Jezierzyce Kościelne
Jezierzyce Kościelne (pol. hist. Jezierzyce[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, w gminie Włoszakowice[5], na skraju Przemęckiego Parku Krajobrazowego[6].
| wieś | |
 Kościół św. Michała Archanioła (2007) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
580[2] |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-117[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PLE |
| SIMC |
0377680 |
Położenie na mapie gminy Włoszakowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu leszczyńskiego  | |
 51°53′21″N 16°24′40″E/51,889167 16,411111[1]
| |
Historia edytuj
Wieś pierwotnie związana była z Wielkopolską. Istnieje co najmniej od końca XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w archiwalnym, łacińskojęzycznym falsyfikacie datowanym na 1399 pod nazwą Iezerzicze, 1415 Jerzerzicze, 1446 Jezerzicze, 1502 Jezyerzycze, 1510 Jezyerzicze, 1515 Gyezyerzycze, 1517 Yczerzicze, 1524 Jezerzycze, 1531 Yezyerzycze, 1563 Iezierzicze, 1564 Jezierzycze, 1566 Jezyerzicze[4][7].
Miejscowość była własnością szlachecką należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej z rodu Jezierzyckich, którzy od nazwy wsi przyjęli odmiejscowe nazwisko, Kotwiczów, Dłuskich, Gołanieckich. W 1450 wieś leżała w powiecie wschowskim Korony Królestwa Polskiego. W 1466 była siedzibą własnej parafii, a w 1510 należała do dekanatu Wschowa[4].
W latach 1399-1415 jako właściciele we wsi odnotowani zostali Mikołaj, Niklasz oraz Nikiel Kromnow Jezierzycki. W 1413 Nikiel oraz Janusz Kolnicki pozwani zostali przez Jakuba Żyda z Poznania o 10 grzywien kwoty głównej. W 1450 starosta wschowski Henryk Kotwicz z Gołanic sprzedał braciom niedzielnym Mikołajowi oraz Baltazarowi z Krzycka Wielkiego wieś Jezierzyce. W 1515 Kasper Dłuski, który posiadał wsie Gołanice oraz Jezierzyce zgodził się na ich wykupienie przez Mikołaja Gołanieckiego. W 1517 Kasper skarży Wawrzyńca Gołanieckiego o wypędzenie go z wsi Gołanice i Jezierzyce. W latach 1517-1518 Kasper Dłuski kupił z zastrzeżeniem prawa odkupu od braci niedzielnych Mikołaja i Wawrzyńca z Gołanic wieś Jezierzyce za 1000 złotych węgierskich. Bracia zezwolili Kasprowi na jego udział w połowach ryb w jeziorze gołanieckim. Gołanice były poprzednio zastawione Kasprowi przez Gołanieckich za 1000 złotych węgierskich i to z tej sumy Kasper sfinansował transakcję. W 1524 Mikołaj oraz Wawrzyniec Gołanieccy zawarli ugodę w sprawie podziału dóbr odziedziczonych w Gołanicach, Buczu oraz Grobi, zastrzegając ważność tej ugody aż do całkowitego wykupienia od Kaspra Dłuskiego dóbr w Jezierzycach[4].
Wieś odnotowano również w historycznych rejestrach podatkowych. W 1510 wieś należała do pana Marcina, a we wsi odnotowano sołectwo z dwoma łanami, karczmę z jednym łanem, 13 łanów oraz 3 pręty osiadłe, 9 zagrodników osiadłych, a także jednego zagrodnika uprawiającego połowę łana, drugiego uprawiającego 0,5 łana opuszczonego oraz folwark. W 1531 podatki pobrano z 7 łanów oraz 7 prętów, 1,5 łana sołeckiego oraz karczmy. W 1535 miał miejsce pobór z 7,5 łana i 3 prętów, 1,5 łana sołeckiego oraz karczmy. W 1563 z 14,5 łana, karczmy w dzierżawie dziedzicznej, a także od komornika. W 1566 płatnikiem podatków we wsi był niejaki Gołaniecki, właściciel w Jezierzycach oraz w Gołanicach. Zapłacił on od 14,5 łana, karczmy, od 6 zagrodników i dwóch komorników. W 1579 podatki pobrano z 17 łanów, od 6 zagrodników bez roli, 7 komorników z bydłem, 4 komorników bez bydła, owczarza wypasającego 10 owiec, 3 zagrodników wolnych, 5 rzemieślników, dwóch wiatraków oraz młyna w dzierżawie dorocznej. Sołtys oraz 4 zagrodników zostali zwolnieni z podatków z powodu pożaru[4].
Kościół parafialny w Jezierzycach istniał już w XV wieku[8]. W 1564 Jezierzyce oddawały dziesięcinę w postaci wiardunku z 8 łanów biskupowi poznańskiemu. W 1566 roku Jezierzyce wraz z sąsiednimi Gołanicami należało do Gołanickiego[8]. W 1670 kościół podporządkowano parafii w Gołanicach[8].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. Pod koniec XIX wieku używano nazwy Jezierzyce Niemieckie (niem. Jeseritz Deutsch), w odróżnieniu od Jezierzyc Polskich w powiecie kościańskim[9]. Miejscowość należała wtedy do powiatu wschowskiego i liczyła 65 domostw oraz 463 mieszkańców (wśród nich 28 ewangelików)[9]
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
W Jezierzycach Kościelnych znajduje się zabytkowy drewniany kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła z wieżą zbudowaną w 1806[10][11], ze starszym wyposażeniem[12]. We wsi znajduje się również przydrożna kapliczka z I poł. XIX wieku[11][12].
Przez Jezierzyce przebiega niebieski szlak im. Karola Kurpińskiego, z Trzciela do Wąsosza[6].
Zobacz też edytuj
- inne miejscowości o nazwie Jezierzyce
- Jezierzyce Wielkie
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46503
- ↑ woj. wielkopolskie >> pow. leszczyński >> gmina Włoszakowice. Wszystkie dane dla miejscowości Jezierzyce Kościelne. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-11-09].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 406 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e Chmielewski 1988 ↓, s. 72-73.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 737, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-11-09].
- ↑ a b c Jan Maj, Marek Aleksandrzak: Leszno: mapa topograficzna Polski. Wersja turystyczna. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2011. ISBN 83-7135-149-6.
- ↑ a b Paweł Anders: Pojezierze Leszczyńskie. Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1985, s. 78. ISBN 83-7005-010-7. (pol.).
- ↑ a b c Jezierzyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 20.
- ↑ a b Jezierzyce Niemieckie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 572.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 111. [dostęp 2014-11-09].
- ↑ a b Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 425. ISBN 83-7079-589-7.
- ↑ a b Bogdan Zgodziński: Województwo leszczyńskie. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981, s. 75.
Bibliografia edytuj
- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. II (I-Ł) z.1, hasło: „Jezierzyce”. Wrocław: Ossolineum, 1988, s. 72-73.