Walter Ulbricht

Walter Ulbricht (ur. 30 czerwca 1893 w Lipsku, zm. 1 sierpnia 1973 w Templinie) – niemiecki polityk komunistyczny, przewodniczący rady państwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej, I sekretarz Socjalistycznej Partii Jedności (SED) w latach 1950-1971.

Walter Ulbricht
Data i miejsce urodzenia	30 czerwca 1893 Lipsk
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 1973 Templin
Przewodniczący Rady Państwa NRD
Okres	od 12 września 1960 do 1 sierpnia 1973
Przynależność polityczna	SED
Poprzednik	Johannes Dieckmann (jako Prezydent Republiki p.o.)
Następca	Friedrich Ebert młodszy (p.o.)
Sekretarz Generalny Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec
Okres	od 25 lipca 1950 do 3 maja 1971
Przynależność polityczna	Socjalistyczna Partia Jedności Niemiec
Poprzednik	Otto Grotewohl i Wilhelm Pieck
Następca	Erich Honecker
Przewodniczący Rady Obrony Narodowej
Okres	od 10 lutego 1960 do 3 maja 1971
Przynależność polityczna	SED
Następca	Erich Honecker
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się w Lipsku w Niemczech w rodzinie rzemieślniczej, jako syn krawca. Sam przez jakiś czas odbywał praktykę czeladniczą u stolarza. Dość wcześnie związał się z kółkami marksistowskimi i w wieku dziewiętnastu lat wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD). Związał się też z radykalnym Związkiem Spartakusa. Był także jednym z założycieli Komunistycznej Partii Niemiec (KPD) w 1918. W czasie I wojny światowej służył na froncie wschodnim, dwukrotnie dezerterując. Po wojnie znów włączył się w działalność partii komunistycznej i w 1923 został członkiem jej Komitetu Centralnego. Z ramienia tej partii uzyskał mandat deputowanego do Reichstagu. Był członkiem parlamentu do 1933, czyli do końca istnienia Republiki Weimarskiej. Kierował partyjnymi okręgami KPD Berlin, Brandenburgia (prowincja), Łużyce i Marchia Graniczna Poznańsko-Zachodniopruska.

Walter Ulbricht, 1946

Walter Ulbricht (pierwszy z prawej), 1971

Po przejęciu władzy w Niemczech przez NSDAP w 1933 na komunistów spadły liczne represje. W tej sytuacji Ulbricht musiał opuścić kraj. Na emigracji kontynuował działalność polityczną, prowadząc z ramienia Międzynarodówki Komunistycznej działania wymierzone przeciwko ruchowi trockistowskiemu. Studiował w Międzynarodowej Szkole Leninowskiej w Moskwie, przebywał w Paryżu, później w Hiszpanii, gdzie wziął udział w wojnie domowej lat 1936-1939. Potem ponownie znalazł się w Moskwie. W czasie II wojny światowej służył w stopniu pułkownika w szeregach Armii Czerwonej. W 1945 z polecenia Józefa Stalina powrócił do Niemiec z zadaniem odbudowania w radzieckiej strefie okupacyjnej struktur Komunistycznej Partii Niemiec. Doprowadził wkrótce do jej połączenia z SPD i utworzenia nowej Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności (SED).

Komuniści z Ulbrichtem na czele szybko przejęli kontrolę nad SED. Po utworzeniu na terenie radzieckiej strefy okupacyjnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD), Ulbricht objął stanowisko wicepremiera (11 października 1949). W 1950 został sekretarzem generalnym SED, czyli praktycznie przejął władzę w państwie. Po przejęciu władzy Ulbricht przystąpił do wprowadzania w życie stalinowskich wzorów ustrojowych. Rozpoczęto kolektywizację rolnictwa i rozbudowę przemysłu. Pod jego rządami na arenie międzynarodowej głoszono hasła zjednoczenia Niemiec pod rządami komunistów. W 1951 Ulbricht wezwał mieszkańców Zachodnich Niemiec do występowania przeciwko Stanom Zjednoczonym i podjęcia strajku generalnego.

Kiedy w 1960 zmarł prezydent NRD Wilhelm Pieck, zniesiono urząd prezydenta i powołano w jego miejsce Radę Państwa, na której czele stanął Ulbricht. Został w ten sposób formalnie głową państwa. W 1961 nakazał wzniesienie muru, który przedzielił Berlin. Miał on uniemożliwić mieszkańcom NRD ucieczki na Zachód. Na VI Kongresie partii w 1963 przedstawił nowy plan reform gospodarczych, które miały zapewnić dynamikę rozwojowi gospodarczemu kraju. Nowa polityka złamała podwaliny starego systemu stalinowskiego, a nawet wprowadziła pewne elementy kapitalizmu. Był otwartym przeciwnikiem reform liberalizacyjnych kierownictwa Komunistycznej Partii Czechosłowacji z Aleksandrem Dubčekiem i rządu Czechosłowacji w okresie praskiej wiosny. W konsekwencji NRD uczestniczyła w interwencji wojsk Układu Warszawskiego w tym kraju.

W 1971 zrezygnował z funkcji I sekretarza SED. Na stanowisku zastąpił go Erich Honecker. Do końca życia pozostawał na reprezentacyjnym stanowisku przewodniczącego Rady Państwa NRD. Z racji sprawowanych funkcji był „skoszarowany” w partyjno-rządowych osiedlach kierownictwa NRD - początkowo wokół Majakowskiring w Berlinie-Pankow, następnie na Osiedlu Leśnym pod Bernau. Zmarł w Templinie w 1973. Pochowany na Cmentarzu Centralnym Friedrichsfelde w Berlinie.

Imieniem Waltera Ulbrichta nazwano w NRD statek – był to jeden z ostatnich kontenerowców, zbudowanych dla tamtejszego armatora, Deutsche Seereederei (DSR).

Bibliografia

• Bernd Jordan, Aleksander Lenz: Księga 100 polityków stulecia, tłum. A. Sąpoliński, wyd. Interart, Warszawa 1997, ​ISBN 83-7060-508-7​.