Swory
 |
Ten artykuł należy dopracować |
Swory – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Biała Podlaska[5][6].
| wieś | |
 Kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
83 |
| Kod pocztowy |
21-536[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LBI |
| SIMC |
0010961[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Biała Podlaska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bialskiego  | |
 52°04′35″N 22°55′43″E/52,076389 22,928611[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1019869 | Grzybowce | część wsi |
| 1020000 | Kupczanie | część wsi |
Wieś jest sołectwem w gminie Biała Podlaska[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 526 mieszkańców[8].
Wieś magnacka położona była w końcu XVIII wieku w hrabstwie bialskim w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[9]. W latach 1809-1954 miejscowość była siedzibą gminy Swory. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Miejscowość została założona przez ród Radziwiłów. Wieś znana była już w XVI wieku, istniała tutaj cerkiew, która uległa pożarowi. Nową świątynię ufundował Mikołaj Krzysztof Radziwiłł w 1603 r. Nazwa Swory pochodzi od sfory, czyli stada psów, które używano do polowań na niedźwiedzie, które w tamtych czasach zamieszkiwały tę okolicę w obfitości. Z biegiem czasu wioska rozrastała się. Została ograbiona wraz z cerkwią greckokatolicką jesienią 1648 r., przez kozaków Chmielnickiego. Z tego okresu zachowała się wzmianka w kronice Bazylianów z Białej Podlaskiej: „Ojca Tymoteusza proboszcza sworskiego znieważyli, cerkiew splądrowali, pytając o pieniądze, małżonkę jego pobili, mordowali, skrzynie porąbali, pieniądze i szaty zabrali, a sam proboszcz schował się”. Od 1836 r. do 1840 r. wieś była własnością książąt Świetopełk-Mirskich. W 1867 r. parafia licząca 1700 wiernych za obronę organów zapłaciła kontrybucję, oprócz kary więzienia i nahajek kozackich. W 1874 r. naczelnik wojskowy chciał przymusem ochrzcić wszystkie dzieci, ale determinacja unitów doprowadziła do zmiany tych planów. Przez siedem lat parafia była okrutnie wyjątkowo prześladowana przez wojsko rosyjskie. Na początku XX połowa mieszkańców Swór wyemigrowała z wioski zakładając okoliczne wsie Pólko, Pojelce, Zabłocie.
We wsi znajdują się trzy cmentarze, obecny założony w 1905 r. najstarszy założony w 1805 r. w pobliżu starej szkoły, na którym znajdowała się cerkiew greckokatolicka świętego Eliasza. Trzeci założony w polu koło Pólka w 1818 r. Cerkiew została rozebrana w 1926 r. Z drewna świątyni dobudowano starą szkołę. Na miejscu świątyni obecnie znajduje się wielki wyżłobiony kamień. Kiedy w 1905 r. car Mikołaj II wydał dekret tolerancyjny, mieszkańcy Swór wznieśli kościół katolicki. Obiekt sakralny powstał w ciągu roku z drewna sosnowego, które ofiarował na budowę książę Mirski z Worońca. Książę Mirski sprowadził architektów do budowy nowej świątyni. Kościół wybudowano w stylu zakopiańskim.
W 1875 cerkiew w Sworach została przemianowana na świątynię prawosławną, również parafian zmuszono do zmiany wyznania. Ponieważ unici nie chcieli pogodzić się z tą decyzją, zostali poddani prześladowaniom, utrzymywania dwóch rot wojska rosyjskiego i płacenia wysokich kontrybucji.
W Sworach funkcjonuje Szkoła Podstawowa im. 1000-lecia Państwa Polskiego.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133977
- ↑ Wieś Swory w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1242 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Strona gminy. → Gmina → sołectwa [dostęp 2023-11-27]
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 106.
Linki zewnętrzne edytuj
- Swory, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 729.
- Józef Geresz: Z dziejów wsi i parafii Sfory. Bialska Biblioteka Cyfrowa, 2008.