Ujsoły
Ujsoły – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Ujsoły. Miejscowość jest siedzibą gminy Ujsoły. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.
| wieś | |
 Ujsoły z Wilczego Gronia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
2392 |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-371[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SZY |
| SIMC |
0073499 |
Położenie na mapie gminy Ujsoły  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°28′40″N 19°08′38″E/49,477778 19,143889[1]
| |
| Strona internetowa | |
Położenie
edytujWieś Ujsoły położona jest w południowej części obecnego województwa śląskiego, w Małopolsce (Żywiecczyzna), w Beskidzie Żywieckim, przy ujściu Bystrej do Wody Ujsolskiej. Pola i zabudowanie miejscowości znajdują się w dolinie Wody Ujsolskiej i dolnej części Bystrej, oraz na zboczach Wilczego Gronia, Kiczory, Hutyrowa, Urówki, Muńcuła i Kotelnicy, na wysokości około 540–600 m n.p.m.[3] Przed 1975 rokiem Ujsoły położone były województwie krakowskim, jak i również przed 1939 rokiem.
Ujsoły znajdują się w odległości ok. 30 kilometrów od Żywca i ok. 10 kilometrów od drogi ekspresowej S1[3].
Nazwa wsi
edytujNazwa wsi zawdzięcza swoją nazwę pierwszym osadnikom. Jak podaje legenda widząc w dolinie rzekę, zawołali „Uj-Sol”, co znaczyło „Wielka Soła”. W rzeczywistości nazwa pierwotnie brzmiała Usoły, o czym wspomina Andrzej Komoniecki w swym „Dziejopisie Żywieckim”: „…a Usoły że od rzeki Soły zasadzona wieś…”. Przedrostek „uj” to zniekształcenie węgierskie, (Uj-Soły to węg. Nowe Soły) powstałe w czasie zaboru austriackiego.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1003673 | Bęściów | część wsi |
| 0073507 | Danielka | przysiółek |
| 0073513 | Do Hutyrów | część wsi |
| 0073520 | Do Krzoski | część wsi |
| 0073536 | Do Tanistry | część wsi |
| 1003704 | Kręcichłosty | przysiółek |
| 0073542 | Stawiska | przysiółek |
| 0073559 | Za Borem | część wsi |
Historia
edytujW 1860 została założona szkoła trywialna. Drewno na budowę i 5 sąg drewna na pniu na opał przekazał właściciel Żywca Albrecht Fryderyk Habsburg, gmina przeznaczyła corocznie 210 zł austr. na utrzymanie nauczyciela, zobowiązała się zbudować budynek szkolny i go utrzymywać, ścinać ofiarowane drewno i zwozić, a w razie cofnięcia daru drewna, to własnym kosztem kupować[6].
Zabytki Ujsół wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego to:
- cmentarz katolicki z początku XX wieku
- kapliczka „U Koconia”[7]
Piesze szlaki turystyczne
edytuj
Ujsoły – Muńcuł – Przełęcz Kotarz – Rycerzowa
Ujsoły – Zapolanka – Kręcichwosty (skrzyżowanie z żółtym szlakiem z Rajczy na Romankę)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142643
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1313 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Czas 1860 nr 37 (15 lutego)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 142 [dostęp 2017-11-04].
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona oficjalna Gminy
- Usoły, mylnie ''Ujsoły'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 841.
- Kowalówka 4.) grupa domów w Ujsałach, powiat żywiecki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 515.