Przyborowo (wieś w powiecie gostyńskim)
Przyborowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Krobia.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
137 |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
63-840[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PGS |
| SIMC |
0372150 |
Położenie na mapie gminy Krobia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gostyńskiego  | |
 51°43′21″N 16°55′40″E/51,722500 16,927778[1]
| |
Historia
edytujWieś pierwotnie związana była z Wielkopolską. Istnieje co najmniej od końca XIII wieku. Po raz pierwszy wymieniana w archiwalnym, łacińskojęzycznym falsyfikacie datowanym na 1240 pod nazwą Prziborowo, 1310 Preborow, 1405 Przeborowo, 1513 Minus Przyborowko, 1530 Prziborovo, 1544 Parva Przyborowko[3].
Miejscowość była własnością szlachecką należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej z rodu Przyborowskich, którzy od nazwy wsi utworzyli swoje odmiejscowe nazwisko. W 1409 wieś leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1510 przynależała do parafii Niepart[4].
Według pierwszego zapisu z 1240 biskup poznański Paweł nadał dziesięciny z Przborowa kościołowi pod wezwaniem św. Piotra i Pawła w Nieparcie. W 1310 książę śląski i wielkopolski, pan Głogowa i Poznania dziedzic Królestwa Polskiego Henryk III głogowski ustanowił dystrykt w Poniecu, a w jego granicach odnotowano m.in. wieś Przyborowo[4].
We wsi i okolicy archeolodzy znaleźli fragmenty naczyń z końca średniowiecza oraz początku czasów nowożytnych[4].
W 1400 dziedzicami wsi byli bracia Klemens, pleban z Górki Miejskiej oraz Paweł. Toczyli oni proces o Przyborowo z panną Grzymką dziedziczką w Ochli w powiecie pyzdrskim. W 1406 w czasie kolejnego procesu o majętności dowodzili, że Przyborowo oraz Kuczyna była ich ojcowizną. W latach 1404–1430 jako właściciel we wsi odnotowany został Jan Habdank Przyborowski. W 1409 toczył proces z sołtysem w Przyborowie o miejscowe sołectwo. W latach 1424–1467 włascicielem we wsi był Michał Przyborowski. W 1467 sprzedał on z zastrzeżeniem prawa odkupu Mikołajowi Dzięczyńskiemu 5 łanów osiadłych w Przyborowie za 60 grzywien. W 1466 syn Michała Wojciech Przyborowski sprzedał Janowi Mirzewskiemu 6 łanów osiadłych w Przyborowie za 70 grzywien. W 1469 zapisał żonie Annie po 50 kóp groszy posagu oraz wiana na połowie wsi[4].
Wieś odnotowały także historyczne rejestry podatkowe. W 1510 w Przyborowie było 6 łanów osiadłych oraz 3 łany opuszczone, a w cześci pana Jana; 2 łany osiadłe oraz w cześci pana Rakojedzkiego jeden łan opuszczony. W 1530 Przyborowo zapłaciło pobór od 7 łanóworaz 3 grosze od karczmy. W 1563 wieś zapłaciła pobór od 16 łanów, karczmy dorocznej oraz od wiatraka. W latach 1580–1583 pobór podatkowy zapłacili: 1581-1582 Andrzej, 1580-1581 Feliks, 1580-1583 Maciej, 1580 Prokop Przyborowscy oraz w latach 1581-1583 Kasper Kromno[4].
Historyczne dokumenty odnotowały także zwykłych mieszkańców wsi. W 1558 zagrodników Andrzeja Kosza, Jana Propanka, karczmarza Wojciecha Voitha. W 1577 odnotowani zostali miejscowi kmiecie Wawrzywniec Rospeda, Jakub Kempe, Bieniasz Thumpalka, Ambroży Klimek, Piotr Adam oraz Szymon Przybyła[4].
W drugiej połowie XVI wieku właścicielami we wsi byli synowie Ambrożego Przyborowskiego: Prokop, Andrzej oraz Maciej Przyborowscy, bracia Jerzego, Feliksa i Wojciecha. W 1577 bracia posiadający wieś wraz z Feliksem wydzielili Maciejowi jego część w Przyborowie[4]. W 1580 wieś Prziborowo położona była w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[5].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[6]. Przyborowo należało do okręgu bojanowskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Sarbinowo, którego właścicielem był Szczaniecki[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 207 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 17 dymów (domostw)[6].
Wieś rycerska, własność księżnej Zofii z Lubomirskich Czartoryskiej, położona była w 1909 roku w powiecie gostyńskim rejencji poznańskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim[7].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 111365
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1061 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Gąsiorowski 1999 ↓, s. 876–879.
- ↑ a b c d e f g Chmielewski 1982 ↓, s. 247–248.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 78.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 233.
- ↑ Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzglednieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca, Poznań 1909, s. 9.
Bibliografia
edytuj- Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III (L – Q), zeszyt 4, hasło „Przyborowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1999, s. 876–879.