Stanisław Gliński (oficer)
Stanisław Gliński, ps. „Witold Korczak” (ur. 10 marca 1900[1] w Warszawie, zm. 26 lutego 1994 w Launceston) – pułkownik broni pancernych Wojska Polskiego.
 pułkownik broni pancernych
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 marca 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 lutego 1994 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1915–1964 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka, |
| Odznaczenia | |
             
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie Jana i Eugenii z Amirowiczów. Miał pięcioro rodzeństwa. Jego starszym bratem był Jerzy (1896–1940), podpułkownik broni pancernych Wojska Polskiego[2][3].
Był członkiem Związku Strzeleckiego. Jako uczeń warszawskiego Gimnazjum im. Mikołaja Reja został w maju 1915 aresztowany przez władze carskie za działalność w tajnym harcerstwie. Po wywiezieniu w głąb Rosji został zwolniony z więzienia pod koniec 1915 i przeniósł się do Charkowa, gdzie został hufcowym w harcerstwie oraz komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej. Latem 1918 przedostał się do Lwowa, skąd POW przerzuciła go do Kraśnika, a w listopadzie był już w Warszawie, gdzie uczestniczył w rozbrajaniu Niemców[4].
W styczniu 1919 otrzymał przydział do 3 pułku ułanów Lubelskich, z którym uczestniczył w oswobodzeniu Wilna. Na froncie litewsko-białoruskim walczył w szwadronie 2 pułku strzelców konnych przydzielonego do 2 Dywizji Piechoty Legionów[5]. Zimą tego roku wrócił do Warszawy, zdał maturę w państwowej szkole dla byłych wojskowych, rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej, ale po roku studiów wyjechał ochotniczo brać udział w walce Górnego Śląska o polskość. Brał udział w II i II powstaniu śląskim pod pseudonimem „Witold Korczak”. Otrzymał przydział do referatu do specjalnych poruczeń Dowództwa Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W sierpniu 1920 uczestniczył w II powstaniu śląskim. Po powstaniu został dowódcą ochrony Wojciecha Korfantego. Pod koniec tego roku przeszedł do nowo utworzonego Referatu Destrukcji Dowództwa Obrony Plebiscytu. W wojskowych przygotowaniach do III powstania śląskiego objął dowodzenie oddziałem destrukcyjnym w grupie „UE”, na czele którego uczestniczył w akcji „Mosty” w nocy z 2 na 3 maja 1921, rozpoczynającej III powstanie śląskie. Dowodzony przez niego oddział wysadził most kolejowy na Osłobodze w Dzierżysławicach koło Prudnika[4][6].
Po zakończeniu powstania przydzielono go do 4 pułku strzelców konnych. 16 listopada 1923 został przemianowany z dniem 1 listopada 1923 na oficera zawodowego w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1920 i 33. lokatą w korpusie oficerów jazdy[7]. W 1924 ukończył Centralną Szkołę Kawalerii w Grudziądzu. 2 kwietnia 1929 został awansowany do stopnia rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 11. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[8]. W latach 1930–1933 pozostawał w dyspozycji szefa Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych[9][10]. Przebywał wówczas we Francji w ramach pracy dla Oddziału II Sztabu Głównego. 26 stycznia 1934 ogłoszono jego przeniesienie do Sztabu Głównego[11]. 7 czerwca 1934 został przeniesiony do 4 psk w Płocku[12]. Później został wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Czołgów i Samochodów Pancernych, a potem dyrektorem nauk w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 23. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[13]. W 1937, w tym samym stopniu i starszeństwie, został przeniesiony do korpusu oficerów broni pancernych, grupa liniowa[14]. W 1938 skierowano go na staż liniowy do 12 batalionu pancernego w Łucku na stanowisko zastępcy dowódcy[15]. W sierpniu 1939 objął dowodzenie nowo utworzoną w ramach mobilizacji jednostką – 21 dywizjonem pancernym[4].
1 września 1939 dowodził dywizjonem w czasie bitwy pod Mokrą. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski Stanisław Gliński przekroczył wraz ze swoją jednostką 21 września granicę polsko-węgierską, gdzie został internowany. Po przedostaniu się do Francji walczył w 1940 w rejonie Vertuze – Avize, Champaubert i Montgivroux. Brał udział w kampanii francuskiej jako dowódca 1 batalionu czołgów 1 pułku czołgów 10 Brygady Kawalerii Pancernej[16]. Po klęsce Francji przedostał się do Anglii[4]. Został komendantem Ośrodka Zapasowego Broni Pancernej przemianowanego w grudniu 1941 na Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej i Motorowej[16].
W 1942 został skierowany na Bliski Wschód. W dniu 2 czerwca 1942 został dowódcą 1 batalionu czołgów w Palestynie, a następnie 4 pułku pancernego „Skorpion”, który walczył m.in. pod Monte Cassino. W walkach o Ankonę został ciężko ranny[4].
Po zakończeniu wojny pozostał za granicą. Był komendantem Centrum Wyszkolenia Pancernego i Technicznego. W latach 1947–1949 wykładał taktykę broni pancernej w polskiej Wyższej Szkole Wojennej w Szkocji. W 1964 przeszedł na emeryturę i osiedlił się w Launceston na Tasmanii[4], gdzie 26 lutego 1994 zmarł. 24 września 1994 został pochowany na cmentarzu komunalnym w Opolu (sektor 1G/1/45)[17][4].
Awanse edytuj
- podporucznik – po 1921
- porucznik – 1923
- rotmistrz – 1929
- major – 1936
- podpułkownik – przed majem 1944
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (za udział w powstaniach śląskich)
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (20 stycznia 1931)[18][19]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie[20]: po raz pierwszy za służbę w POW w b. zaborze austriackim i b. okupacji austriackiej[21])
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[22][20]
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi[23]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[23]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[23]
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino
- Państwowa Odznaka Sportowa[23]
- Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)[24]
- Medal Obrony (Wielka Brytania)[24]
- Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania)[24]
- Gwiazda Afryki (Wielka Brytania)[24]
- Gwiazda Italii (Wielka Brytania)[24]
Przypisy edytuj
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928, s. 102, sprostowano datę urodzenia z „10 marca 1898” na „10 marca 1900”.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-05-19].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-05-19].
- ↑ a b c d e f g Płaszcz wojskowy płk. Stanisława Glińskiego [online], Muzeum Śląska Opolskiego [dostęp 2017-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-06].
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 81 (1920), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Piotr Kopczyk, Polskie oddziały dywersyjne w maju 1921 roku na ziemi prudnickiej [online], raclawice.net [dostęp 2023-05-05] (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 72 z 17 listopada 1923, s. 763.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 kwietnia 1929, s. 107.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 64, 86.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 153, 438.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 10.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 160.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 381.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 232.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 799.
- ↑ a b Juliusz Tym, Dowódcy pułków pancernych i kawalerii pancernej 2 Korpusu. Zarys portretu zbiorowego., „Studia z Dziejów Wojskowości” (t. VI), Warszawa 2017, s. 327.
- ↑ Cmentarze komunalne w Opolu [online], opolepolwies.artlookgallery.com [dostęp 2022-11-21].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 19 marca 1931, s. 63.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 153.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 26 września 1922, s. 735.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ a b c d Na podstawie fotografii [1].
- ↑ a b c d e Rajd dla pchor. Stanisława Glińskiego ps. „Korczak” [online], Instytut Pamięci Narodowej - Wrocław [dostęp 2022-11-21] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.