Władimir Maj-Majewski
Władimir Zenonowicz Maj-Majewski, ros. Владимир Зенонович (Зиновьевич) Май-Маевский (ur. 15 września?/27 września 1867 w Sankt-Petersburgu, zm. 13 listopada 1920 w Sewastopolu) – rosyjski wojskowy, generał porucznik, naczelny dowódca białej Armii Ochotniczej między majem a grudniem 1919 r.
generał porucznik | |
Data i miejsce urodzenia |
15 września?/27 września 1867 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1885–1920 |
Siły zbrojne |
Armia Imperium Rosyjskiego |
Jednostki |
44 Kamczacki Pułk Piechoty, 11 Dywizja Piechoty Imperium Rosyjskiego, 4 Dywizja Piechoty Imperium Rosyjskiego, 1 Korpus Gwardii Imperium Rosyjskiego, 2 Korpus Armijny |
Główne wojny i bitwy |
wojna rosyjsko-japońska, |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujKariera w armii Imperium Rosyjskiego
edytujPochodził z polskiej, drobnoszlacheckiej rodziny herbu Starykoń[1] z guberni mohylewskiej[2]. W armii rosyjskiej od 1885. Ukończył 1 korpus kadetów, a następnie Mikołajewską Akademię Sztabu Generalnego w 1896[2]. Bezpośrednio po ukończeniu akademii był starszym adiutantem sztabu 13 Dywizji Piechoty, następnie od maja 1898 r. – 15 Dywizji Kawalerii[2].
Od 4 listopada 1900 szef sztabu twierdzy Osowiec, od 15 listopada 1903 oficer sztabowy 7 Turkiestańskiej Brygady Strzelców[2]. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej był szefem sztabu 8 Wschodniosyberyjskiej Dywizji Strzelców (10.5.1905-19.9.1906)[2]. Od 2 sierpnia 1910 dowódca 44 Kamczackiego Pułku Piechoty, którym dowodził w początkach I wojny światowej. Wyróżnił się jako błyskotliwy dowódca pułku; za walki nad Sanem (6–22 października 1914) odznaczony 11 kwietnia 1915 szablą św. Jerzego. 20 listopada 1915 r. odznaczony orderem św. Jerzego IV stopnia[2]. Od listopada 1914 dowódca 2 brygady 11 Dywizji Piechoty. Od 17 grudnia 1915 generał do zleceń przy dowódcy 11 Armii. Od 8 października 1916 dowódca 35 Dywizji Piechoty[2].
Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu był od 18 kwietnia 1917 dowódcą 4 Dywizji Piechoty, następnie od 8 lipca 1917 do przewrotu bolszewickiego (rewolucji październikowej) dowodził 1 Korpusem Gwardii[3], funkcję opuścił w styczniu 1918. Przez zebranie żołnierskie odznaczony po 24 czerwca 1917 Krzyżem Świętego Jerzego z gałązką laurową.
W Armii Ochotniczej
edytujW 1918 r. udał się nad Don, gdzie gen. Michaił Aleksiejew był w trakcie tworzenia białych sił zbrojnych[4], od 31 grudnia 1917 r. oficjalnie noszących nazwę Armii Ochotniczej[5]. W listopadzie 1918 r. Maj-Majewskiemu powierzono dowodzenie 3 dywizją strzelecką (drozdowską)[2].
Od lutego 1919 r. dowodził Azowską, następnie Doniecką Grupą Wojsk (II korpusem) w składzie Armii Ochotniczej[2]; do jego dwunastotysięcznego korpusu włączono najlepsze oddziały, jakimi dysponowały w danym momencie Siły Zbrojne Południa Rosji[6]. Odniósł szereg efektownych zwycięstw nad przeważającymi, lecz znacznie gorzej dowodzonymi i wyszkolonymi siłami Armii Czerwonej (13 Armia pod dowództwem Innokientija Kożewnikowa) w walkach o Donbas w kwietniu – maju 1919 r.[3]. Maj-Majewski okazał się jednym z najlepszych białych dowódców okresu wojny domowej, zdolnym do planowania działań wojennych w specyficznych warunkach tego konfliktu. Podczas bitwy o Donbas znakomicie wykorzystał istniejącą w regionie sieć połączeń kolejnych do błyskawicznego przerzutu oddziałów[7]. Był także jednym z pierwszych rosyjskich dowódców, który umiał zastosować podczas operacji lotnictwo[8]. Wyróżniał się osobistą odwagą i charyzmą, regularnie przybywając na najbardziej zagrożone odcinki frontu i osobiście zachęcając żołnierzy do walki. Jego popularność brała się jednak również z faktu, iż przyzwalał swoim podkomendnym na rabunki[8].
