Stanisław Kazimierz Dąmbski
Stanisław Kazimierz Dąmbski (lub Dąbski) herbu Godziemba (ur. ok. 1638, zm. 15 grudnia 1700 w Krakowie) – biskup krakowski, kujawski, płocki, łucki i chełmski.
| ||
| ||
| ||
| Kraj działania |  I Rzeczpospolita
| |
| Data urodzenia | ok. 1638 | |
| Data i miejsce śmierci | 15 grudnia 1700 Kraków | |
| biskup włocławski | ||
| Okres sprawowania | 1692 – 1700 | |
| biskup płocki | ||
| Okres sprawowania | 1682 – 1692 | |
| Wyznanie | katolickie | |
| Kościół | rzymskokatolicki | |
| Nominacja biskupia | 18 grudnia 1673 | |
| Sakra biskupia | 1674 | |
ŻyciorysEdytuj
Syn Adama (zm. 1660), kasztelana słońskiego i Elżbiety Jemielskiej, córki Stanisława, kasztelana kowalskiego. Brat Zygmunta (zm. 1704), wojewody brzesko-kujawskiego i Ludwika (zm. 1678), kasztelana konarsko-kujawskiego.
Absolwent Akademii Krakowskiej, sekretarz Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W 1672 roku był deputatem duchownym na Trybunał Główny Koronny[1]. Od 1673 biskup chełmski, w 1676 roku mianowany biskupem łuckim, w 1682 roku jest już biskupem płockim, w 1692 roku przeniesiony raz jeszcze tym razem na biskupstwo kujawskie. Wzniósł katedrę w Łucku oraz Pałac Dąmbskich w Toruniu.
Bardzo aktywnie uczestniczy w życiu politycznym kraju. W 1674 roku popiera hetmana Jana Sobieskiego w staraniach o koronę polską stając się jednym z przywódców stronnictwa antyfrancuskiego. Po śmierci Jana III opowiada się za kandydaturą jego syna Jakuba Sobieskiego jako króla polskiego. Ostatecznie stanął po stronie Augusta II Mocnego, którego był elektorem z województwa poznańskiego[2]. Mimo iż August II nie uzyskał większości głosów Dąbski jako zastępca prymasa Polski zdecydował się dokonać jego koronacji na króla polskiego w katedrze na Wawelu 27 października 1697 roku, zyskując mało chwalebne miano rajfura korony polskiej [3]. Niejako w nagrodę August II mianował go biskupem krakowskim 30 marca 1700. Biskupstwa tego jednak nie objął, gdyż zmarł nagle w trakcie przygotowań do ingresu w klasztorze jezuitów w Krakowie. Został pochowany w kościele pw. św. św. Piotra i Pawła w Krakowie.
Wyjątkową hojnością potrafił zjednać sobie ludzi, dla katedry wawelskiej ufundował wspaniałą zachowaną do dziś monstrancję wysadzaną szlachetnymi kamieniami.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Ordo Dominorum Iudicium Deputatorum tam Spiritualiu[m] q[ua]m S[ae]cularium congregat[orum] Anno Millesimo Sexentesimo Septuagesimo Secundo p[ro] f[e]r[i]a secunda Conductus Pascha[e]., Archiwum Państwowe w Lublinie 15, k. 16.
- ↑ Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 1.
- ↑ Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów, PIW
BibliografiaEdytuj
- "Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana Saturnina Sikorskiego (wyd. 1890-1914, tom 15, s. 194)
- Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg : "Wołanie z Wołynia", 2001. ISBN 83-911918-7-7.