Wikipedia

U-574

niemiecki okręt podwodny

U-574 – niemiecki okręt podwodny typu VIIC z okresu II wojny światowej. Okręt wypierał 769 ton w położeniu nawodnym i 871 ton pod wodą, a jego główną bronią było 14 torped kalibru 533 mm wystrzeliwanych z pięciu wewnętrznych wyrzutni. Jednostka rozwijała na powierzchni prędkość ponad 17 węzłów, osiągając zasięg 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów.

U-574
Ilustracja
Siostrzana jednostka U-574 – U-660
Klasa

okręt podwodny

Typ

VIIC

Historia
Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg III Rzesza

Położenie stępki

15 czerwca 1940

Wodowanie

12 kwietnia 1941

 Kriegsmarine
Nazwa

U-574

Wejście do służby

12 czerwca 1941

Zatopiony

19 grudnia 1941

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


769 ton
871 ton

Długość

67,1 metra

Szerokość

6,2 metra

Zanurzenie

4,74 metra

Zanurzenie testowe

100 metrów

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 3200 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 750 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


17-17,6 węzła
7,6 węzła

Zasięg

powierzchnia: 8500 Mm przy 10 węzłach
zanurzenie: 80 Mm przy 4 węzłach

Sensory
GHG, S-Gerät
Uzbrojenie
początkowo: 1 działo kal. 88 mm
1 działko plot. kal. 20 mm
14 torped
Wyrzutnie torpedowe

5 × 533 mm

Załoga

44

Jednostka została zwodowana 12 kwietnia 1941 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, a 12 czerwca 1941 roku wcielono ją do służby w Kriegsmarine. Pływając w składzie 1. Flotylli U-Bootów, okręt podczas pierwszego atlantyckiego patrolu 19 grudnia 1941 roku zatopił na zachód od Lizbony brytyjski niszczyciel HMS „Stanley” o wyporności 1190 ton, po czym niedługo po tym sam został zatopiony przez brytyjski slup HMS „Stork”.

Projekt i budowa edytuj

Osobny artykuł: Okręty podwodne typu VIIC.

Jednostki typu VIIC były kolejnym ewolucyjnym ulepszeniem najliczniej budowanych w Niemczech okrętów typu VII. Poprzednik – typ VIIB – miał zbyt mały zasięg i za mało miejsca pod pokładem, by móc zainstalować sonar[1][2]. Opracowany w 1938 roku projekt nowego okrętu różnił się od poprzedniej wersji m.in. zwiększoną grubością blach kadłuba sztywnego (z 16 do 18,5 mm, co zwiększyło maksymalną głębokość zanurzenia z 200 metrów do 250–280 metrów), przedłużeniem kadłuba o 60 cm i kiosku o 30 cm oraz powiększeniem zbiorników paliwa o 5,4 m³, co poprawiło zasięg[3][4]. Powiększone rozmiary pozwoliły na instalację aktywnego sonaru S-Gerät, uzupełniając pasywny Gruppenhorchgerät (GHG)[1][2]. Do zakończenia wojny do służby weszło 568 okrętów typu VIIC[5][6].

U-574 zamówiono 24 października 1939 roku[7][8]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z 171 okrętów typu VIIC zamówionych w tej wytwórni[9][10]. U-574 otrzymał numer stoczniowy 550 (Werk 550)[7][11]. Stępkę okrętu położono 15 czerwca 1940 roku, a zwodowany został 12 kwietnia 1941 roku[7][8][a].

