Wikipedia

VI Batalion Kolejowy

(Przekierowano z VI batalion kolejowy)

VI Batalion Kolejowy (VI bkol) – oddział Wojsk Kolejowych Armii Wielkopolskiej i Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

VI Batalion Kolejowy
I Batalion Kolejowy Wielkopolski
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

17 czerwca 1919

Rozformowanie

1924

Tradycje
Rodowód

Samodzielna Kompania Kolejowa przy II Batalionie Saperów Wielkopolskich

Dowódcy
Pierwszy

por. inż. Tadeusz Ruge

Organizacja
Dyslokacja

Poznań (Okręg Korpusu Nr VII)

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

wojska kolejowe

Podległość

3 Pułk Wojsk Kolejowych

Historia batalionu edytuj

31 maja 1919 roku głównodowodzący Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim, generał piechoty Józef Dowbor-Muśnicki przydzielił porucznika inżyniera Tadeusza Ruge z Komendy Liniowej do II Batalionu Saperów Wielkopolskich na Wildzie celem „sformowania oddziału kolejowego”[1]. 2 czerwca generał Józef Dowbor-Muśnicki polecił niezwłocznie kierować do II baonu na Wildzie „wszystkich żołnierzy-kolejarzy lub obeznanych ze służbą kolejową”[2]. 7 czerwca głównodowodzący polecił Inspektorowi Wojsk Technicznych „sformowanie batalionu kolejowego. Jako kadrę sformować natychmiast oddzielną kompanię kolejową przy II batalionie saperów. Dowódcą oddzielnej kompanii kolejowej naznaczam por. Tadeusza Ruge z II batalionu saperów. Służbę liczyć od 1 czerwca 1919 roku”[3]. 12 czerwca z Komendy Etapu w Gnieźnie do kompanii kolejowej został przeniesiony podporucznik Józef Gomolewski[4]. 17 czerwca generał Dowbor-Muśnicki rozkazał „kadrową kompanię kolejową przy II batalionie saperów rozwinąć w samodzielny batalion kolejowy podlegający Inspektorowi Wojsk Technicznych”. Dowódcą batalionu został mianowany porucznik Ruge[5].

Cel tworzenia baonu był taki, aby stłumić w razie potrzeby strajk kolejowy, grożący ze strony urzędników niemieckich, pozostałych w Wielkopolsce. Następnie miała naprawiać uszkodzone linie kolejowe i mosty na froncie Wielkopolskim.

15 czerwca 1919 roku oddział liczył około 500 szeregowców, zorganizowanych w trzy kompanie. Z uwagi na brak wystarczającej liczby oficerów ich funkcje przejęli podoficerowie. W lipcu 1919 roku baon rozpoczął szkolenie w zakresie służby wodnej, budowy kolei, mostów drewnianych, pilotowaniu, ustawianiu kafarów żelaznych i drewnianych. W sierpniu 1919 roku została utworzona czwarta kompania. Dzięki staraniom dowódcy batalionu we wrześniu 1919 roku batalion otrzymał jeden kompletny most systemu Roth-Wagnera i rozpoczął szkolenie w budowie składanych żelaznych mostów oraz wysłał żołnierzy na dalsze przeszkolenie do Jabłonny i Lwowa.

Z dniem 1 stycznia 1920 roku, w następstwie zjednoczenia Armii Wielkopolskiej z Armią Krajową, I Batalion Kolejowy został przemianowany na VI Batalion Kolejowy, a w chodzące w jego skład kompanie otrzymały kolejne numery 21-24. Pod względem ewidencyjnym VI baon został przydzielony do Kadry Wojsk Kolejowych Nr 3 w Łodzi.

