Wikipedia

Pollia

rodzaj roślin

Pollia Thunb. – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje 19 gatunków występujących na obszarach klimatu strefy międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej Afryki, Azji, Australii i Oceanii oraz w Ameryce Środkowej[3]. Niektóre gatunki stosowane są jako rośliny lecznicze. Owoce P. condensata uważa się za najintensywniej lśniące żywe obiekty na Ziemi[6].

Pollia
Ilustracja
Pollia japonica
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

Euphyllophyta

Klad

rośliny nasienne

Klasa

okrytonasienne

Klad

jednoliścienne

Rząd

komelinowce

Rodzina

komelinowate

Rodzaj

Pollia

Nazwa systematyczna
Pollia Thunb.
Nov. Gen. Pl. 1: 11 (1781)[3]
Typ nomenklatoryczny

Pollia japonica Thunb[4].

Synonimy
  • Aclisia E.Mey. ex C.Presl
  • Lamprocarpus Blume[3]
Homonimy

Pollia Gray, 1834 (ślimak z rodziny Pisaniidae)[5]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Nazwa naukowa rodzaju honoruje Jana van de Polla, holenderskiego polityka[7]. Według innych źródeł pochodzi od greckiego słowa πολύς (polis – taki, którego dużo), ze względu na silne rozrastanie się roślin[8].

Zasięg geograficzny edytuj

Dziesięć gatunków Pollia występuje w Azji, na obszarze od Półwyspu Indyjskiego do Japonii i Azji Południowo-Wschodniej. Zasięg dwóch, P. secundiflora i P. macrophylla, sięga do Melanezji i Australii. Dwa gatunki: P. papuana i P. verticillata są endemitami Nowej Gwinei. Jeden, P. crispata, występuje we wschodniej Australii. Pięć gatunków Pollia występuje w Afryce, z czego dwa są endemitami Madagaskaru. Jedynym gatunkiem występującym na kontynencie amerykańskim jest Pollia americana, która jest endemitem Panamy w Ameryce Środkowej[3].

Morfologia edytuj

 
Pollia crispata
Pokrój
Wieloletnie rośliny zielne, rozkrzewiające się przez kłącza lub rozłogi, osiągające 100 cm wysokości[9].
Korzeń
Korzenie włókniste[9]. W węzłach pędów roślina tworzy korzenie przybyszowe[10].
Pędy
Poziome, długie kłącze[11]. Łodygi wzniesione lub podnoszące się, zwykle proste[11].
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Blaszki liściowe ogonkowe[9].
Kwiaty
Zebrane w tyrs złożony z dwurzędek, wyrastający wierzchołkowo na pędzie[9]. Okwiat promienisty do lekko grzbiecistego[9]. Trzy listki zewnętrznego okółka wolne, niemal równej wielkości[9], płytko łódkowate, często powiększające się i pozostające na owocu[11]. Trzy listki wewnętrznego okółka wolne, równej wielkości lub dwa górne nieznacznie różniące się od środkowego, niekiedy krótko paznokciowate[9], białe, niebieskie, fioletowe lub zielonkawożółte, niekiedy nakrapiane, jajowato-eliptyczne, jajowato-okrągławe lub odwrotnie jajowate[11]. Sześć pręcików równej wielkości, płodnych lub trzy tylne krótsze od przednich i albo płodne, albo zredukowane do prątniczek[9]. Nitki pręcików wolne, nagie[9]. Pylniki podługowate, pękające wzdłużnie[11]. Główki prątniczków trójkątno-lancetowate lub strzałkowate[11]. Zalążnia trójkomorowa[11].
Owoce
Jagodopodobne, kulistawe, twarde i skorupiaste, niepękające, trójkomorowe, zwykle lśniące i metalicznie niebieskie, zawierające (1–)3–8(–11) nasion w każdej komorze[9][11]. Nasiona fioletowoszare, nieco spłaszczone[11].

