Republika (zespół muzyczny)

Republika – polski zespół nowofalowy, powstały w 1981 w Toruniu, w wyniku przekształcenia art rockowej formacji Res Publica.

Republika

Rok założenia	1981
Rok rozwiązania	2002
Pochodzenie	Toruń
Gatunek	nowa fala post-punk rock art rock
Aktywność	1981–1986 1990–2002
Powiązania	Nowe Sytuacje, Obywatel G.C., Opera, Lady Pank
Skład
Grzegorz Ciechowski – wokal, klawisze, flet Zbigniew Krzywański – gitara Sławomir Ciesielski – perkusja Leszek Biolik – bas
Byli członkowie
Paweł Kuczyński – bas (1981–1986, 1990)
Strona internetowa

Od początku związany z Klubem Studenckim Od Nowa w Toruniu przy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, gdzie koncertował i odbywał próby. W wyniku nieporozumień Republika rozpadła się w 1986, by powrócić w 1990. W latach 90. zespół prowadził czynną działalność nagraniowo-koncertową. W 2002 po śmierci lidera i wokalisty Grzegorza Ciechowskiego została definitywnie rozwiązana.

Po 2002 członkowie zespołu grali okazyjnie jako Projekt Republika i Nowe Sytuacje.

Historia

Akademickie Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa” w Toruniu

Początki (1979–1981)

W 1979 na sopockim przeglądzie „Muzyki Młodej Generacji” zadebiutował toruński zespół Res Publica, grający art rocka. Pierwsze próby nie spotkały się z dobrym przyjęciem ze strony publiczności. Wkrótce grupę opuścił lider, Jann Castor, a nowym liderem został grający dotychczas na flecie Grzegorz Ciechowski.

Po kilku miesiącach zespół zmienił nazwę na Republika i zaczął ewoluować w stronę brzmień nowofalowych. Po odejściu Castora potrzebował nowego gitarzysty; miał nim zostać klubowy kolega z zespołu Idiom, Witold Pelc (rekomendowany zespołowi, zwłaszcza Pawłowi Kuczyńskiemu, przez dobrze mu znanego artystę malarza i rzeźbiarza Bogusława Ziółkowskiego), jednak w zbyt długim czasie kompletowania przez niego odpowiedniego sprzętu, swą gotowość do grania wyraził Zbigniew Krzywański, co przesądziło wybór gitarzysty. W 1981 ostatecznie wykrystalizował się skład zespołu: Grzegorz Ciechowski (śpiew, instrumenty klawiszowe), Sławomir Ciesielski (perkusja), Zbyszek Krzywański (gitara) oraz Paweł Kuczyński (gitara basowa). W tym też roku zespół rozpoczął działalność koncertową.

Pierwsze sukcesy i rozpad zespołu (1982–1986)

Nowatorskie i awangardowe rozwiązania muzyczne oraz teksty Grzegorza Ciechowskiego sprawiły, że w 1982 grupa zyskała popularność. Muzycy często gościli w radiowej Trójce nagrywając nowe utwory, które zajmowały wysokie miejsca na listach przebojów. Z tego okresu pochodzą najbardziej popularne kompozycje Republiki – Biała flaga, Telefony, Kombinat czy Sexy Doll.

Wzmożona działalność koncertowa oraz wydanie kilku singli spowodowały, że zespół zdobywał coraz więcej zwolenników w całej Polsce. Muzycy ubierali się na czarno i zachowywali się spokojnie, a koncerty charakteryzowała prosta scenografia, co stanowiło jawny kontrast w stosunku do innych grup z tamtego okresu: Lady Pank, Perfect czy TSA.

Ciechowski z zespołem przystąpił do nagrania pierwszej długogrającej płyty zatytułowanej Nowe sytuacje. Dążył do jednorodności muzyczno-tekstowej. W albumie tym nie znalazły się tzw. przeboje, nie miało to jednak wpływu na jego jakość.

W tym okresie grupę dostrzegła angielska firma Mega Organization, która postanowiła wypromować Republikę za granicą (drugim polskim zespołem pod skrzydłami Mega było TSA). W tym celu zespół nagrał jeszcze raz Nowe sytuacje z angielskimi tekstami autorstwa Ciechowskiego i płyta pt. 1984 ukazała się w Wielkiej Brytanii w 1984. Rok 1984 to także wyjazdy zespołu na festiwale rockowe do Turku i Roskilde, które nie przyniosły grupie zbyt dużej popularności w Europie, a firmie fonograficznej spodziewanych zysków.