W 1920 roku została utworzona piąta kompania. 3 stycznia 1920 roku 1 kompania została skierowana do dyspozycji Dowództwa Frontu Litewsko-Białoruskiego. 17 stycznia 1920 roku pozostałe kompanie zostały skierowane na Pomorze, gdzie pełniły służbę na czołowych odcinkach linii kolejowej Kcynia–Szubin-Bydgoszcz. 23 lutego 1920 roku dowództwo batalionu z 3 kompanią wyjechało na teren operacyjny Frontu Podolskiego. Początkowo pozostawało w dyspozycji dowództwa frontu, a następnie zostało przydzielone do dyspozycji 2 Armii. W kwietniu 1920 roku, przed wyprawą kijowską, zostało oddane do dyspozycji 3 Armii. 24 kwietnia 1920 roku batalion wyjechał z Sarn kierując się na wschód. 8 maja 1920 roku batalion dotarł do Kijowa. Pełnił służbę na linii kolejowej Kijów-Browary, naprawiał mosty kolejowe na Dnieprze i kierował ruchem na stacji Kijów. W czasie odwrotu batalion ewakuował kijowski węzeł kolejowy, zabierając wagony szerokotorowe i parowozy oraz zniszczył ważne mosty kolejowe na Dnieprze, Słuczy i Horyniu. 2 sierpnia 1920 roku batalion został podporządkowany 5 Armii, a dowódca batalionu pełnił funkcję szefa kolejnictwa tego związku operacyjnego. W czasie swej bytności w 5 armii, ewakuuje batalion linię kolejową Mlawa-Modlin, Mława-Działdowo, Brodnica i przez 4 dni z braku piechoty na tym odcinku dzielnie broni Mławy, tracąc w tych walkach 1 oficera i 15 szereg. W czasie kontrofensywy batalion uruchamia linie kolejową Brodnica -Mława-Modlin i odbudowuje uszkodzony most kolejowy na rzece Działdowka pod Działdowem. Następnie naprawia i uruchamia linie wąskotorowe Nasielsk- Lerpe -Lubicz. Po likwidacji 5 Armii batalion został podporządkowany 6 Armii, w ramach której wykonał szereg prac budowlanych między innymi: przekucie linii kolejowej Krasne-Złoczów-Tarnopol-Brzeżany, zbudowanie mostów przez Dniestr pod Chodorowem, przez Gniłą Lipę pod Rohatynem, przez Seret pod Tarnopolem. Cały szereg pochwał wojskowych i władz kolejowych za prace na froncie świadczą o wielkiej wartości tegoż batalionu[6]. Pod koniec listopada 1921 roku batalion wrócił do Poznania i został wcielony do 3 Pułku Wojsk Kolejowych.

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych Departament VI L. 2224/24 tj. z 13 sierpnia 1924 roku 3 Pułk Wojsk Kolejowych został zlikwidowany z dniem 1 października 1924 roku. Żołnierze i sprzęt VI Batalionu Kolejowego został przekazany do 1 Pułku Wojsk Kolejowych w Krakowie i 2 Pułku Wojsk Kolejowych w Jabłonnie.

Kadra batalionu edytuj

Dowódca batalionu

  • por. / mjr inż. Tadeusz Ruge (od 17 VI 1919)
  • mjr inż. Kazimierz Stroka → zastępca dowódcy 1 Pułku Kolejowego
  • kpt. Adam Pinkas
  • kpt. Jerzy Izydor Robert Paleolog[7] (p.o. 1923)

Zastępca dowódcy batalionu

  • kpt. Jan Piotr Śliwa (p.o. 1923[8])

Adiutant batalionu

  • sierż. / por. Jerzy Krzemiński[9]
  • por. K. Laskowski

Dowódcy 1 kompanii

  • sierż. sztab. / por. Tomasz Elsner
  • kpt. Filipowski
  • por. C. Ułaszyn

Dowódcy 2 kompanii

Dowódcy 3 kompanii

  • sierż. Wojciech Janaszak
  • kpt. Adam Józef Lisiewicz
  • por. L. Sączewski
  • por. Tadeusz Kuphal

Oficerowie:

  • por. Marceli Aleksander Remiszewski
  • ppor. Józef Gomolewski[11] (12 VI - 30 VI 1919 → Komenda Liniowa)
  • ppor. / por. Józef Iwicki[12] z byłej armii niemieckiej (od 17 VI 1919)
  • ppor. / por. Bronisław Bukowski z byłej armii niemieckiej (od 17 VI 1919)
  • ppor. Juliusz Paszkiewicz[13] z byłej armii rosyjskiej (od 14 VII 1919)
  • ppor. Mielcarek (od 30 VII 1919)
  • ppor. Wilhelm Göttel[14] (od 4 XI 1919)
  • ppor. Tadeusz Schrott[15] (od 4 XI 1919)
  • ppor. Walerian Władysław Zieleziński[16], były podoficer armii niemieckiej (od 8 XI 1919)
  • ppor. Władysław Wichtowski[a] (od 8 XI 1919)
  • ppor. Franciszek Preiss[17], były podoficer armii niemieckiej (od 8 XI 1919)