Dane taktyczno-techniczne edytuj

U-574 był średniej wielkości okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[12]. Długość całkowita wynosiła 67,1 metra, szerokość 6,2 metra i zanurzenie 4,74 metra[6][13]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 9,6 metra[6]. Wykonany ze stali pancernej CM 351 Kruppa o grubości 18,5 mm kadłub sztywny miał 50,5 metra długości i 4,7 metra szerokości[6][14]. Podzielony był grodziami na sześć przedziałów wodoszczelnych: (od dziobu): I – przedział torpedowy ze sterami głębokości oraz GHG, II – przedział akumulatorów wraz z pomieszczeniami załogi, magazynem amunicji i toaletą, III – centrala z pomieszczeniem wielofunkcyjnym (mieszczącym drugą baterię akumulatorów, pomieszczenia załogi i kambuz), IV – przedział silników spalinowych, V – przedział silników elektrycznych, VI – rufowy przedział torpedowy ze sterami kierunku i głębokości[15]. Kadłub ciśnieniowy otoczony był kadłubem lekkim wykonanym z blach o grubości 4–8 mm[16]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 769 ton, a w zanurzeniu 871 ton[13][17][b].

Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Krupp-Germaniawerft F46 z doładowaniem o łącznej mocy 3200 KM przy 470-490 obr./min, zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym prądu stałego BBC GG UB720/8 o łącznej mocy 750 KM przy 295 obr./min[13][18]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby, zapewniając maksymalną prędkość 17–17,6 węzła na powierzchni i 7,6 węzła w zanurzeniu[13][18]. Zasięg wynosił 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (3250 Mm przy prędkości maksymalnej) oraz 80 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą (130 Mm przy 2 węzłach)[13][19]. Zbiorniki mieściły 113,47 tony paliwa, a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów AFA 33 MAL 800 E po 62 ogniwa o łącznej pojemności 9160 Ah, masie 62 tony i czasie rozładowania 20 godzin[19]. Zanurzenie testowe okrętu wynosiło 100 metrów, zaś głębokość zgniecenia 250–280 metrów[18][20].

Okręt wyposażony był w pięć wyrzutni torped kalibru 533 mm (cztery na dziobie i jedną rufową), z łącznym zapasem 14 torped (wymiennie okręt mógł przenosić 26 min typu TMA lub 39 min typu TMB)[21][22]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 88 mm SK C/35 L/45, z zapasem amunicji wynoszącym 220–250 naboi oraz pojedyncze działko przeciwlotnicze kalibru 20 mm C/38 L/65[6][21]. Jednostka wyposażona też była w pasywny sonar GHG i aktywny S-Gerät, a do obserwacji służyły dwa peryskopy Zeissa: bojowy i nocny[18][23].

Załoga okrętu składała się z czterech oficerów oraz 40 podoficerów i marynarzy[19][24].

Służba edytuj

U-574 został wcielony do służby w Kriegsmarine 12 czerwca 1941 roku[7][11]. Dowództwo okrętu objął por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Dietrich Gengelbach[25]. U-Boot otrzymał numer poczty polowej M 43 973[8]. Do 1 listopada 1941 roku załoga jednostki przechodziła szkolenie w składzie 1. Flotylli operując z Kilonii[7][11].

Pierwszy rejs bojowy i utrata okrętu edytuj

1 listopada 1941 roku U-574 osiągnął gotowość bojową, pozostając nadal w składzie 1. Flotylli U-Bootów[7]. 8 listopada wyszedł z Kilonii, udając się w swój pierwszy wojenny atlantycki rejs[11][26]. W dniach 14 listopada – 1 grudnia wchodził w skład wilczego stada „Steuben”[27]. 11 grudnia w tajemnicy zawinął do neutralnego hiszpańskiego portu Vigo, gdzie uzupełnił zapasy paliwa[27][28]. 14 grudnia został przyporządkowany do wilczego stada „Seeräuber”, które powstało w celu zaatakowania zmierzającego z Gibraltaru na Wyspy Brytyjskie konwoju HG-76[7][28]. 17 grudnia U-574, U-107, U-108 i U-131 zajęły pozycje w pobliżu konwoju[29]. 19 grudnia w odległości około 330 Mm na zachód od Sines U-574 wykrył płynący na końcu konwoju HG-76 brytyjski niszczyciel HMS „Stanley” (I73) (1190 ton), w kierunku którego o godzinie 4:15 wystrzelił trzy torpedy[30]. Trafiony dwiema torpedami niszczyciel natychmiast zatonął na pozycji 38°12′N 17°23′W/38,200000 -17,383333, a na jego pokładzie zginęło 136 z liczącej 161 osób załogi[30][c].