W 1984 został wydany drugi album Republiki – Nieustanne tango. Przyniósł on dalszy rozwój koncepcji muzycznej grupy. Ciechowski otrzymał powołanie do wojska – z tego powodu w 1985 popularność zespołu osłabła. Doszło również do zakończenia współpracy z Anglikami.

Powrót do czynnej działalności nastąpił w 1986 – zespół przygotowywał się do nagrania i wydania swojej trzeciej płyty. W drugim dniu sesji nagraniowej doszło w studiu do kłótni między liderem a pozostałymi członkami zespołu. W rezultacie grupa przestała istnieć, a materiał przygotowywany na trzeci album znalazł się na pierwszej solowej płycie Obywatel G.C. Ciechowskiego jako Obywatela G.C.. Ciesielski, Krzywański i Kuczyński wraz z Jackiem Rodziewiczem założyli zespół Opera, do którego z czasem dołączył późniejszy lider Wilków, Robert Gawliński. Opera nagrała z nim jedną płytę i zakończyła działalność, nie osiągnąwszy sukcesów. Ponadto, jeszcze w roku 1986 podczas festiwalu muzycznego Poza Kontrolą członkowie zespołu, bez Ciechowskiego wystąpili wspólnie z J.J. Burnelem, basistą i wokalistą zespołu The Stranglers, z którym to zagrali 4 piosenki zespołu The Stranglers w nowej aranżacji jako formacja Out of Control.

Reaktywacja zespołu (1990–1998)

W 1990 wystąpili na 27. KFPP w Opolu w koncercie Rock Opole, podsumowującym dokonania rodzimego rocka w latach 80.. Członkowie zespołu na potrzeby tego wydarzenia pogodzili się i przystali na zaproszenie organizatorów. Później zespół zagrał jeszcze kilka koncertów dla Polonii amerykańskiej. Po zakończeniu tej trasy koncertowej Ciesielski, Ciechowski i Krzywański zamierzali kontynuować działalność koncertową, co nie spotkało się z aprobatą Kuczyńskiego, który zamierzał zakończyć karierę artystyczną.

W trzyosobowym składzie Republika przystąpiła w 1991 do nagrania płyty z unowocześnionymi wersjami niepublikowanych wcześniej na longplayach utworów. Tak powstał album 1991, który potwierdził popularność zespołu i słuszność decyzji o powrocie do działalności muzycznej. W miesiąc później funkcję basisty objął Leszek Biolik (znany ze współpracy z Ciechowskim pod koniec lat 80). W 1993 roku na zaproszenie Radia Łódź zespół nagrał akustyczną płytę Bez prądu, która zawierała najpopularniejsze utwory zespołu, jedno z wydanej rok wcześniej płyty Grzegorza Ciechowskiego Obywatel świata oraz jedno nagranie Kayah, która uczestniczyła w tym i następnych koncertach Republiki. Na początku tego samego roku wydano album zatytułowany ’82-’85, zawierający największe przeboje zespołu z początkowego okresu działalności, które nie znalazły się na żadnej płycie długogrającej (Biała flaga, Telefony). Także w 1993 grupa nagrała pierwszą od 1984 roku płytę z premierowym materiałem. Ostatecznie Siódma Pieczęć przyniosła duże zmiany w stosunku do dawnych albumów – muzyka nie była już tak ściśle osadzona w stylistyce nowej fali, co nie znalazło uznania w oczach sympatyków.

W 1995 na rynek weszła płyta Republika marzeń. I choć stylistycznie była bliższa dokonaniom zespołu z lat 80., to okazała się jeszcze bardziej kontrowersyjna niż Siódma Pieczęć. Równocześnie Ciechowski wspomagał swymi tekstami, m.in. Justynę Steczkowską (pod pseudonimem Ewa Omernik), a w 1996 roku – jako Grzegorz z Ciechowa – prowadził działalność w obszarze muzyki folkowej.

