Wikipedia

Juda Tadeusz Apostoł

apostoł, święty

Juda Tadeusz Apostoł (Juda od hebr. יהודה, jehudah „chwała Jahwe”[1]; Tadeusz od aram. tadda – pierś; godny czci, odważny), zwany również Juda(sz), brat Jakuba[2] albo Tadeusz (Lebeusz)[3], czasem nazywa się go Judą Jakubowym (zm. ok. 80) – jeden z dwunastu apostołów, według tradycji brat Jakuba, brat Pański i autor Listu Judy (por. Jud 1,1). Zaliczany do grona męczenników, święty Kościoła katolickiego oraz prawosławnego.

Święty
Juda Tadeusz
Jehudah
brat Pański
apostoł
męczennik
Ilustracja
Św. Juda Tadeusz, obraz Georges’a de La Toura
Data i miejsce urodzenia

I połowa I wieku
Galilea

Data i miejsce śmierci

ok. 80 rok
Persja

Czczony przez

kościoły chrześcijańskie

Wspomnienie

28 października[a]
2 i 13 lipca[b]

Atrybuty

m.in.: kamienie, krzyż, księga, laska i zwój

Patron

Armenii i spraw trudnych

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Święty Juda Tadeusz na obrazie w kościele w Heisterbacherrott

Dzieje edytuj

 
Męczeństwo świętych Szymona i Judy Tadeusza na obrazie Stefana Lochnera

Widnieje na listach Dwunastu Apostołów w Łk 6,16 oraz Dz 1,13 jako Juda Jakubowy. A Ewangelia Jana określa go słowami Juda, ale nie Iskariota. Chociaż określenie Jakubowy może znaczyć syn Jakuba, tradycja, przynajmniej zachodnia, utożsamia go z Judą, bratem Jakuba (por. Jud 1,1), który był synem Kleofasa. Juda był jednym z braci Pańskich i autorem nowotestamentalnego Listu Judy[4]. Inne teksty biblijne wskazujące pokrewieństwo z Jezusem, to Mk 6,3; Ga 1,19; Mt 10,3[5]. Przypis do Mt 12,46 w Biblii Tysiąclecia (wydanie trzecie) podaje natomiast, że byli stryjecznymi lub ciotecznymi braćmi Jezusa Chrystusa (z punktu widzenia rzymskokatolickiego Jezus nie miał biologicznych braci).

W apokryfach Juda Tadeusz i Jakub Sprawiedliwy bywają przedstawiani jako synowie Józefa Sprawiedliwego[1] z pierwszego małżeństwa m.in. w Opowiadaniu o Józefie cieśli.

W czasie Ostatniej Wieczerzy to on skierował pytanie do Mistrza:

Panie, cóż się stało, że nam się masz objawić, a nie światu?[6]

Po Zesłaniu Ducha Świętego według św. Hieronima głosił naukę chrześcijańską w okolicach Edessy, według św. Paulina z Noli na terenie Libii, a według św. Wenancjusza Fortunata w Mezopotamii i Persji, gdzie poniósł męczeńską śmierć wraz ze św. Szymonem[1]. Apokryf Passio Simonis et Iudae opisuje śmierć Judy i Szymona poprzez obicie kijami w Persji w mieście Suanir[7].

Relikwie Judy znajdują się w bazylice św. Piotra w Rzymie.

List Judy edytuj

Osobny artykuł: List Judy.

Św. Atanazy i św. Augustyn przypisują mu autorstwo Listu Judy zaliczanego do ksiąg Nowego Testamentu. Okazją do jego powstania (ok. 67) było pojawienie się błędnych nauk. Apostoł uważał za swój obowiązek utwierdzić czytelników w prawdziwej wierze i zachęcić do rzetelnego życia w społeczności i wierze Kościoła[1].

Patronat edytuj

 
Święty Juda Tadeusz jest patronem spraw trudnych i beznadziejnych

Juda Apostoł jest patronem Armenii, diecezji siedleckiej oraz spraw trudnych i beznadziejnych[8].

Dzień obchodów edytuj

 
Juda Tadeusz na obrazie Francisca de Zurbarána

W Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim jego święto liturgiczne obchodzone jest 28 października, razem ze św. Szymonem.

Kościoły Wschodu, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, wspominają apostoła Judę, w zależności od Kościoła:

Koptyjski Kościół Ortodoksyjny, który posiada własny kalendarz podzielony na 13 miesięcy, wspomina Apostoła odpowiednio do 26 czerwca i 23 lipca (przeniesienie relikwii z Syrii do Konstantynopola przez cesarza Konstantyna)[10].

Ikonografia edytuj

 
Juda Tadeusz na obrazie El Greca

W ikonografii zachodniej przedstawiany jest z pałką lub włócznią w ręku, na pamiątkę swojej śmierci (został zabity pałkami lub włócznią) w czerwonej szacie lub w brązowo-czarnym płaszczu z obrazem przedstawiającym Jezusa (mandylionem)[11].

Atrybutami świętego są: kamienie, krzyż, księga, laska, łódź rybacka, maczuga, miecz, pałki, i topór[11].

W sztuce wschodniej, na ikonach, apostoł ubrany jest w długie, czerwone, szaty. Ma długie ciemne włosy i niedługą, przyprószoną siwizną brodę. W dłoni (lub obu) trzyma zwinięty lub rozwinięty zwój[1].

 
Juda Tadeusz jest często przedstawiany w towarzystwie św. Szymona

Zobacz też edytuj

Zobacz też kategorie: Parafie pod wezwaniem św. Judy Tadeusza, Świątynie pod wezwaniem św. Judy Tadeusza Apostoła.

Uwagi edytuj

  1. ↑ liturgia katolicka
  2. ↑ prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f ap. Juda, brat Pański na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
  2. ↑ Łk 6,16 w przekładach Biblii.
  3. ↑ Mt 10,3 w przekładach Biblii.
  4. ↑ Juda Św.. W: Religia. Encyklopedia PWN. T. 5. s. 1063-64.
  5. ↑ Mk 6,3 w przekładach Biblii., Ga 1,19 w przekładach Biblii., Łk 6,16 w przekładach Biblii., Mt 10,3 w przekładach Biblii.
  6. ↑ BT (J 14, 22)
  7. ↑ Lorenzo Bianchi: Ne scelse dodici. Dove sono sepolti gli Apostoli di Gesù e alcuni loro amici. Rzym: Trenta Giorni Società Cooperativa, 2007, s. 58-59. (wł.).
  8. ↑ Patroni Diecezji. diecezja.siedlce.pl. [dostęp 2023-09-29].
  9. ↑ podwójne datowanie
  10. ↑ a b c d Judas Thaddäus (Andaraos, Addai) – Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.)
  11. ↑ a b Święci Apostołowie Szymon i Juda Tadeusz. [dostęp 2009-06-18]. na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 22.09.2010]

Bibliografia edytuj

  • Jakub zw. Mniejszym, Jakub Młodszy. W: Religia. Encyklopedia PWN. T. Gadacz, B. Milerski (red. naukowa). T. 5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 129. ISBN 83-01-13812-2.
  • Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1998, s. 368/369. ISBN 83-7097-464-3.
  • Biblia Tysiąclecia, wyd. III. Poznań-Warszawa: Pallotinum, 1980.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Juda_Tadeusz_Apostoł&oldid=73439935”