Pogórze Rożnowskie

mezoregion geograficzny w południowej Polsce
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 9 mar 2024. Od tego czasu wykonano 3 zmiany, które oczekują na przejrzenie.

Pogórze Rożnowskie (513.61) – mezoregion geograficzny w południowej Polsce.

Pogórze Rożnowskie
Mapa regionu
Megaregion

Region karpacki

Prowincja

Karpaty Zachodnie

Podprowincja

Zewnętrzne Karpaty Zachodnie

Makroregion

Pogórze Środkowobeskidzkie

Mezoregion

Pogórze Rożnowskie

Zajmowane
jednostki
administracyjne

Polska
woj. małopolskie

Zachodnia część Pogórza Rożnowskiego
Zakliczyn i pasmo Mogiły
Diable Boisko w Pławnej
Zabytkowy kościół w Bukowcu

Pogórze Rożnowskie leży bezpośrednio na północ od zachodniej części Beskidu Niskiego. Maksymalna szerokość pogórza dochodzi do 20 km[1]. Czasami zaliczane jest do Pogórza Ciężkowickiego[2]. Najwyższym wzniesieniem jest Dąbrowska Góra (583 m) nad Jeziorem Rożnowskim[3].

Topografia

edytuj
Granice

Od zachodu graniczy z Pogórzem Wiśnickim (granicę stanowi dolina Dunajca), od wschodu z Pogórzem Ciężkowickim (rozdziela je dolina Białej). Granicę północną trudniej wyznaczyć jednoznacznie, dlatego umownie przyjmuje się, że przebiega wzdłuż linii kolejowej KrakówTarnów. Ma ona zaledwie 6 km długości. Granica południowa biegnie od Grybowa tylko na krótkim odcinku linią kolejową GrybówNowy Sącz, dalej północno-wschodnimi podnóżami Rosochatki i Jodłowej Góry, które należą już do Beskidu Niskiego, oraz obrzeżem Kotliny Nowosądeckiej. W najszerszym miejscu Pogórze Rożnowskie w kierunku równoleżnikowym ma szerokość 20 km[1].

Rzeźba terenu

Region cechuje się urozmaiconą rzeźbą, wysokimi wzniesieniami oraz głęboko wciętymi dolinami Dunajca, Białej i ich dopływów. Wysokość wierzchowin na działach wodnych przekracza 500 m n.p.m. Niektóre ze wzniesień na tych wierzchowinach mają charakter małych gór, np. Dąbrowska Góra (583 m), Kobylnica (582 m) i inne[1]. Większe z wierzchowin to[3]:

Opis regionu

edytuj

W obrębie regionu znajdują się dwa zbiorniki wodne: Jezioro Rożnowskie (16,9 km²) i Jezioro Czchowskie (3,5 km²), ich lokalizacje w krętej, przełomowej dolinie Dunajca nadaje regionowi szczególne walory krajobrazowe[1]. Jedynym miastem w całości leżącym na Pogórzu Rożnowskim jest Zakliczyn, na granicy regionu znajdują się Bobowa i Grybów[3].

Przyroda należy do średnio przekształconych w wyniku działalności człowieka. W użytkowaniu przeważają pola uprawne i łąki, lasy zachowały się na bardzo stromych stokach. Na najlepiej zachowanych obszarach regionu utworzono Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy. Istnieją dwa rezerwaty przyrody – Diable Skały i Styr[1]. Z ciekawszych pomników przyrody warto wymienić skałę Wieprzek i Diable Boisko[3].

Turystyka

edytuj
Szlaki turystyki pieszej[3]
  Rożnów – pd. zbocza góry Majdan (512 m) – Bartkowa-PosadowaPrzydonicaŻebraczka (502 m) – BukowiecFalkowa (506 m) – Bruśnik – Styrek (430 m) – Kąśna DolnaCiężkowice. Szlak długodystansowy, prowadzący z Tarnowa przez Pogórze Ciężkowickie, Rożnowskie, Beskid Wyspowy, Gorce, Pieniny i Beskid Sądecki
  CzchówPiaski-Drużków – szczyt Głowaczka – szczyt Sucha Góra – Ruda KameralnaMogiła (478 m) – Styr (460 m) – Sucha Góra (Budzyń) (396 m) – Sucha Góra (360 m) – PolichtyGromnik (województwo małopolskie) – Babia Góra (327 m) – Wał (523 m) – Lubinka
  Bartkowa-PosadowaMajdan (512 m) – Ostryż (447 m) – Ostryż Płd. (417 m) – Jamna (490 m) – Rosulec (Jastrzębia Góra) (516 m) – JastrzębiaSucha Góra (Budzyń) (396 m) – Sucha Góra (360 m) – BrzozowaSiemiechówWielkie Góry (Jurasówka) (458 m) – Wał (523 m) – Pleśna
  Bobowa – BrzanaBukowiec – Diable Skały – Jamna
  Jamna – skała Wieprzek – Jastrzębia
  Jamna – Rosulec – Styr Południowy
Szlaki rowerowe
Pogórze Rożnowskie jest doskonałym terenem dla turystyki rowerowej. Wyznakowano kilkanaście tras rowerowych, najdłuższa prowadzi z Tarnowa do Jamnej (73 km).
Niektóre atrakcje turystyczne

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
  2. Mieczysław Klimaszewski: Geomorfologia Polski. Warszawa: PWN, 2003. ISBN 83-01-13951-X.
  3. a b c d e Pogórze Rożnowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2004. ISBN 83-89165-72-4.