Walther Nernst

Walther Nernst
Państwo działania	Niemcy
Data i miejsce urodzenia	25 czerwca 1864 ; Wąbrzeźno
Data i miejsce śmierci	18 listopada 1941 ; Zibelle
	profesor
	Specjalność: chemia, fizyka
Uczelnia	Uniwersytet w Getyndze,; Uniwersytet Humboldtów w Berlinie
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie chemii
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Walter Hermann Nernst (ur. 25 czerwca 1864 w Wąbrzeźnie d. Briesen^[1]^[2]; zm. 18 listopada 1941 w Zibelle^[3]) – fizyk i chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla z chemii w 1920 roku. W 1917 odznaczony został Pour le Mérite za Naukę i Sztukę^[4].

Życiorys

Syn Ottilie z d. Nerger^[a]^[6] i sędziego Gustava Nernsta^[6]^[7]. Uczęszczał do pruskiego Gimnazjum Królewskiego w Grudziądzu. Był profesorem uniwersytetów w Getyndze i Berlinie oraz dyrektorem Instytutu Fizyki w Berlinie. Zajmował się w pracy naukowej termodynamiką ciała stałego, elektrochemią i teorią roztworów.

W roku 1886 wraz z Albertem von Ettingshausenem (1850–1932) odkrył zjawisko termomagnetyczne, znane też jako zjawisko Nernsta lub zjawisko Nernsta-Ettingshausena^[8]^[9]. Skonstruował tzw. lampę Nernsta (1889), emitującą światło zbliżone do dziennego i stanowiące pośrednie ogniwo między żarówką z żarnikiem węglowym a żarówką z żarnikiem metalowym. W 1906 sformułował tzw. trzecią zasadę termodynamiki (nazywaną też zasadą Nernsta^[10]), określającą charakter zmian wielkości termodynamicznych w temperaturach bliskich zera bezwzględnego. Podał też prawo podziału, określane często współcześnie jako prawo podziału Nernsta^[11]. Efektem jego prac nad elektrochemią są równania znane jako równanie Nernsta i równanie Nernsta-Einsteina.

Za udział w pracach nad syntezą gazów bojowych podczas I wojny światowej był oskarżany przez aliantów o zbrodnie wojenne. Wydaniu go alianckim sądom zapobiegło wręczenie mu Nagrody Nobla. Autor m.in.:

Experimental and Theoretical Applications of Thermodynamics to Chemistry (1913)
Die Theoretischen und experimentallen Grundlagen des neuen Waermesatzes (1918)

W 1892 roku poślubił Emme Lohmeyer. Mieli dwóch synów, poległych podczas I wojny światowej i trzy córki. Dwie spośród nich poślubiły Niemców pochodzenia żydowskiego, czemu Nernst się nie sprzeciwiał, a nawet pomógł im opuścić Niemcy po dojściu do władzy NSDAP. Z tego powodu odsunięto go od eksponowanych stanowisk. Osiadł w zakupionym przez siebie majątku w Niwicy, gdzie spędził resztę życia, pod czujną „opieką” Gestapo. Formalnie był wolny i mógł się poruszać po terenie III Rzeszy, ale jego korespondencja i kontakty były kontrolowane. Miał też zakaz wyjazdów za granicę.

W roku 1991 mieszkańcy Wąbrzeźna ufundowali pamiątkową tablicę poświęconą pamięci noblisty. Tablica znajduje się na murze domu, w którym urodził się Nernst.

W 1992 roku jego imię otrzymała jedna z planetoid (24748) Nernst.

Uwagi

↑ Zbigniew Wojtasiński, szef działu „Nauka i Zdrowie” czasopisma „Wprost”, podał, że Ottilie Nernst była Polką^[5]. Nie potwierdzają tego biografie uczonego, np. portal Deutsche Biographie podaje, że rodzicami Ottilie Nernst byli Auguste Sperling i Karl August Nerger^[6].

Przypisy

↑ obecnie Wąbrzeźno
↑ Nernst Walther Herman, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-20] .
↑ obecnie Niwica
↑ Walther Hermann Nernst. orden-pourlemerite.de. [dostęp 2025-04-22]. (niem.).
↑ Zbigniew Wojtasiński. Z ziemi polskiej do Nobla. „Wprost”. 41 (1346), 2008.
↑ ^a ^b ^c Nernst, Walther. Deutsche Biographie. [dostęp 2013-12-04]. (niem.).
↑ Walther Nernst – Biographical. nobelprize.org. [dostęp 2013-12-04].
↑ A. v.A. Ettingshausen A. v.A., W.W. Nernst W.W., Ueber das Auftreten electromotorischer Kräfte in Metallplatten, welche von einem Wärmestrome durchflossen werden und sich im magnetischen Felde befinden, „Annalen der Physik und Chemie”, 265 (10), 1886, s. 343–347, DOI: 10.1002/andp.18862651010 .
↑ Nernsta zjawisko, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .
↑ Nernsta zasada, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .
↑ Nernsta prawo podziału, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .

Bibliografia

Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger: Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna. Warszawa: 1969.

[7] Zbigniew Wojtasiński, szef działu „Nauka i Zdrowie” czasopisma „Wprost”, podał, że Ottilie Nernst była Polką^[5]. Nie potwierdzają tego biografie uczonego, np. portal Deutsche Biographie podaje, że rodzicami Ottilie Nernst byli Auguste Sperling i Karl August Nerger^[6].

[1] Wąbrzeźno

[epwn-2] Nernst Walther Herman, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-20] .

[3] Niwica

[4] Walther Hermann Nernst. orden-pourlemerite.de. [dostęp 2025-04-22]. (niem.).

[Wprost-5] Zbigniew Wojtasiński. Z ziemi polskiej do Nobla. „Wprost”. 41 (1346), 2008.

[db-6] Nernst, Walther. Deutsche Biographie. [dostęp 2013-12-04]. (niem.).

[nobel-8] Walther Nernst – Biographical. nobelprize.org. [dostęp 2013-12-04].

[annalen1886-9] A. v.A. Ettingshausen A. v.A., W.W. Nernst W.W., Ueber das Auftreten electromotorischer Kräfte in Metallplatten, welche von einem Wärmestrome durchflossen werden und sich im magnetischen Felde befinden, „Annalen der Physik und Chemie”, 265 (10), 1886, s. 343–347, DOI: 10.1002/andp.18862651010 .

[zjawisko_NE-10] Nernsta zjawisko, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .

[zasada-11] Nernsta zasada, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .

[PPN-12] Nernsta prawo podziału, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[5]