Propyn

	Propyn
	Propyn
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	prop-1-yn
	Inne nazwy i oznaczenia
	metyloacetylen
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C3H4
Inne wzory	HCCCH; 3, HC≡C−CH; 3
Masa molowa	40,06 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz o słodkawym zapachu
	Identyfikacja
Numer CAS	74-99-7
PubChem	6335
SMILES
	C#CC
InChI
	InChI=1S/C20H26ClN3/c1-20(2)10-7-16(13-20)24-19(14-3-5-15(21)6-4-14)17-8-11-22-12-9-18(17)23-24/h3-6,16,22H,7-13H2,1-2H3
	Key=MWWATHDPGQKSAR-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	0,001707 g/cm³ (15 °C); gaz
	Rozpuszczalność w wodzie
	3640 mg/l
	w innych rozpuszczalnikach
	benzen, chloroform, dobrze w etanolu
Temperatura topnienia	−103,0 °C
Temperatura wrzenia	−23,2 °C
Punkt krytyczny	129,2 °C; 5,63 MPa; 0,245 g/cm³
logP	0,94
Współczynnik załamania	1,3863 (589 nm, −40 °C)
Prężność pary	512,3 kPa (20 °C)
Budowa
Moment dipolowy	0,784 ± 0,001 D
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2015-12-11]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Zwroty H	H220, H280, H335
Zwroty P	P210, P261, P410+P403
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Łatwopalny; (F)	Drażniący; (Xi)
Zwroty R	R11, R37, R43
Zwroty S	S16, S36, S37, S38
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	4 2 2
Granice wybuchowości	2,1–12,5%
Numer RTECS	UK4250000
	Podobne związki
Podobne związki	acetonitryl
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Propyn, C
3H
4 – organiczny związek chemiczny, węglowodór nienasycony z szeregu homologicznego alkinów.

Jest składnikiem gazu MAPP. W przeciwieństwie do acetylenu, propyn może być bezpiecznie sprężany.

WłaściwościEdytuj

Propyn istnieje w równowadze z propadienem, których mieszanina występuje pod nazwą MAPD:

H
3CC≡CH ⇄ H
2C=C=CH
2

Stała równowagi tej reakcji wynosi 0,22 (270 °C).

ToksykologiaEdytuj

Propyn działa drażniąco na drogi oddechowe, oczy i skórę. Potencjalne objawy w przypadku inhalacji: ból głowy, zawroty głowy, senność, problemy z koordynacją ruchową, rozszerzenie źrenic, utrata przytomności^[8].

NDS wynosi 1500 mg/m³^[8]
NDSCh wynosi 2000 mg/m³^[8]

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Haynes 2014 ↓, s. 3-470.
↑ Propyn (CID: 6335) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.
↑ ^a ^b Propyn (ang.) w bazie ChemIDplus, United States National Library of Medicine. [dostęp 2015-12-11].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Propyn (ZVG: 13940) (ang. • niem.) w bazie GESTIS, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung (IFA). [dostęp 2015-12-11].
↑ Haynes 2014 ↓, s. 9-59.
↑ Haynes 2014 ↓, s. 16-20.
↑ Propyn (ICSC: 0560) (pol. • ang.) – międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego (ICSC), Międzynarodowa Organizacja Pracy. [dostęp 2015-12-11].
↑ ^a ^b ^c Propyn (nr 295493) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2010-05-25].

BibliografiaEdytuj

CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, ISBN 978-1-4822-0867-2 .

[CITEREFHaynes2014'''3'''-470-1] Haynes 2014 ↓, s. 3-470.

[PubChem-2] Propyn (CID: 6335) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.

[CID-3] Propyn (ang.) w bazie ChemIDplus, United States National Library of Medicine. [dostęp 2015-12-11].

[GESTIS-4] Propyn (ZVG: 13940) (ang. • niem.) w bazie GESTIS, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung (IFA). [dostęp 2015-12-11].

[CITEREFHaynes2014'''9'''-59-5] Haynes 2014 ↓, s. 9-59.

[CITEREFHaynes2014'''16'''-20-6] Haynes 2014 ↓, s. 16-20.

[ICSC-7] Propyn (ICSC: 0560) (pol. • ang.) – międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego (ICSC), Międzynarodowa Organizacja Pracy. [dostęp 2015-12-11].

[sigma-8] Propyn (nr 295493) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2010-05-25].

[1]

[2]

[4]

[3]

[5]

[7]

[6]

[8]