Biologia i ekologia edytuj

Rozwój
Badania nad Pollia crispata wykazały, że roślina ta jest zdolna do samozapylenia, a jej populacja może rozrastać się wegetatywnie przez rozłogi. Owadami zapylającymi kwiaty tego gatunku są głównie bzygowate, smuklikowate oraz pszczoły bezżądłowe z gatunku Tetragonula carbonaria. Badania zapylania P. japonica wykazały obecność wśród zapylaczy również chrząszczy z rodzaju Protaetia oraz Chlorophorus[10].
Siedlisko
Występuje na brzegach strumieni w lasach deszczowych, na wilgotnych obszarach skalistych na obrzeżach lasów i w podszycie leśnym, od poziomu bliskiego poziomu morza do 1800 m n.p.m.[9]
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 10?, 30, 32, 38?[12].
Właściwości fizyko-chemiczne
Uważane za najbardziej lśniące w naturze, metalicznie niebieskie owoce P. condensata nie zawierają niebieskiego barwnika. Ścianki komórek zbudowane są z ciasno zwiniętych włókien celulozy, tworzących regularne struktury na powierzchni owocu. Fale świetlne padające na owoc ulegają wielokrotnej interferencji, co prowadzi do zjawiska iryzacji, odpowiadającego za intensywny, tęczowy połysk owoców[13][14].

Systematyka edytuj

 
Pollia macrophylla
 
Pollia miranda
 
Owoce Pollia condensata
Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Commelineae podrodziny Commelinoideae w rodzinie komelinowatych (Commelinaceae)[1].
Wykaz gatunków[3]
Mieszańce[3]
Gatunki wymarłe[15]

Znaczenie użytkowe edytuj

W Kongo owoce Pollia condensata wcierane są na ból pleców. W Indiach ekstrakt wodny z pędów P. hasskarlii używany jest w postaci kropli do oczu w razie bólu[7]. Dwa gatunki: P. japonica i P. miranda znajdują zastosowanie w tradycyjnej medycynie chińskiej. Napar z całych roślin P. japonica stosowany jest w bólach pleców, bólach żołądka i bólach głowy, a zewnętrznie w razie ukąszenia przez węża. Napar z całych roślin P. miranda stosowany jest w lumbago, skaleczeniach, opuchnięciach, bólach żołądka oraz dysurii. Zewnętrznie świeże, zmiażdżone rośliny przykładane są w ukąszeniach, czyrakach oraz przy wypadaniu odbytnicy[16].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).
  2. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2022-07-27]. (ang.).
  4. ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2022-07-28]. (ang.).
  5. ↑ Global Biodiversity Information Facility (GBIF) Backbone Taxonomy. GBIF Secretariat. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
  6. ↑ Silvia Vignolini: African fruit ‘brightest’ thing in nature but does not use pigment to create its extraordinary colour. University of Cambridge, 2012-09-11. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
  7. ↑ a b Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Medicinal and Poisonous Plants: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. CRC, Taylor & Francis Group, 2012. ISBN 978-1-4200-8044-5. OCLC 774639599. (ang.).
  8. ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k A. Jameera, Santhosh Nampy, A.P. Janeesha. A taxonomic revision of Pollia (Commelinaceae) in India with six lectotypifications. „Phytotaxa”. 263 (3), s. 202, 2016-06-03. DOI: 10.11646/phytotaxa.263.3.2. 
  10. ↑ a b Geoff Williams, Ken Walker. Pollination of the wet forest herb Pollia crispata (Commelinaceae). „Cunninghamia”. 8 (1), s. 141–146, 2003. 
  11. ↑ a b c d e f g h i Flora of China. T. 24. 2000, s. 32–34.
  12. ↑ Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).
  13. ↑ K. Cieślar. Iryzacja. „Neutrino”. 27, s. 9-13, 2014. Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. 
  14. ↑ Raz Jelinek: Biomimetics: a molecular perspective. Wyd. 2. Berlin: 2021, s. 74. ISBN 978-3-11-070949-0.
  15. ↑ Bonnie Fine Jacobs, Christine H.S. Kabuye. An extinct species of Pollia Thunberg (Commelinaceae) from the Miocene Ngorora Formation, Kenya. „Review of Palaeobotany and Palynology”. 59 (1-4), s. 67–76, 1989-06. DOI: 10.1016/0034-6667(89)90007-9. 
  16. ↑ Huagu Ye, Chuyuan Li, Wencai Ye, Feiyan Zeng: Common Chinese Materia Medica. T. 9. Singapur: Springer Nature, 2021. ISBN 978-981-16-5920-1.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pollia&oldid=72956927”