Zasadowica oddechowa
Zasadowica oddechowa (łac. alkalosis respiratoria, ang. respiratory alkalosis) – sytuacja kliniczna, w której wzmożone oddychanie powoduje wzrost pH krwi.
| Alkalosis respiratoria | |
| |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
E87.3 |
|---|---|
| DiseasesDB | |
| MedlinePlus | |
| MeSH | |
Definicja edytuj
Zasadowica oddechowa jest to wzrost pH krwi > 7,45 (zmniejszenie [H+] < 35 nmol/l) spowodowany pierwotną hipokapnią wywołaną hiperwentylacją[1].
Postacie edytuj
- Ostra zasadowica oddechowa – rozwija się gwałtownie i w jej obrazie gazometrycznym charakterystyczne jest, iż na każde 10 mmHg spadku PaC02 [HCO3-] spada o 2 mmol/l[2].
- Przewlekła zasadowica oddechowa – rozwija się powoli i w jej obrazie gazometrycznym charakterystyczne jest, iż na każde 10 mmHg spadku PaC02 [HCO3-] spada o 4 mmol/l[2].
- Niewyrównana zasadowica oddechowa – w jej obrazie gazometrycznym charakterystyczne jest obniżone PaC02, [HCO3-] oraz pH.
- Wyrównana zasadowica oddechowa – w jej obrazie gazometrycznym charakterystyczne jest, iż spadek PaC02 i [HCO3-] nie powoduje spadku pH. Pełna kompensacja nerkowa zasadowicy oddechowej trwa kilka dni[1].
Etiologia edytuj
- psychogenna – jest to najczęstsza postać[3] i może być wywołana zarówno silnymi bodźcami nerwowymi (ból, zimno, stany podniecenia), jak i chorobą psychiczną[1]
- mechanizmy wyrównawcze u chorych z hipoksją
- zmiany organiczne ośrodkowego układu nerwowego – w 90% spowodowane chorobami naczyniowymi[1]
- wstrząs septyczny spowodowany bakteriami gram-ujemnymi[4]
- encefalopatia wątrobowa
- wentylacja mechaniczna
- leki – najczęściej zatrucie salicylanami, ale także metyloksantyny, teofilina, aminofilina, progesteron
- ciąża
Obraz kliniczny edytuj
Hiperwentylacja (będąca zarówno przyczyną jak i podstawowym objawem), parestezje, drętwienie wokół ust, ucisk lub ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, niemożność wykonania adekwatnego oddechu, tężyczka hiperwentylacyjna ze skurczami włókienkowymi (która nasila zasadowicę oddechową)[4].
W głębokiej zasadowicy dochodzi do zaburzeń utlenowania mózgu, której objawami są drażliwość, zaburzenia koncentracji lub świadomości różnego stopnia. U chorych z chorobami serca może dochodzić do zaburzeń rytmu serca.
Objawy zależą od przyczyny oraz stopnia nasilenia hipokapni[1].
Rozpoznanie edytuj
Rozpoznanie stawiane jest na podstawie obrazu klinicznego i wyników badań gazometrii[3].
| postać | pH | PaC02 | [HCO3-] |
|---|---|---|---|
| niewyrównana | podwyższone | obniżone | prawidłowe |
| wyrównana | prawidłowe | obniżone | niskie |
Leczenie edytuj
W zasadowicy oddechowej pierwszym postępowaniem, nawet przed otrzymaniem wyników badań potwierdzających rozpoznanie, jest uspokajające oddziaływanie na chorego.
Po ustaleniu rozpoznania w leczeniu zasadowicy oddechowej spowodowanej czynnikami psychogennymi stosuje się mieszanki oddechowe o podwyższonej zawartości CO2 (na przykład oddychanie z dużego worka papierowego lub foliowego), pod bezpośrednim nadzorem personelu medycznego[1][3][4].
W leczeniu zasadowicy oddechowej o innej etiologii w pierwszym rzędzie zostaje zastosowane leczenie przyczynowe. Stosowanie leków uspokajających jest dyskusyjne ze względu na zmniejszenie obwodowych objawów hiperadrenergicznych[3][4], zalecane tylko w stanach zagrożenia życia[5].
Uwagi kliniczne edytuj
Zarówno zasadowica oddechowa, jak i kwasica metaboliczna charakteryzują się hiperwentylacją, jednakże w zasadowicy oddechowej jest to przyczyną, natomiast w kwasicy metabolicznej wyrazem mechanizmów wyrównawczych.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Franciszek Kokot, Edward Franek: Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. W: Choroby wewnętrzne. Andrzej Szczeklik (red.). Wyd. 4. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 2194. ISBN 83-7430-031-0.
- ↑ a b Thomas D. DuBose, Jr: Kwasica i zasadowica. W: Interna Harrisona. T. 1. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2001, s. 420. ISBN 83-88063-17-0.}
- ↑ a b c d Medycyna wewnętrzna repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy. Gerd Herold (red.). Warszawa: PZWL, 1994, s. 554. ISBN 83-200-1796-3.
- ↑ a b c d Thomas D. DuBose, Jr: Kwasica i zasadowica. W: Interna Harrisona. T. 1. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2001, s. 432. ISBN 83-88063-17-0.}
- ↑ Poradnik lekarza praktyka. Ryszard Ściborski (red. wyd. polskiego). Wrocław: Ossolineum, 1993, s. 554. ISBN 83-04-04060-3.
Bibliografia edytuj
- Interna Harrisona. T. 1. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2001, s. 418-432. ISBN 83-88063-17-0.
