Nikołaj Siemionow

rosyjski chemik, noblista

Nikołaj Nikołajewicz Siemionow, ros. Николай Николаевич Семёнов (ur. 3 kwietnia?/15 kwietnia 1896 w Saratowie, zm. 25 września 1986 w Moskwie) – rosyjski profesor chemii na politechnice w Leningradzie (1928–1944) i uniwersytecie w Moskwie (od 1944 roku).

Nikołaj Siemionow
Николай Николаевич Семёнов
Ilustracja
Nikołaj Siemionow (1956)
Państwo działania

ZSRR

Data i miejsce urodzenia

15 kwietnia 1896
Saratów, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

25 września 1986
Moskwa, ZSRR

profesor
Specjalność: chemia
Alma Mater

Uniwersytet Petersburski

Uczelnia

Politechnika w Petersburgu,
Moskiewski Uniwersytet Państwowy

Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Nagroda Leninowska Nagroda Stalinowska Nagroda Stalinowska
Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Rewolucji Październikowej Order Czerwonego Sztandaru Pracy Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie chemii

Życiorys

edytuj

Po ukończeniu w 1913 szkoły realnej w Samarze studiował na Wydziale Fizyczno-Matematycznym Uniwersytetu Petersburskiego (m.in. pod kierunkiem Abrama Ioffe), który ukończył w 1917. Następnie wykładał w Tomskim Instytucie Technologicznym oraz na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Tomskiego, w 1920 został kierownikiem laboratorium Petersburskiego Państwowego Fizyczno-Chemicznego Instytutu Rentgenowskiego, w którym w 1927 objął sektor chemiczno-fizyczny, na bazie którego w 1931 założono Instytut Fizyki Chemicznej, którym Siemionow kierował przez 55 lat, do 1986[1]. Prowadził prace badawcze w dziedzinie kinetyki chemicznej. Opracował teorię reakcji łańcuchowych (1927–1934), teorię cieplnego spalania i eksplozji (1928–1940) oraz rozchodzenia się fal wybuchowych. Prowadził też badania nad reakcjami wolnych rodników[2]

W 1956 roku otrzymał nagrodę Nobla w zakresie chemii (z Cyrilem Hinshelwoodem). Dwukrotny Bohater Pracy Socjalistycznej (14 kwietnia 1966 i 14 kwietnia 1976), dziewięciokrotnie odznaczony orderem Lenina[2] (10 czerwca 1945, 29 października 1949, 1953, 1954, 8 maja 1956, 14 kwietnia 1966, 1971, 14 kwietnia 1976 i 18 grudnia 1981). Otrzymał również Nagrodę Leninowską (1976), dwukrotnie Nagrodę Stalinowską II stopnia (1941 i 1949), Order Rewolucji Październikowej (14 kwietnia 1986), Order Czerwonego Sztandaru Pracy (10 czerwca 1946), Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”, Złoty Medal im. Łomonosowa Akademii Nauk ZSRR (1970) i inne wyróżnienia. Był honorowym członkiem Akademii Nauk w Bangalore (Indie, 1959), Węgierskiej Akademii Nauk (1961), Nowojorskiej Akademii Nauk (1962) i Rumuńskiej Akademii Nauk (1965) oraz zagranicznym członkiem Narodowej Akademii Nauk USA (1963), Akademii Nauk NRD (1966), Polskiej Akademii Nauk (1974), Francuskiej Akademii Nauk (1978), Czechosłowackiej Akademii Nauk (1965) i członkiem wielu towarzystw naukowych i uniwersytetów.

W 1974 r. został członkiem zagranicznym PAN[3].

Przypisy

edytuj
  1. Дважды Герой Социалистического Труда Семёнов Николай Николаевич :: Герои страны [online], ru/hero/hero.asp?Hero_id=10678 [dostęp 2024-04-24].
  2. a b Семенов Николай Николаевич, [w:] Владимир Акимович Волков, Евгений Владимирович Вонский, Галина Ивановна Кузнецова, Выдающиеся химики мира. Биографический справочник, Москва: Высшая школа, 1991, s. 400–403, ISBN 5-06-001568-8, OCLC 26361824 (ros.).
  3. Siemionov, Nikołaj N., [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-10-12].