Tadeusz Śliwiak

polski poeta

Tadeusz Śliwiak (ur. 23 stycznia 1928 we Lwowie, zm. 3 grudnia 1994 w Krakowie) – polski aktor i poeta, w latach 1953–1960 aktor Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, w latach 1960–1963 kierownik literacki Teatru Rozmaitości w Krakowie; autor literatury dziecięcej, dziennikarz, tłumacz.

Tadeusz Śliwiak
Ilustracja
Tadeusz Śliwiak (1971)
Data i miejsce urodzenia

23 stycznia 1928
Lwów

Data i miejsce śmierci

3 grudnia 1994
Kraków

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura piękna
teatr

Ważne dzieła
  • Widnokres
  • Poemat o miejskiej rzeźni
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Nagrody

nagroda poetycka na Festiwalu Studenckim w Gdańsku (1961), nagroda m. Krakowa (1974), nagroda artystyczna im. Bohaterów Warszawy (1978), nagroda im. J. Przybosia (1980), nagroda Prezesa Rady Ministrów (1983), nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1987)

Życiorys

edytuj

Syn Władysława Śliwiaka i Anny z Wojtowiczów. Lata II wojny światowej spędził we Lwowie (gdzie ojciec był kierowcą), początkowo okupowanym przez ZSRR, a następnie przez hitlerowskie Niemcy. W 1945 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie uczęszczał do Liceum im. S. Żeromskiego i w 1947 r. zdał maturę. Podjął studia na Wydziale Lekarskim w Warszawie, które przerwał. Potem podjął studia na wrocławskiej AWF, które również przerwał. Ostatecznie w 1948 r. przeniósł się do Krakowa i rozpoczął studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej i które skończył. Wśród jego kolegów byli m.in. Zbigniew Cybulski, Bogumił Kobiela, Leszek Herdegen, Kalina Jędrusik. W czasie studiów pracował jako aktor w Teatrze Rapsodycznym (1949–1950), a następnie w Teatrze Poezji.

Po ukończeniu PWST w 1953 r. przez kilka lat pracował jako aktor Teatru Starego im. H. Modrzejewskiej w Krakowie. W 1953 podpisał rezolucję ZLP w sprawie procesu krakowskiego. W 1960 r. wycofał się z życia aktorskiego, ale nie zerwał z teatrem – był kierownikiem literackim w Teatrze Rozmaitości (1960–1963). Z grupą poetów i plastyków utworzył magazyn literacko–artystyczny Zebra. Pracował w telewizji (1962–1967 kierownik Redakcji Programów Artystycznych Telewizji Polskiej w Krakowie; w latach 1969–1976 był autorem programów dziecięcych w Ośrodku TVP w Krakowie) oraz w redakcjach Magazynu Kulturalnego (gdzie w latach 1975–1984 był redaktorem naczelnym) i Życia Literackiego (od 1952; w okresie 1967–1990 był redaktorem działu poezji).

Na przełomie lat 50. i 60. XX w. związany był z grupą poetycką Muszyna[1]. Współzałożyciel i członek (w okresie 1967–1972) krakowskiej grupy literackiej Barbarus. Od 1977 r. współpracował z Grupą Poetów i Malarzy Łazienki. Członek Konfraterni Poetów.

Debiutował w 1947 r. wierszem Chaim we wrocławskim „Słowie Polskim”. Pierwszy tomik poetycki Drogi i ulice ogłosił w 1954 r., a rok wcześniej poemat o Mikołaju Koperniku pt. Astrolabium z jodłowego drzewa. Po nich wydał kolejne tomy oraz wiele książek dla dzieci. Tłumaczył poezję rosyjską, w tym teksty Bułata Okudżawy i poezję węgierską. Napisał wiele piosenek, w tym takie szlagiery jak Krakowska kwiaciarka i Kocaraba oraz piosenki poetyckie, np. Niebieski młyn śpiewany przez Marka Grechutę i Skaldów. Był związany z Piwnicą pod Baranami (jest autorem m.in. słynnej piwnicznej pieśni Ta nasza młodość).