9 minut później U-574 został zaatakowany serią 15 bomb głębinowych przez dowodzony przez komandora (ang. Captain) Frederica Johna Walkera slup HMS „Stork” (L81) i zmuszony do wynurzenia, po czym ostrzelany i po 11-minutowej pogoni staranowany, a następnie znów obrzucony nastawionymi na niewielką głębokość bombami głębinowymi[11][31]. U-Boot zatonął na pozycji 38°12′N 17°23′W/38,200000 -17,383333, a z liczącej 44 osób załogi zginęło 28 marynarzy, w tym dowódca, a pozostałych 16 trafiło do niewoli[7][11].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 206 i Gogin 2023 ↓ podają, że wodowanie okrętu odbyło się 18 kwietnia 1941 roku.
  2. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 242 podaje wyporność 749/851 ton; Rössler 1989 ↓, s. 335 i Miller 2000 ↓, s. 27 761/865 ton, zaś Gogin 2023 ↓ i Showell 2006 ↓, s. 81 769/1070 ton.
  3. ↑ 25 ocalałych zostało później podjętych przez slup HMS „Stork” (L81) i korwetę HMS „Samphire” (K128)[30].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Rössler 1989 ↓, s. 115.
  2. ↑ a b Borowiak 2009a ↓, s. 89.
  3. ↑ Rössler 1989 ↓, s. 115–116.
  4. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 90–91.
  5. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 94.
  6. ↑ a b c d e VIIC ↓.
  7. ↑ a b c d e f g h U-574 ↓.
  8. ↑ a b c Borowiak 2009b ↓, s. 349.
  9. ↑ Blohm & Voss ↓.
  10. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 206.
  11. ↑ a b c d e f Borowiak 2009b ↓, s. 350.
  12. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 78.
  13. ↑ a b c d e Möller i Brack 2004 ↓, s. 73.
  14. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 92, 113.
  15. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 113, 120–132.
  16. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 114.
  17. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 209.
  18. ↑ a b c d Gogin 2023 ↓.
  19. ↑ a b c Borowiak 2009a ↓, s. 93.
  20. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 91.
  21. ↑ a b Borowiak 2009a ↓, s. 92.
  22. ↑ Miller 2000 ↓, s. 27.
  23. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 126.
  24. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 242.
  25. ↑ Dietrich Gengelbach ↓.
  26. ↑ patrole ↓.
  27. ↑ a b patrol 1 ↓.
  28. ↑ a b Blair 1998 ↓, s. 436.
  29. ↑ Blair 1998 ↓, s. 438.
  30. ↑ a b c HMS Stanley ↓.
  31. ↑ Blair 1998 ↓, s. 439-440.

Bibliografia edytuj

  • Clay Blair: Hitlera wojna U-Bootów. Myśliwi 1939–1942. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 1998. ISBN 83-85852-26-3.
  • Mariusz Borowiak: Żelazne rekiny Dönitza. T. 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2009. ISBN 978-83-7020-400-6.
  • Mariusz Borowiak: Żelazne rekiny Dönitza. T. 2. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2009. ISBN 978-83-7020-406-8.
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Ivan Gogin: "VIIC" type seagoing submarines (1940–1944). Navypedia. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Blohm & Voss, Hamburg. uboat.net. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: HMS Stanley (I 73). uboat.net. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Kapitänleutnant Dietrich Gengelbach. uboat.net. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Patrol info for U-574. uboat.net. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Patrols by U-574. uboat.net. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Type VIIC. uboat.net. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: U-574. uboat.net. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  • David Miller: U-Boats: History, Development and Equipment, 1914–1945. London: Conway Maritime Press, 2000. ISBN 978-0851777900. (ang.).
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=U-574&oldid=73505902”