Kolejne nagranie zespołu miało miejsce w 1998, kiedy wydano Masakrę. Płyta była „powrotem do korzeni”. Znalazły się na niej ciekawe utwory m.in. Mamona. Masakra uważana jest przez wielu ludzi, a także sam zespół, za trzecią pod względem ważności płytę Republiki.

Ostatni etap działalności (od 1999)

Po roku 1998 grupa zmniejszyła swoją aktywność. Grzegorz Ciechowski zajął się muzyką filmową (ścieżka dźwiękowa do Wiedźmina 2001). W 2001 grupa rozpoczęła tworzenie materiału na kolejną płytę. Jednak brak czasu Ciechowskiego spowodował, że planowane zakończenie prac nad tym albumem przesunięto na rok 2002. Plany te przerwała nagła śmierć lidera (zmarł 22 grudnia 2001 z powodu tętniaka serca). Było to równoznaczne z rozpadem zespołu.

W 2002 na Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu odbył się z udziałem pozostałych członków zespołu recital zatytułowany Kombinat, w którym laureaci festiwalu wykonywali utwory grupy. Było to ostatnie przedsięwzięcie sygnowane nazwą Republika. W tym samym roku odbył się też I Koncert „Pamięci Grzegorza Ciechowskiego”, na którym wystąpiły młode toruńskie zespoły wspomagane przez byłych członków zespołu. Ukazała się też płyta koncertowa zatytułowana Republika, która jako bonusy zawierała 4 utwory, które miały znaleźć się na niedokończonej płycie planowanej na rok 2002.

W 2003 wydano 13-płytowy box Komplet ze wszystkimi publikowanymi wcześniej płytami Republiki oraz dodatkowym materiałem (m.in. nagranie z koncertu w Roskilde oraz płytę Demo zawierającą kilka nagrań z prób zespołu).

29 sierpnia 2007, w 50. rocznicę urodzin Grzegorza Ciechowskiego, Program Trzeci Polskiego Radia w specjalnym wydaniu audycji Klub Trójki po raz pierwszy publicznie odtworzyło utwór Republiki I Count, dotychczas nie wydany na żadnej płycie grupy. Utwór był przygotowany w wersji próbnej.

4 czerwca 2009 zespół wystąpił w Warszawie na placu Teatralnym na koncercie z okazji 20 rocznicy obalenia komunizmu w Polsce. Wokalistą grupy na tym koncercie był Tomasz Lipnicki.

5 sierpnia 2011 na XVII Przystanku Woodstock w Kostrzynie nad Odrą z okazji 30 rocznicy powstania zespołu i 10 rocznicy śmierci Grzegorza Ciechowskiego odbył się specjalny koncert nazwany Przystanek Republika. Wzięli w nim udział byli muzycy Republiki oraz zaproszeni goście m.in. Piotr Mohamed, Tomasz Lipnicki, Andrzej Kraiński, Tomasz Pukacki, Ania Dąbrowska i Maciej Silski.

W roku 2014 Zbigniew Krzywański, Sławomir Ciesielski i Leszek Biolik wraz z pianistą Bartłomiejem Gasiulem i wokalistami Piotrem Roguckim, Tymonem Tymańskim oraz Jackiem Budyniem Szymkiewiczem (grającym również na flecie) ruszyli w trasę koncertową pod nazwą Nowe Sytuacje grając utwory z pierwszej płyty zespołu. Podkreślają, iż nie jest to reaktywacja Republiki, a jedynie projekt mający na celu przypomnienie publiczności twórczości zespołu. Początkowo planowano tylko jedną trasę, jednakże w 2015 roku Leszek Biolik powiedział w wywiadzie, iż mają w planach dalszą działalność.

7 grudnia 2016 roku ukazała się pierwsza pełna biografia zespołu „Republika. Nieustanne tango” autorstwa dziennikarza muzycznego Leszka Gnoińskiego.

W 2022 zespół otrzymał Złotego Fryderyka za całokształt twórczości.

Sława i legenda dzisiaj

Tablica upamiętniająca Grzegorza Ciechowskiego w Toruniu

Piernik Republiki w piernikowej Alei Gwiazd w Toruniu

Parowóz w barwach Republiki w Tczewie

Do dziś zespół cieszy się dużym zainteresowaniem fanów. Organizowane są przeglądy, koncerty, odsłaniane pomniki, tablice, wydawane pozycje literackie i muzyczne.

