Walther Nernst
Walter Hermann Nernst (ur. 25 czerwca 1864 w Briesen[1][2]; zm. 18 listopada 1941 w Zibelle[3]) – fizyk i chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla z chemii w 1920 roku.
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
25 czerwca 1864 |
Data i miejsce śmierci |
18 listopada 1941 |
profesor | |
Specjalność: chemia, fizyka | |
Uczelnia | |
Nagrody | |
Życiorys
edytujSyn Ottilie z d. Nerger[a][5] i sędziego Gustava Nernsta[5][6]. Uczęszczał do pruskiego Gimnazjum Królewskiego w Grudziądzu. Był profesorem uniwersytetów w Getyndze i Berlinie oraz dyrektorem Instytutu Fizyki w Berlinie. Zajmował się w pracy naukowej termodynamiką ciała stałego, elektrochemią i teorią roztworów.
W roku 1886 wraz z Albertem von Ettingshausenem (1850–1932) odkrył zjawisko termomagnetyczne, znane też jako zjawisko Nernsta lub zjawisko Nernsta-Ettingshausena[7][8]. Skonstruował tzw. lampę Nernsta (1889), emitującą światło zbliżone do dziennego i stanowiące pośrednie ogniwo między żarówką z żarnikiem węglowym a żarówką z żarnikiem metalowym. W 1906 sformułował tzw. trzecią zasadę termodynamiki (nazywaną też zasadą Nernsta[9]), określającą charakter zmian wielkości termodynamicznych w temperaturach bliskich zera bezwzględnego. Podał też prawo podziału, określane często współcześnie jako prawo podziału Nernsta[10]. Efektem jego prac nad elektrochemią są równania znane jako równanie Nernsta i równanie Nernsta-Einsteina.
Za udział w pracach nad syntezą gazów bojowych podczas I wojny światowej był oskarżany przez aliantów o zbrodnie wojenne. Wydaniu go alianckim sądom zapobiegło wręczenie mu Nagrody Nobla. Autor m.in.:
- Experimental and Theoretical Applications of Thermodynamics to Chemistry (1913)
- Die Theoretischen und experimentallen Grundlagen des neuen Waermesatzes (1918)
W 1892 roku poślubił Emme Lohmeyer. Mieli dwóch synów, poległych podczas I wojny światowej i trzy córki. Dwie spośród nich poślubiły Niemców pochodzenia żydowskiego, czemu Nernst się nie sprzeciwiał, a nawet pomógł im opuścić Niemcy po dojściu do władzy NSDAP. Z tego powodu odsunięto go od eksponowanych stanowisk. Osiadł w zakupionym przez siebie majątku w Niwicy, gdzie spędził resztę życia, pod czujną „opieką” Gestapo. Formalnie był wolny i mógł się poruszać po terenie III Rzeszy, ale jego korespondencja i kontakty były kontrolowane. Miał też zakaz wyjazdów za granicę.
W roku 1991 mieszkańcy Wąbrzeźna ufundowali pamiątkową tablicę poświęconą pamięci noblisty. Tablica znajduje się na murze domu, w którym urodził się Nernst.
W 1992 roku jego imię otrzymała jedna z planetoid (24748) Nernst.
Uwagi
edytuj- ↑ Zbigniew Wojtasiński, szef działu „Nauka i Zdrowie” czasopisma „Wprost”, podał, że Ottilie Nernst była Polką[4]. Nie potwierdzają tego biografie uczonego, np. portal Deutsche Biographie podaje, że rodzicami Ottilie Nernst byli Auguste Sperling i Karl August Nerger[5].
Przypisy
edytuj- ↑ obecnie Wąbrzeźno
- ↑ Nernst Walther Herman, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-20] .
- ↑ obecnie Niwica
- ↑ Zbigniew Wojtasiński. Z ziemi polskiej do Nobla. „Wprost”. 41 (1346), 2008.
- ↑ a b c Nernst, Walther. Deutsche Biographie. [dostęp 2013-12-04]. (niem.).
- ↑ Walther Nernst – Biographical. nobelprize.org. [dostęp 2013-12-04].
- ↑ A. v. Ettingshausen , W. Nernst , Ueber das Auftreten electromotorischer Kräfte in Metallplatten, welche von einem Wärmestrome durchflossen werden und sich im magnetischen Felde befinden, „Annalen der Physik und Chemie”, 265 (10), 1886, s. 343–347, DOI: 10.1002/andp.18862651010 .
- ↑ Nernsta zjawisko, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .
- ↑ Nernsta zasada, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .
- ↑ Nernsta prawo podziału, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-12-04] .
Bibliografia
edytuj- Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger: Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna. Warszawa: 1969.
- ISNI: 0000000108570612
- VIAF: 44372928
- LCCN: n50003033
- GND: 11858698X
- NDL: 00771391
- LIBRIS: 64jlngjq10x724t
- BnF: 123482995
- SUDOC: 032456743
- NLA: 35956239
- NKC: mub2013791011
- NTA: 069163561
- BIBSYS: 90145520
- CiNii: DA0467447X
- Open Library: OL155291A
- PLWABN: 9810648431205606
- NUKAT: n2003047974
- J9U: 987007462810705171
- CANTIC: a11837603
- NSK: 000676965
- CONOR: 11079267
- ΕΒΕ: 146740
- LIH: LNB:BwIw;=CJ