Ulica Henryka Sienkiewicza w Sanoku

Ulica Henryka Sienkiewicza w Sanoku – ulica w dzielnicy Śródmieście miasta Sanoka[1].

ulica Henryka Sienkiewicza
Śródmieście
Ilustracja
Widok od strony ulicy Tadeusza Kościuszki
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sanok

Przebieg
0 ul. Tadeusza Kościuszki
200m ul. Juliusza Słowackiego
360m ul. Grunwaldzka
370m stacja kolejowa Sanok Miasto (po lewej) i ul. Bartosza Głowackiego (dalszy bieg)
Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Henryka Sienkiewicza”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Henryka Sienkiewicza”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Henryka Sienkiewicza”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Henryka Sienkiewicza”
Ziemia49°33′31,5″N 22°11′56,9″E/49,558750 22,199139

W przeszłości wzdłuż biegu późniejszej ulicy znajdowały się ogrody należące do fundacji szpitalnej[2]. Założona ulica została nazwana imieniem Henryka Sienkiewicza w 1913, gdy wyznaczono jej bieg od skrzyżowania z ulicą Tadeusza Kościuszki w kierunku południowym do przejazdu kolejowo-drogowego przy stacji Sanok Miasto[3], gdzie przechodzi w Bartosza Głowackiego, która w przeszłości obejmowała zasięgiem ulicę H. Sienkiewicza. Rozwój ulicy wiązał się z powstaniem stacji kolejowej Sanok Miasto i wybudowaniem siedziby Dyrekcji Skarbu[4].

Podczas II wojny światowej w trakcie okupacji niemieckiej ulica została przemianowana na Bergstrasse[5].

Ulica przynależy do rzymskokatolickiej parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku. Do ulicy dojeżdżają linie autobusowe nr 1, 7, 29, 38 MKS w Sanoku.

Zabudowa

edytuj
  • Budynek biurowy pod numerem 1. Obiekt został oddany w 1987, a roboty budowlane wykonywało Sanockie Przedsiębiorstwo Budowlane[6]. Siedzibę w nim objęły m.in. Urząd Skarbowy w Sanoku[7], Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Sanoku[8], Sanocka Spółdzielnia Mieszkaniowa[9].
    • Przed 1939 pod numerem 1 działała Kasa Chorych[10].
  • Kamienica pod numerem 2.
  • Kamienica pod numerem 3. W przeszłości należąca do rodziny Słuszkiewiczów, zamieszkiwał w niej ostatni przedwojenny burmistrz Sanoka, Maksymilian Słuszkiewicz[11][12]. W 1931 właścicielami budynku byli Sameccy[10]. W 2. połowie XX wieku zamieszkiwały w niej pochodzące z rodu Słuszkiewiczów siostry Czesława (po mężu Szczepkowska) i Zygmunta[13]. Budynek został wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[14].
  • Blok mieszkalny należący do służby zdrowia[15].
  • Budynek pod numerem 5, pierwotnie własności rodziny Rylskich, później mieściła się w nim Dyrekcja Skarbu, Powiatowa Komenda Policji Państwowej, Urząd Skarbowy, Gestapo i areszt śledczy StaPo, Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, Komenda Milicji Obywatelskiej, Komenda Rejonowa i Powiatowa Policji)[16]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[14].
  • W 1931 właścicielem budynku pod numerem 6 był dr Władysław Królicki[10][15]. W 1938 do numeru 6 ulicy był przypisany adwokat dr Eugeniusz Szatyński[17].
  • Blok mieszkalny pod numerem 7. W okresie PRL pod tym adresem działał bar „Express”[18]. W lokalach parterowych mieszczą się obiekty handlowe oraz Jadłodajnia Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta[19] (otwarta 12 grudnia 1991[20]).
  • Kamienica pod numerem 8. Własność rodziny Gilewiczów, zamieszkiwali w niej m.in. lekarz dr Adam Gilewicz, adwokat dr Izasław Fell[21].
  • Kamienica pod numerem 10. Własność Zeńczaka[15].
  • Adres pod numerem 12. W latach 20. XX wieku na pustym terenie w tym miejscu urządzano nieregularnie festyny oraz imprezy rozrywkowe[15]. W 1938 pod numerem 12 była zlokalizowana pracownia kupiecka Gimnazjum Kupieckiego[22]. Od 1950 budowano siedzibę dyrekcji i administracji Sanockiego Kopalnictwa Nafty i Gazu na obszarze przekazanym przez miasto Sanok w formie dzierżawy na okres 80 lat[23][16]. W wybudowanym gmachu pod numerem 12 później podjął działalność Oddział w Sanoku PGNiG S. A.[24].
  • Dom pod numerem 15. Pierwotnie budynek figurował pod numerem konskrypcyjnym 814, a potem pod adresem ul. numerem 9 ulicy[10]. Zamieszkiwali w nim Ksawery Korab-Brzozowski (1856-1931), który pełnił funkcję radcy sądowego i sędziego oraz Helena z domu Kłobukowska (1871-1954, właścicielka w 1931) oraz dzieci Wacław (ur. 1892), Władysław (ur. 1895), Witold (ur. 1899) – żołnierzy artylerii Wojska Polskiego oraz Helena (1903-1938, po mężu Romer) i Maria, której mąż Jerzy Adamski (żołnierz, ziemianin, urzędnik), został późniejszym posiadaczem domu[25][26][27][28][29] (do 1939 dom w jego posiadaniu był pod numerem 9). Na fasadzie budynku pozostał herb Korab rodu Brzozowskich[25].
  • Dom pod numerem 20.
  • Budynek pod numerem 20. Działają w nim podmioty usługowo-handlowe.