Uwagi edytuj

  1. ↑ Więcej informacji biograficznych w: 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rozkaz dzienny Nr 147 Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim z 31 maja 1919 roku.
  2. ↑ Rozkaz dzienny Nr 149 DG SZ w b. zaborze pruskim z 2 czerwca 1919 roku.
  3. ↑ Rozkaz dzienny Nr 154 DG SZ w b. zaborze pruskim z 7 czerwca 1919 roku.
  4. ↑ Rozkaz dzienny Nr 159 DG SZ w b. zaborze pruskim z 12 czerwca 1919 roku.
  5. ↑ Rozkaz dzienny Nr 164 DG SZ w b. zaborze pruskim z 17 czerwca 1919 roku.
  6. ↑ „Żołnierz Wielkopolski” nr 28. "Wojska inżynieryjno - saperskie na terenie Wielkopolski 1918 - 1939"...11-12
  7. ↑ Jerzy Izydor Robert Paleolog urodził się 7 czerwca 1888 roku. Zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów inżynierii i saperów. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „reklamowany na 12 miesięcy”. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 163, 923.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923, s. 987.
  9. ↑ Jerzy Krzemiński urodził się 7 lipca 1897 roku. 24 czerwca 1919 roku został mianowany podporucznikiem, a 27 lipca 1919 roku został przydzielony do I baonu kolejowego. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie wojsk kolejowych, a następnie w korpusie oficerów inżynierii i saperów. W 1923 roku był oficerem rezerwowym 3 Pułku Kolejowego. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Łódź Powiat. Posiadał przydział do 2 Batalionu Mostów Kolejowych. Rocznik Oficerski 1923, s. 988, 1000. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 165, 691.
  10. ↑ Bolesław Zimny 24 czerwca 1919 roku został mianowany podporucznikiem, a 27 lipca 1919 roku został przydzielony do I baonu kolejowego. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie wojsk kolejowych. W 1923 roku był oficerem rezerwowym 3 Pułku Kolejowego. Rocznik Oficerski 1923, s. 988, 1000.
  11. ↑ Józef Gomolewski w 1923 roku był oficerem rezerwowym 3 Pułku Kolejowego. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie wojsk kolejowych. Rocznik Oficerski 1923, s. 988, 999.
  12. ↑ Józef Iwicki urodził się 10 kwietnia 1891 roku w Człuchowie, zmarł 9 stycznia 1988 roku w Katowicach. 23 czerwca 1919 roku został mianowany porucznikiem ze starszeństwem z 1 października 1917 roku. Zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów inżynierii i saperów. Autor książki „Z myślą o Niepodległej. Listy Polaka żołnierza armii niemieckiej w okopach I wojny światowej 1914-1918” [1]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Pszczyna. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 163, 922.
  13. ↑ Juliusz Paszkiewicz urodził się 11 lutego 1897 roku. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do 2 Batalionu Mostów Kolejowych. Awansowany na porucznika ze starszeństwem z 2 stycznia 1932 roku w korpusie oficerów inżynierii i saperów. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 166, 691.
  14. ↑ Wilhelm Göttel w 1923 roku był oficerem rezerwowym 3 Pułku Kolejowego. Zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów kolejowych. Rocznik Oficerski 1923, s. 988, 997.
  15. ↑ Tadeusz Schrott urodził 4 listopada 1881 roku. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów kolejowych, a później w korpusie oficerów inżynierii i saperów. W 1923 roku był oficerem rezerwowym 3 Pułku Kolejowego. Rocznik Oficerski 1923, s. 988, 998. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 282, 936.
  16. ↑ Walerian Władysław Zieleziński urodził się 27 listopada 1892 roku. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów inżynierii i saperów. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Końskie. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr IV. Był wówczas „reklamowany na 12 miesięcy”. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 166, 903.
  17. ↑ Franciszek Preiss urodził się 26 sierpnia 1892 roku. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Grodno. Zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1919 roku w korpusie oficerów inżynierii i saperów. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 167, 883.

Bibliografia edytuj

  • Adam Szugajew: Saperzy w służbie Polsce. Londyn: 1985.
  • Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
  • Wojska inżynieryjno-saperskie na terenie Wielkopolski 1918-1939, Instytut im. gen. Stefana Grota Roweckiego, Leszno-Poznań 2011, ISBN 978-83-61960-10-2.
  • Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (183), Warszawa 2000.
  • Album dziesięciolecia Okręgu Korpusu nr VII.
  • „Żołnierz Wielkopolski” nr 28 z 1 października 1924r.
  • Rocznik Oficerski 1923.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=VI_Batalion_Kolejowy&oldid=64780508”