Wasiliszki

	Wasiliszki; Васілішкі
	Wasiliszki; Васілішкі
	; kościół pw. św. Jana Chrzciciela
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Prawa miejskie	1648
Populacja (2009); • liczba ludności	; 1712
Nr kierunkowy	1514
Kod pocztowy	231522
	Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Wasiliszki
	Położenie na mapie Białorusi Wasiliszki
	53°47′N 24°51′E/53,783333 24,850000
	Portal Białoruś

Wasiliszki (biał. Васілішкі) – wieś (dawne miasteczko) na Białorusi, w rejonie szczuczyńskim obwodu grodzieńskiego. Do 1939 na terenie II Rzeczypospolitej, w województwie nowogródzkim, powiecie lidzkim, siedziba wiejskiej gminy Wasiliszki.

Miasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym wasiliskim w powiecie lidzkim województwa wileńskiego^[2]. Magdeburgię nadał król Władysław IV Waza w 1648 roku^[3]. Miejsce obrad sejmików ziemskich powiatu lidzkiego w 1659 roku^[4].

OpisEdytuj

Jadąc drogą ze Szczuczyna dojeżdża się do skrzyżowania z drogą na Arcisze. Za skrzyżowaniem, na wzniesieniu położony jest cmentarz Wasiliszkowski [1]. Za nim skrzyżowanie z drogą na Stare Wasiliszki. Następnie teren opada i droga przeskakuje nad rzeczką Lebiedką. Od tego miejsca droga wspina się na wzniesienie, na którym leżą Wasiliszki. Po obu stronach drogi zabudowa wiejska drewniana.

Na szczycie plac z przystankiem autobusowym, przed kościołem barokowym (Św. Jana Chrzciciela), który jest główną ozdobą architektoniczną miejscowości. Dalej pomnik z czasów komunistycznych, sklepy w drewnianych budynkach, za nimi już komunistyczna architektura pawilonów: sklepowych i poczty. W centrum znajduje się nowoczesny Dom Kultury z salą koncertową na ok. 300 miejsc, w Domu Kultury działa ponadto klasa komputerowa oraz szkoła muzyczna. Tuż przy Domu Kultury znajduje się inny budynek, w którym się mieści zarząd Spółki Akcyjnej „Wasiliszki”, największego przedsiębiorstwa rolniczego w obwodzie grodzieńskim.

Na lewo za zabudowaniami wiejskimi drewnianymi wybudowane „nowe” osiedle – niskie 2-4 piętrowe typowe bloki. Na prawo zaś park i tablica z czasów ZSRR upamiętniająca tragedię getta żydowskiego z 10-11 maja 1942 r.

W miejscowości urodził się:

Gustaw Paszkiewicz – generał dywizji Wojska Polskiego.
Wilhelm Paszkiewicz (ur. 6 maja 1894, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Do szkoły w Wasiliszkach uczęszczał Czesław Niemen.

ZabytkiEdytuj

Kościół św. Jana Chrzciciela w Wasiliszkach, barokowy z XVIII wieku.

Dane historyczneEdytuj

województwo wileńskie Rzeczypospolitej: starostwo niegrodowe Wasiliszki: 1499-1766 r.
włączenie do zaboru rosyjskiego: 1795 r.
okupacja niemiecka (I wojna światowa): 1915-1921
powrót do Polski: 1921-1939
okupacja ZSRR: 1939 r.
okupacja Niemiecka: czerwiec 1941 – kwiecień 1944 r.
pod władzą polską po opanowaniu w ramach akcji Burza: kwiecień do czerwca 1944 r.
od lipca 1944 r. – ZSRR, Republika Białoruska
po upadku ZSRR – terytorium Białorusi

Dane historyczne:

budowa katedry przez Króla Kazimierza: 1489 r.
budowa synagogi: 1658 r.
dane z 1866 r:
- budynki sakralne: kościół katolicki, cerkiew, synagoga,
- liczba budynków: 244
- liczba mieszkańców: 1841
- instytucje: szkoła, poczta, sklepy
dane z 1921 r.:
- budynków mieszkalnych ok. 275
- liczba mieszkańców: 1874
  - katolików: 641
  - prawosławnych: 9
  - żydów: 1223
  - inni: 1
w 1928 r.:
- nadania statusu miasteczka i gminy wiejskiej
- liczba mieszkańców: 1874
II wojna światowa: likwidacja getta żydowskiego 10-11 maja 1942 r. – zginęło 2.159 osób.
do 1954 r. Wasiliszki posiadają status miasteczka
od 1960 r. zostają włączone do rejonu Radun
od 1962 r. zostają włączone do rejonu Szczuczyn

Dane ze SGKPEdytuj

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego^[5]^[6] podaje następujące dane dotyczące Wasiliszek:

położenie śród lasu skarbowego
wały sypane
nowy kościół murowany ostrołukowy, poświęcony w 1903 r.
stary kościół drewniany pochodził z 1489 r.
parafia liczyła 10.160 dusz.

Linki zewnętrzneEdytuj

Radzima.org (pol.)
Jewish Gen Home Page – Wasiliszki (ang.)
WikiMapia – Wasiliszki
Wasiliszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 128 .

Zobacz teżEdytuj

Stare Wasiliszki

PrzypisyEdytuj

↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku (ros.).
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 88.
↑ Wanda Rewieńska, Miasta i miasteczka magdeburskie w woj. wileńskim i nowogródzkim, Lida 1938, s. 13.
↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 33, przeniesienie sejmiku z Lidy na czas okupacji rosyjskiej
↑ Wasiliszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 128 .
↑ Wasiliszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 681 .

[spis1-1] Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku (ros.).

[2] Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 88.

[3] Wanda Rewieńska, Miasta i miasteczka magdeburskie w woj. wileńskim i nowogródzkim, Lida 1938, s. 13.

[4] Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 33, przeniesienie sejmiku z Lidy na czas okupacji rosyjskiej

[5] Wasiliszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 128 .

[6] Wasiliszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 681 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]