• W Toruniu przy ul. Gagarina przed uniwersyteckim Klubem Studenckim Od Nowa, gdzie zespół zaczynał swą karierę, odbywał próby i koncertował, odsłonięto pomnik (obelisk) z tablicą pamiątkową ku czci zespołu
• Grupa została uhonorowana w toruńskiej Alei Gwiazd, gdzie w 2006 na Rynku Staromiejskim jeden z muzyków Republiki, Paweł Kuczyński, odsłonił czwartą z serii „katarzynek” – podpisów słynnych torunian.
• Od 2001 roku w Tczewie odbywa się Festiwal Grzegorza Ciechowskiego „In Memoriam”, podczas którego ma miejsce ogólnopolski konkurs piosenek Ciechowskiego.
• W 2010 roku Kasia Kowalska wydała koncertowy album zatytułowany Ciechowski. Moja krew, na którym znalazły się utwory Republiki oraz Obywatela G.C. w nowych aranżacjach.
• W 2011 roku polska grupa grająca rock industrialny Agressiva 69 nagrała płytę z utworami Republiki w nowym brzmieniu pt. Republika 69.
• W 2011 roku toruński zespół Half Light postanowił nagrać ponownie, w swoich elektronicznych aranżacjach, kompozycje z pierwszej płyty Republiki – Nowe sytuacje. Powstały materiał wydano w postaci płyty Nowe orientacje wydanej 29 sierpnia 2011 przez MJM Music PL.
• W 2012 roku w Tczewie – rodzinnym mieście Grzegorza Ciechowskiego, pomiędzy Węzłem integracyjnym, a Galerią Kociewską stanął parowóz w barwach Republiki.
• 21 września 2018 Karolina Micuła na scenie Teatru Modrzejewskiej w Legnicy zaśpiewała premierowo swój recital „Uwaga, tu Obywatelka!” m.in. z piosenkami Obywatela G.C. i Republiki.
• 19 czerwca 2021 roku w Teatrze Muzycznym w Poznaniu miał premierę musical „Kombinat", oparty na piosenkach Republiki.

Skład zespołu

• Grzegorz Ciechowski – śpiew, instrumenty klawiszowe, flet (1981–1986, 1990–2001)
• Sławomir Ciesielski – perkusja, wokal wspierający, flet (1981–1986, 1990–2002)
• Zbigniew Krzywański – gitara akustyczna, gitara elektryczna, harmonijka ustna, akordeon, wokal wspierający (1981–1986, 1990–2002)
• Leszek Biolik – gitara basowa, wokal wspierający, flet, gitara akustyczna, (1991–2002)

Byli członkowie

• Paweł Kuczyński – gitara basowa (1981–1986, 1990)

a także:

• Jacek Rodziewicz – dodatkowe instrumenty klawiszowe, saksofon. (styczeń 1991-luty 1993)
• José Torres – dodatkowe instrumenty perkusyjne. Podobnie jak Jacek Rodziewicz grał w Republice przez krótki okres na początku lat 90.

Oś czasu

Dyskografia

Albumy studyjne

Rok	Tytuł
1983	Nowe sytuacje Data: 4 lipca 1983 Wydawca: Polton
1984	1984 Data: 1984 Wydawca: Mega Organisation
	Nieustanne tango Data: 17 września 1984 Wydawca: Polton
1991	1991 Data: 19 sierpnia 1991 Wydawca: Arston
1993	Siódma pieczęć Data: 16 sierpnia 1993 Wydawca: Sound-Pol
1995	Republika marzeń Data: 11 września 1995 Wydawca: Pomaton EMI
1998	Masakra Data: 14 grudnia 1998 Wydawca: Pomaton EMI
2002	Ostatnia płyta Data: 23 marca 2002 Wydawca: Pomaton EMI

Albumy koncertowe

Rok	Tytuł	Pozycja na liście
		POL
1993	Bez prądu Data: 1993 Wydawca: Polskie Radio Łódź	—
2002	Republika Data: 23 marca 2002 Wydawca: Pomaton EMI	5
2004	Największe przeboje – LIVE Data: 2004 Wydawca: Axel Springer Kontakt	—
2007	Trójka Live! Data: 7 listopada 2007 Wydawca: 3 SKY MEDIA	38
„—” pozycja nie była notowana.