Członek ZLP od 1953 r. i nowego ZLP od 1984 r. (członek Zarządu Głównego od 1985 r.). Członek PZPR od 1961 r.

Nagrody i wyróżnienia

edytuj

Odznaczony był też m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1975), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986), Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”[2] i Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”.

Pochowany został w alei zasłużonych (lokalizacja: LXIX pas B - 2 - 8) na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[3].

 
Grób Tadeusza Śliwiaka na cmentarzu Rakowickim

Upamiętnienie

edytuj

W Krakowie w dzielnicy Podgórze została nazwana imieniem Tadeusza Śliwiaka ulica[4].

Twórczość

edytuj

Książki i broszury

edytuj
  • Astrolabium z jodłowego drzewa (1953)
  • Drogi i ulice (1954)
  • Co dzień umiera jeden bóg (1959)
  • Koncert na leśnej polanie (1959)
  • Imieniny pana Fleta (1961)
  • Wyspa galerników (1962)
  • Żabki z Rabki (1963)
  • Szczygle figle (1964)
  • Żywica (1964)
  • Poemat o miejskiej rzeźni (1965)
  • Lody pana Chmurki (1966)
  • Ptasi telewizor (1967)
  • Święty wtorek (1968)
  • Czytanie mrowiska (1969)
  • Ruchoma przystań (1971)
  • Widnokres (1971)
  • Rajskie wrony (1972)
  • Żabi koncert (1973)
  • Znaki wyobrażni (1974)
  • Totemy (1975)
  • Dłużnicy nadziei (1978)
  • Solizman (1981)
  • Chityna (1982)
  • Odmroczenia (1982)
  • Słownik wyrazów światłoczułych (1988)
  • Dotyk (1989)

Wybory wierszy

edytuj
  • Wiersze wybrane (1975)
  • Poezje wybrane (1975) – Biblioteka Poetów
  • Płonący gołębnik (1978)
  • Koń maści muzycznej (1986) – Seria Małych Wyborów Poetyckich
  • Wiśnie rozkwitłe pośród zimy (1992) – antologia współczesnej poezji japońskiej; współautor
  • Uwierzyłem w człowieka (1996)
  • Nie dokończony rękopis (2002)

Filmografia

edytuj
  • Dobry dzień, muzyko (1960, scenariusz)
  • Nieznany (1964, słowa piosenki, obsada aktorska)
  • Cierpkie głogi (1966, obsada aktorska)
  • Taki świat (1968, teksty poetyckie)
  • Colargol zdobywcą kosmosu (1978, słowa piosenki)
  • Znaki wyobraźni (1996, bohater filmu)
  • (1961) Droga na zachód Piosenka – słowa piosenki
  • (1961) Kwiecień Piosenka – słowa piosenki
  • (1962) Między brzegami Piosenka – słowa piosenki
  • (1965) Piosenka o nowym Jaśle (do konkurencji w turnieju miast Jasło-Krosno) -słowa piosenki[5]
  • (1966) Cierpkie głogi Piosenka – słowa piosenki
  • (1982) Ta nasza młodość Piosenka: Ta nasza miłość
  • (1984) Przewodnik Piosenka: Ta nasza młodość
  • (1989) Marcowe migdały Piosenka: Ta nasza młodość
  • (1996) Dzień wielkiej ryby Piosenka: Kolorowa Cza-Cza
  • (2002) Wszyscy święci w Święta Polskie Piosenka: Ta nasza młodość

Przypisy

edytuj
  1. Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku. Grzegorz Gazda (redaktor). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 348–349. ISBN 978-83-01-15724-1.
  2. Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 977. ISBN 83-223-2073-6.
  3. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Tadeusz Śliwiak. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
  4. Targeo – Mapa Krakowa. [dostęp 2020-07-15].
  5. Zbigniew Dranka: Zbigniew Dranka.pl „...moja lepsza strona”. 2015-03-07. [dostęp 2020-07-10].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj