Wilhelm Karl Grimm
Wilhelm Karl Grimm (ur. 24 lutego 1786 w Hanau, zm. 16 grudnia 1859 w Berlinie) – niemiecki filolog, członek Akademii Nauk w Berlinie, brat Jacoba Ludwiga Karla Grimma. Niektóre swoje dzieła tworzył i publikował wraz z bratem Jacobem; występowali wtedy jako bracia Grimm[1].
Wilhelm Karl Grimm, 1858 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość |
niemiecka |
Język |
niemiecki |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki |
literatura, pieśni ludowe |
Epoka |
romantyzm |
Ważne dzieła | |
Życiorys
edytujUrodził się w Hanau (Hesja) w rodzinie prawnika Philippa Grimma i Dorothei Grimm. Dzieciństwo spędził w Steinau an der Straße. W latach 1798–1803 uczęszczał do gimnazjum Fridericianum w Kassel. W 1806 ukończył studia prawnicze na uniwersytecie w Marburgu. Po studiach z powodów zdrowotnych pozostawał do 1814 roku bez stałego zatrudnienia. Dzięki znajomości z profesorem prawa Friedrichem von Savigny poznał przedstawicieli niemieckiego romantyzmu i zaczął interesować się językiem niemieckim, niemiecką literaturą i historią. W Kassel razem z bratem Jacobem pracowali nad zbiorami pieśni Achima von Arnim i Clemensa Brentano. W 1809 r. przebywał w celach leczniczych w uzdrowisku w Halle a. der Saale. W drodze powrotnej spotkał się w Weimarze z Goethem. W latach 1814–1819 pracował jako bibliotekarz w Kassel[1].
Podobnie jak jego brat Jakob otrzymuje w 1819 roku honorowy doktorat uniwersytetu w Marburgu. Przejmuje kierowanie edycjami baśni. Od 1831 r. pracuje jako bibliotekarz w bibliotece uniwersyteckiej w Getyndze. W 1835 r. zostaje profesorem zwyczajnym uniwersytetu w Getyndze należącej wówczas do Królestwa Hanoweru. Po podpisaniu rezolucji protestacyjnej, której sygnatariusze domagali się większych swobód obywatelskich, zostaje wraz z Jakobem i pięcioma innymi profesorami (tzw. Göttinger Sieben ) wydalony z uniwersytetu[2].
Na zaproszenie króla pruskiego Wilhelm Grimm z rodziną i Jacobem przenosi się w 1841 roku do Berlina i pracuje do 1852 roku jako profesor na berlińskim uniwersytecie. Podobnie jak jego brat zostaje członkiem Pruskiej Akademii Nauk. W 1852 r. został wybrany do Bawarskiej Akademii Nauk[1].
Po zakończeniu pracy na berlińskim uniwersytecie koncentruje się na swoich badaniach. Od 1838 r. pracuje razem z Jacobem nad historycznym słownikiem języka niemieckiego Deutsches Wörterbuch. W tymże roku na zjeździe germanistów we Frankfurcie n.M. Wilhelm w swoim referacie opowiada o pracy nad słownikiem[2].
Osiągnięcia naukowe
edytujObok Jacoba jest uznawany za współtwórcę językoznawstwa germanistycznego, niemieckich badań nad starożytnością i niemieckiej germanistyki. Jego badania dotyczyły niemieckiej poezji średniowiecznej i germańskiego pisma runicznego[3]. W roku 1811 Wilhelm Grimm tłumaczy i publikuje duńskie ballady, baśnie i pieśni heroiczne. W 1812 r. ukazuje się pierwszy tom „Baśni dla dzieci i domu” w liczbie 900 egz. W latach 1816–1818 (z Jacobem) publikują dwie części Deutsche Sagen . W roku 1829 publikuje swoje główne dzieło Die deutsche Heldensage, legendy o bohaterach z okresu od VI do XVI wieku[2].
Pierwszy tom monumentalnego dzieła Deutsches Wörterbuch został ukończony w roku 1852 (w formie zwartego tomu ukazał się w 1854). Do roku 1863 zostały opracowane litery A – F (do hasła Frucht). Wilhelm opracował literę D[2][4].
Największy rozgłos przyniosło jednak braciom Grimm zebranie i opracowanie baśni ludowych, które jako Baśnie braci Grimm (Kinder– und Hausmärchen) zyskały duży rozgłos zarówno w Niemczech, jak i w innych krajach. Wilhelm miał decydujący udział w zbieraniu podań i baśni[2].
Obszerna (licząca wiele tomów) korespondencja braci Grimm opracowana została przez współczesnych badaczy[5].
Publikacje (wybór)
edytuj- Altdänische Heldenlieder. Balladen und Märchen (1811)
- (współaut.) Jacob Grimm: Kinder- und Haus-Märchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm (1812-1815)
- (współaut.) Jacob Grimm: „Der arme Heinrich” von Hartmann von Aue (1815)
- (współaut.) Jacob Grimm: Deutsche Sagen (2 tomy). (1816–1818)
- Ueber deutsche Runen (1821)
- (współaut.) Jacob Grimm: Deutsches Wörterbuch (33 tomy) (1852-1961)
Życie prywatne
edytujW roku 1825 ożenił się z Dorotheą Wild, córką aptekarza, miał z nią czworo dzieci. Jego syn Herman (1828-1901) został cenionym pisarzem. Wilhelm i Jacob mieli jeszcze jednego brata – był nim malarz Ludwig Emil Grimm[1].
Upamiętnienie
edytujLiczne ulice, place, szkoły w Niemczech noszą imię braci Grimm. Ich imieniem nazwane są nagrody i odznaczenia (Brüder-Grimm-Preise) przyznawane za osiągnięcia na polu kultury i języka, w tym Brüder-Grimm-Medaille der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen[6].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Stiftung Deutsches Historisches Museum , Gerade auf LeMO gesehen: LeMO Biografie [online], www.dhm.de [dostęp 2024-01-04] (niem.).
- ↑ a b c d e Brothers Grimm – Fairy Tales, Collecting, Scholarship | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ Ueber deutsche Runen: Wilhelm Grimm: Free Download, Borrow, and Streaming: Internet Archive.
- ↑ Ulrike Haß-Zumkehr: Deutsche Wörterbücher. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 2001, s. 135.
- ↑ Np.: Briefwechsel der Brüder Jacob und Wilhelm Grimm mit Rudolf Hildebrand, Matthias Lexer und Karl Weigand. Hrsg. von Alan Kirkness. Stuttagart: S. Hirzel, 2010.
- ↑ Brüder Grimm-Medaille: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen (AdW) [online], adw-goe.de [dostęp 2024-01-04] .
Bibliografia
edytuj- Pisarze świata. Słownik encyklopedyczny, wyd. PWN, 1999.
- Tadeusz Januszewski, Słownik pisarzy i lektur dla szkół podstawowych, wyd. Delta.
- Briefwechsel der Brüder Jacob und Wilhelm Grimm mit Rudolf Hildebrand, Matthias Lexer und Karl Weigand. Hrsg. von Alan Kirkness. Stuttgart: S. Hirzel, 2010.
- Ulrike Haß-Zumkehr: Deutsche Wörterbücher. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 2001. ISBN 3-11-014885-4.
Opracowania
edytuj- Katarzyna Grzywka: Od lasu po góry, od domu po grób … Polska i niemiecka bajka ludowa ze zbiorów Oskara Kolberga i braci Grimm. Warszawa: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2005. ISBN 83-912269-9-9.
- Katarzyna Grzywka: „Es könnte mir nie ein schönerer Ruhm gewährt werden”. Zu Hermann Grimms Erinnerungen an seine Familie und ihre kulturgeschichtliche Bedeutung, [w:] Studia Niemcoznawcze (Warszawa) XXV, 2003, s. 187–200.
- Katarzyna Grzywka: „Pewnego dnia przybyli trzej bracia do wielkiego lasu”, [w:] Studia Niemcoznawcze (Warszawa) XXIV, 2002, s. 181–198. ISSN 0208-4597.
- Eliza Pieciul-Karmińska: Polskie dzieje baśni braci Grimm, [w:] Przekładaniec, 2001, 22, s. 80–96.
- Eliza Pieciul-Karmińska: Baśnie braci Grimm a język przekładu,, [w:] Polonistyka: czasopismo dla nauczycieli, 2013, nr 5, s. 43–50.
- Eliza Pieciul-Karmińska: Geneza baśni braci Grimm a ich przekład na język polski, [w:] Scripta manent – res novae / S. Puppel, T. Tomaszkiewicz (red.). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013, s. 105–115, ISBN 978-83-232-2633-8.
- ISNI: 0000000122768043
- VIAF: 14770699
- ULAN: 500397690
- LCCN: n78095679
- GND: 118542265
- NDL: 00441758
- LIBRIS: fcrttxlz0n9tl7h
- BnF: 119059325
- SUDOC: 026903466
- SBN: CFIV058846
- NLA: 36113101
- NKC: jn19990002900
- DBNL: grim002
- RSL: 000082756, 000081112
- BNE: XX936976
- NTA: 068609175
- BIBSYS: 90057463
- CiNii: DA00418423
- Open Library: OL809826A
- PLWABN: 9810599493705606
- NUKAT: n93090046
- J9U: 987007262051805171
- PTBNP: 40179
- CANTIC: a10095986
- LNB: 000043754
- NSK: 000000751
- BNA: 000032415
- CONOR: 316515
- BNC: 000035100
- ΕΒΕ: 62009
- BLBNB: 000563532
- KRNLK: KAC199610890
- LIH: LNB:V*7853;=BJ
- RISM: people/86101