Albumy kompilacyjne

Rok	Tytuł	Pozycja na liście	Certyfikat
		POL
1993	’82-’85 Data: 15 marca 1993 Wydawca: Sonic	44	ZPAV: złota płyta
1999	Biała flaga Data: 12 marca 1999 Wydawca: Pomaton EMI	34	ZPAV: złota płyta
2003	Komplet Data: 15 listopada 2003 Wydawca: Pomaton EMI	82
2007	Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. Data: 26 czerwca 2007 Wydawca: TMM Polska, Planeta Marketing	—
„—” pozycja nie była notowana.

Wideografia

Rok	Tytuł	Certyfikat
2002	Republika – Złote DVD Data: 23 listopada 2002 Wydawca: Pomaton EMI	ZPAV: złota płyta
2011	Projekt Republika – Przystanek Woodstock 2011 Data: 6 grudnia 2011 Wydawca: Złoty Melon

Single

Rok	Tytuł
1983	Kombinat / Gadające głowy Data: styczeń 1983 Wytwórnia: Tonpress
1983	Układ sił / Sexy doll Data: kwiecień 1983 Wytwórnia: Tonpress
1986	Sam na linie / Moja krew Data: marzec 1986 Wytwórnia: Tonpress

Single promocyjne

Rok	Tytuł	Pozycja na liście
		LP3
1991	Lawa / Balon	2/16
1995	Republika Marzeń	11
1998	Mamona	1
	Gramy dalej	6
	Raz na milion lat	2
1999	Odchodząc	3
2000	Moja Angelika	5
2001	Nie pójdę do szkoły	8
2002	Śmierć na pięć	1
	Zielone usta	7
„—” pozycja nie była notowana.

Notowane utwory

Rok	Tytuł	Pozycja na liście
		LP3
1982	Kombinat	1
	Sexy Doll	1
	Telefony	1
	Biała flaga	1
1983	Gadające głowy	5
	Śmierć w bikini	1
	Halucynacje	2
	Znak „="	1
	Arktyka	1
	Nieustanne tango	1
1984	Zróbmy to (teraz)	3
	Obcy astronom	1
	Poranna wiadomość	1
	Psy Pawłowa	1
1985	Tak długo czekam (Ciało)	1
	Zawsze Ty (Klatka)	1
1986	Sam na linie	2
	Moja krew	1
1991	Lawa	2
	Balon	16
1993	Nostradamus	26
	W ogrodzie Luizy	20
1995	Obejmij mnie, Czeczenio	30
	Republika marzeń	11
	Zapytaj mnie czy cię kocham	4
	W końcu	36
1998	Mamona	1
1999	Odchodząc	3
	Gramy dalej	6
	Raz na milion lat	2
2000	Moja Angelika	5
2001	Nie pójdę do szkoły	8
2002	Śmierć na pięć	1
	Zielone usta	7

Inne

• 2005 Kwartet Śląski – Republique (złota płyta w 2006 roku)
• 2010 Kasia Kowalska – Ciechowski. Moja krew (płyta otrzymała status platynowej w 2011 roku i zajęła 38 miejsce na liście OLiS).

Literatura poświęcona Republice i Grzegorzowi Ciechowskiemu

• 1996 Alex Stach – Gwiazdy, komety & czad – Republika
• 2007 Jan Kulas – Grzegorz Ciechowski 1957-2001. Wybitny artysta rodem z Tczewa
• 2013 Małgorzata Potocka i K. Pytlakowska – Obywatel i Małgorzata
• 2015 A. Sztuczka i K. Janiszewski – My Lunatycy. Rzecz o Republice
• 2016 Leszek Gnoiński – Republika. Nieustanne tango
• 2018 Piotr Stelmach – Lżejszy od fotografii – o Grzegorzu Ciechowskim

Upamiętnienie

• Musical z piosenkami Republiki: w 2021 roku w Teatrze Muzycznym w Poznaniu powstał musical, pt. Kombinat, w którym zostały wykorzystane utwory Republiki i Grzegorza Ciechowskiego. Reżyserem spektaklu jest Wojciech Kościelniak.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona zespołu