Powłocznica cielista

Powłocznica cielista
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	powłocznicowate
Rodzaj	powłocznica
Gatunek	powłocznica cielista
	Nazwa systematyczna
	Peniophora incarnata (Pers.) P. Karst; Hedwigia 28: 27 (1889)
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Powłocznica cielista (Peniophora incarnata (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów należący do rodziny powłocznicowatych (Peniophoraceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peniophoraceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christian Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Thelephora incarnata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1889 r. Petter Karsten^[1]. Niektóre synonimy naukowe:

Corticium aemulans (P. Karst.) Bres. 1903
Corticium incarnatum (Pers.) Fr. 1838
Gloeocystidium aemulans (P. Karst.) Bres. ex Höhn. & Litsch. 1906
Gloeocystidium incarnatum (Pers.) S. Ito 1955
Gloeopeniophora incarnata (Pers.) Höhn. & Litsch. 1907
Kneiffia incarnata (Pers.) Bres. 1903
Peniophora aemulans P. Karst. 1889
Terana incarnata (Pers.) Kuntze 1891
Thelephora fallax Pers. 1801
Thelephora fallax var. fallax Pers. 1801
Thelephora incarnata Pers. 1801
Thelephora incarnata var. incarnata Pers. 1801^[2].

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: pleśniak cielisty i powłocznik cielisty^[3].

Morfologia edytuj

Owocnik

Jednoroczny, całą powierzchnią przyrośnięty do podłoża, płasko rozpostarty, o grubości 0,1–0,3 mm. W stanie świeżym powierzchnia gładka, woskowata, barwy pomarańczowej (czasami fioletowawo-czerwonawej). Po wyschnięciu owocnik przybiera ochrowy odcień. U młodych owocników brzeg jest jaśniejszy (białawy lub żółtawy) i lekko włóknisty^[4].

Cechy mikroskopowe

Strzępki bezbarwne, o grubości 3–5 μm, ze sprzążkami na przegrodach. Są gęsto zbite. Gloeocystydy liczne, cienkościenne. W ich cytoplaźmie występują liczne krople i ziarnistości o żółtobrązowej barwie. Niektóre gloeocystydy są bardzo duże – wyrastają od podstawy owocnika aż do podstawek. Cystydy w różnej liczbie, czasami jest ich kilka, czasami są liczne. Mają rozmiar 30–60 × 7–12 μm, są wąsko stożkowate i inkrustowane zarówno w środku, jak i na zewnątrz (u młodych cystyd brak inkrustacji). Podstawki mają rozmiar 30–35 × 5–6 μm, są wąsko zgrubiałe i w stanie dojrzałym wystające z hymenium. Zarodniki cylindryczne lub eliptyczne, o wymiarach 8–10(12) ×3,5–5 μm, gładkie, bezbarwne. Wysyp zarodników jest barwy jasnoczerwonej^[5].

Występowanie edytuj

Występowanie Peniophora incarnata potwierdzono w Australii, Austrii, Danii, Estonii, Finlandii, Islandii, Hiszpanii, Holandii, Francji, Kanadzie, Kubie, Maroku, Meksyku, Niemczech, Norwegii, Nowej Zelandii, Portugalii, Słowenii, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Włoszech i Wyspach Owczych^[6]. W Polsce jest bardzo pospolity^[3].

Rozwija się przeważnie na drewnie (pniakach, opadłych gałęziach) drzew liściastych, rzadziej iglastych, w lasach, parkach i zaroślach^[4].

Gatunki podobne edytuj

tarczówka bezkształtna (Aleurodiscus amorphus), rosnąca na korze jodeł (Abies sp.), czasami świerków (Picea sp.)
powłocznica olszy zielonej (Peniophora aurantiaca), rosnąca na olszy zielonej (Alnus viridis)
powłocznica popielata (Peniophora cinerea)
powłocznica olszowa (Peniophora erikssonii), rosnąca na olszy szarej (Alnus incana) i czarnej (Alnus glutinosa)
powłocznica grabowa (Peniophora laeta), rosnąca na grabach (Carpinus sp.)
powłocznica jesionowa (Peniophora limitata), rosnąca na gałęziach jesionów (Fraxinus sp.)
powłocznica jodłowa (Peniophora piceae), rosnąca na jodłach (Abies sp.)
powłocznica sosnowa (Peniophora pini), rosnąca na korze sośnie zwyczajnej (Pinus sylvestris)
powłocznica osikowa (Peniophora polygonia), rosnąca na gałęziach topoli osiki (Populus tremula)
powłocznica dębowa (Peniophora quercina), rosnąca na dębach (Quercus sp.)
powłocznica lipowa (Peniophora rufomarginata)
powłocznica wierzbowa (Peniophora violaceolivida), rosnąca na gałęziach wierzb (Salix sp..)

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
↑ Peniophora incarnata [online], Mycobank [dostęp 2015-03-12] .
↑ GBIF, Peniophora incarnata [online], gbif.org [dostęp 2010-01-17] (ang.).

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[gum-4] BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .

[myco-5] Peniophora incarnata [online], Mycobank [dostęp 2015-03-12] .

[gbif-6] GBIF, Peniophora incarnata [online], gbif.org [dostęp 2010-01-17] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]