Przypisy

edytuj
  1. O dzielnicy. sanoksrodmiescie.pl. [dostęp 2015-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-16)].
  2. Adam Fastnacht: Zarys dziejów Sanoka. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 42.
  3. Ludwik Glatman. Nowe nazwy ulic Wielkiego Sanoka. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 36, s. 2, 31 sierpnia 1913. 
  4. Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 367, 372.
  5. Stanisław Węcławik: Pierwsze wielkie wychowanków spotkanie. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 128.
  6. Andrzej Radzik: Sanockie Przedsiębiorstwo Budowlane lata 1978-1993. W: Budownictwo. Sanockie Przedsiębiorstwo Ceramiki Budowlanej. Sanockie Przedsiębiorstwo Budowlane. Sanok: 2014, s. 143. ISBN 978-83-934513-6-4.
  7. Urząd Skarbowy w Sanoku. bip.gov.pl. [dostęp 2015-07-29].
  8. Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Sanoku. psssanok.pl. [dostęp 2015-07-29].
  9. Sanocka Spółdzielnia Mieszkaniowa. sm.sanok.pl. [dostęp 2015-07-29].
  10. a b c d Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 88.
  11. Książka telefoniczna. 1939. s. 706. [dostęp 2015-05-26].
  12. Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 356. ISBN 978-83-60380-26-0.
  13. Bogdan Biskup. Konary rodowego drzewa. „Nowiny”. Nr 18, s. 5, 22-23 stycznia 1983. 
  14. a b Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9 marca 2015. bip.um.sanok.pl, 2015-03-09. s. 2. [dostęp 2016-10-19].
  15. a b c d Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Miejsca zapamiętane. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (204), s. 5, 6 października 1995. 
  16. a b Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 352. ISBN 978-83-60380-26-0.
  17. Spis Abonentów sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1938 r.. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo „Polska Poczta, Telegraf i Telefon”, 1938, s. 623.
  18. Józef Baszak: Powstanie i rozwój Sanockiego Przedsiębiorstwa Budowlanego (1950-1978). W: Budownictwo. Sanockie Przedsiębiorstwo Ceramiki Budowlanej. Sanockie Przedsiębiorstwo Budowlane. Sanok: 2014, s. 64. ISBN 978-83-934513-6-4.
  19. Sanok. Wykaz placówek udzielających pomocy podczas mrozów i nie tylko. esanok.pl. [dostęp 2015-07-29].
  20. Adam Sudoł: Polska Ojczyzna moja. Część II. Sanok: 1999, s. 18.
  21. Spis Abonentów sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1938 r.. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo „Polska Poczta, Telegraf i Telefon”, 1938, s. 622.
  22. Spis Abonentów sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1938 r.. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo „Polska Poczta, Telegraf i Telefon”, 1938, s. 504, 623.
  23. Władysław Stachowicz: Życie gospodarcze. Czasy industrializacji 1949–1956. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 821. ISBN 83-86077-57-3.
  24. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA w Warszawie Oddział w Sanoku. Kontakt. sanok.pgnig.pl. [dostęp 2016-05-02].
  25. a b Edward Zając. Zostało ich tak niewiele. „Gazeta Bieszczadzka”, s. 8, Nr 9 (136) z 9 maja 1997. 
  26. Sanockie dworki. W: Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 214-215. ISBN 83-909787-0-9.
  27. Wojciech Sołtys. Sanockie w okresie I wojny światowej w relacjach pamiętnikarzy i w prasie. „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 63, 1995. ISSN 0557-2096. 
  28. Skorowidz powiatu sanockiego. Wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 42.
  29. Janusz Szuber: Mojość. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2005, s. 6. ISBN 83-919470-8-4.

Bibliografia

edytuj