Po zwycięstwie białych w Donbasie na początku czerwca 1919 r. kontynuował ofensywę w kierunku północno-zachodnim i 27 czerwca 1919 r. odebrał czerwonym Charków[3]. W trakcie bitew na Lewobrzeżu, 23 maja, został mianowany dowódcą całej Armii Ochotniczej (od lutego składowej Sił Zbrojnych Południa Rosji)[9], natomiast po zdobyciu Charkowa Anton Denikin mianował go gubernatorem wojskowym Charkowa[10]. Jego władza rozciągała się na teren opanowanych przez białych części guberni połtawskiej, chersońskiej, woroneskiej, kurskiej i jekaterynosławskiej[11].
Maj-Majewski pozostał na stanowisku do grudnia 1919 r[9] – stracił je po ostatecznej klęsce ofensywy Sił Zbrojnych Południa Rosji na Moskwę[2]. W planie tej operacji 3 lipca gen. Denikin powierzył mu zadanie osiągnięcia linii Dniepru i Desny, opanowania Kijowa i zabezpieczenia punktów przeprawy przez Dniepr między Jekaterynosławiem a Briańskiem, zaś w dalszej perspektywie – marszu w kierunku rosyjskiej stolicy przez Kursk, Orzeł i Tułę[12]. Maj-Majewski dowodził oddziałami liczącymi łącznie 20 500 żołnierzy[13]. Biali zdołali zająć Kijów (23 sierpnia), Kursk (20 września) i Orzeł (14 października), lecz na tym etapie ich marsz został zatrzymany[14]. 20 października Maj-Majewski musiał opuścić Orzeł, by uniknąć okrążenia[15]. W grudniu 1919 r. Armia Ochotnicza musiała wycofać się również z Charkowa[11].
Maj-Majewski był w dużej części odpowiedzialny za klęskę całej operacji, z powodu przegranych starć pod Tułą i Orłem, toteż został przeniesiony do dyspozycji głównodowodzącego Sił Zbrojnych Południa Rosji bez przydziału bojowego (grudzień 1919 – 30 października 1920). Inną przyczyną odebrania mu dowództwa był alkoholizm[2], gorszący styl życia, przyzwalanie na bezprawie, grabieże i akty białego terroru na kontrolowanych przez niego terenach[7], co zniechęcało miejscową ludność i czyniło ją wrogą wobec sił antybolszewickich[16].
Został ewakuowany z Noworosyjska na Krym w marcu 1920 r., gdy z niemożliwego do utrzymania Kaukazu Północnego wycofywało się na okrętach dowództwo Sił Zbrojnych Południa Rosji z Denikinem na czele[17]. Zmarł na zawał serca, wsiadając w Sewastopolu na statek, którym po klęsce armii Wrangla miał w listopadzie 1920 opuścić Rosję[2].
Odznaczenia
edytuj- Order Świętego Stanisława III klasy (1900);
- Order Świętej Anny III klasy (1904);
- Order Świętego Stanisława II klasy (1906);
- Order Świętej Anny II klasy (1907);
- Order Świętego Włodzimierza IV klasy (1909; 28.02.1910);
- Order Świętego Włodzimierza III klasy (1912; 21.03.1913);
- Order Świętego Jerzego IV klasy (20.11.1915);
- Broń Złota (11.04.1915);
- Krzyż Świętego Jerzego IV klasy z liściem laurowym (1917);
- Order św. Michała i św. Jerzego (brytyjski) (1919).
Przypisy
edytuj- ↑ Biogram na stronie o Doniecku
- ↑ a b c d e f g h i j k l Май-Маевский Владимир Зиновьевич [online], hrono.info [dostęp 2018-08-28] .
- ↑ a b c Smele 2015 ↓, s. 122–123
- ↑ Kenez 2004a ↓, s. 56–58
- ↑ Kenez 2004a ↓, s. 75.
- ↑ Kenez 2004b ↓, s. 33–34.
- ↑ a b Kenez 2004b ↓, s. 34
- ↑ a b Kenez 2004b ↓, s. 36
- ↑ a b Smele 2015 ↓, s. 136
- ↑ Kenez 2004b ↓, s. 105.
- ↑ a b Kenez 2004b ↓, s. 157
- ↑ Kenez 2004b ↓, s. 39.
- ↑ Kenez 2004b ↓, s. 217.
- ↑ Kenez 2004b ↓, s. 44.
- ↑ Kenez 2004b ↓, s. 218.
- ↑ Kenez 2004b ↓, s. 26–27.
- ↑ Kenez 2004b ↓, s. 250–251.
Bibliografia
edytuj- J.D. Smele: The „Russian” Civil Wars 1916-1926. Ten Years That Shook the World. London: Hurst&Company, 2015. ISBN 978-1-84904-721-0. (ang.).
- P. Kenez: Red Attack, White Resistance: Civil War in South Russia 1918. Washington DC: New Academia Publishing, 2004. ISBN 0-9744934-4-9. (ang.).
- P. Kenez: Red Advance, White Defeat. Civil War in South Russia 1919-1920. Washington DC: New Academia Publishing, 2004. ISBN 0-9744934-5-7. (ang.).
- Biogramy Władimira Maj-Majewskiego na portalu hrono.ru