadrille, przy Nieuport 16

Myśliwców Nieuport 16 używało lotnictwo francuskie – Aéronautique Militaire pod wojskowym oznaczeniem Nieuport 16C1 począwszy od wiosny 1916 roku, jak również lotnictwo brytyjskie. Latał na nich między innymi brytyjski as myśliwski - Albert Ball, w 11. Dywizjonie RFC, na maszynach o numerach A126 i A134 (na tej ostatniej w dniu 2 lipca 1916 roku podczas jednego lotu zestrzelił 2 niemieckie samoloty rozpoznawcze: Roland C.II i Aviatik typu C[6][7]. Samolotem tego typu, wyposażonym w dwa nadskrzydłowe karabiny maszynowe Lewis, latał również w barwach lotnictwa belgijskiego (Aviation Militaire Belge) pilot Jan Olieslagers[8]. Samoloty te dostarczono również Rosji, gdzie podjęto nawet produkcję licencyjną (wyprodukowano jednak niewiele egzemplarzy)[9].

Służba w lotnictwie polskim

edytuj

W polskich formacjach lotniczych w Rosji używano jednego egzemplarza (nr 4365) samolotu Nieuport 16C1 produkcji francuskiej, który został w grudniu 1917 roku włączony do wyposażenia 2. Polskiego Oddziału Awiacyjnego, podporządkowanego później II Korpusowi Polskiemu w Rosji pod dowództwem gen. Józefa Hallera. Samolot był używany do kwietnia 1918 roku, kiedy to pozostawiono go na lotnisku w Jassach[9].

Przypisy

edytuj
  1. Goworek 1988 ↓, s. 37-38.
  2. a b c d e f g h i j Goworek 1988 ↓, s. 38.
  3. a b Goworek 1988 ↓, s. 40.
  4. Morgała 1997 ↓, s. 146.
  5. Goworek 1988 ↓, s. 39.
  6. Cooksley 1997 ↓, s. 18.
  7. Franks 2000 ↓, s. 6.
  8. Franks 2000 ↓, s. 69-70.
  9. a b Morgała 1997 ↓, s. 147.

Bibliografia

edytuj
  • Peter Cooksley: Nieuport Fighters in Action - Aircraft No. 167. Carroltown: Squadron/Signal Publications Inc., 1997. ISBN 0-89747-377-9.
  • Norman Franks: Nieuport Aces of World War 1. Oxford: Osprey Publishing, 2000. ISBN 1-85532-961-1.
  • Tomasz Goworek: Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988. ISBN 83-206-0689-6.
  • Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe - litery Ł-O. T. 12. Warszawa: Bellona, 1996. ISBN 83-11-08397-5.
  • Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X.

Linki zewnętrzne

edytuj