Wikipedia

Żegiestów

wieś w województwie małopolskim

Żegiestów (łem. Жеґестів, Żegestiw[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Muszyna. Żegiestów jest wsią sołecką[5] położoną nad Popradem i Żegiestowskim Potokiem. Przez Żegiestów przebiega droga wojewódzka nr 971 oraz linia kolejowa nr 96. W latach 1975–1998 miejscowość znajdowała się w województwie nowosądeckim.

Żegiestów
wieś
Ilustracja
Widok na centrum Żegiestowa
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowosądecki

Gmina

Muszyna

Wysokość

486 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

1031[2]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

33-370[3]

Tablice rejestracyjne

KNS

SIMC

0454913

Położenie na mapie gminy Muszyna
Mapa konturowa gminy Muszyna, po lewej znajduje się punkt z opisem „Żegiestów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Żegiestów”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Żegiestów”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Żegiestów”
Ziemia49°22′38″N 20°47′50″E/49,377222 20,797222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Części wsi edytuj

Integralne części wsi Żegiestów[6][7][8]
SIMC Nazwa Rodzaj
0454758 Łopata Polska przysiółek
0454936 Palenica przysiółek
0454920 Żegiestów-Stacja część wsi
0454942 Żegiestów-Zdrój osada

Historia edytuj

W końcu XVI wieku wieś należała do biskupstwa krakowskiego, w powiecie sądeckim, w województwie krakowskim[9].
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Żegiestów”[10].

Po wojnie ludność łemkowska, która stanowiła 95% ludności, została przymusowo wysiedlona najpierw do Związku Radzieckiego, a potem w czasie akcji „Wisła”. Obecnie Żegiestów posiada stację kolejową Żegiestów oraz przystanek Żegiestów-Zdrój, szkołę podstawową, przedszkole[11], karczmę i remizę ochotniczej straży pożarnej, pełnowymiarowe boisko sportowe przy szkole.
W Żegiestowie mieści się dom Sióstr Loretanek, które pomagają w pracach kościelnych i duszpasterskich.

Zabytki edytuj

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[12].

Uzdrowisko Żegiestów edytuj

Zobacz też: Żegiestów-Zdrój.

W 1924 roku część Żegiestowa uznano za uzdrowisko posiadające charakter użyteczności publicznej[13]. W uzdrowisku Żegiestów prowadzone jest leczenie w kierunkach: choroby układu trawienia, choroby reumatologiczne, choroby nerek i dróg moczowych[14].

Na terenie uzdrowiska znajdują się udokumentowane naturalne surowce lecznicze, tj. szczawy o mineralizacji w granicach 1,0–2,3 g/dm³. Są to szczawy typu wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowego lub wodorowęglanowo-magnezowo-sodowego. Uzdrowisko posiada 4 ujęcia wód leczniczych: źródło Anna oraz 3 odwierty: Żegiestów II, Zofia II, Andrzej II[15].

Z uwagi na strukturę topograficzną Żegiestowa utworzono 2 strefy ochrony uzdrowiskowej. Pierwsza (A1-Ż) obejmuje tereny osady Żegiestów-Zdrój, a druga (A2-Ż) przysiółek Łopata Polska, gdzie znajduje się sanatorium „Wiktor”[16].

Obiekty uzdrowiska edytuj

Sanatorium Wiktor autorstwa lwowskich architektów prof. Jana Bagieńskiego i Zbigniewa Wardzała jest przykładem wybitnej architektury modernizmu II RP. Wpisane do rejestru zabytków i wiernie wyremontowane w 2010 roku w tym z przywróceniem charakterystycznego dla modenizmu białego koloru elewacji.
Budynek jest wyposażony w taras wypoczynkowy na dachu, nowoczesne sanatoryjne gabinety zabiegowe, salę balową. Wnętrza pokryte przedwojennym marmurem i granitem.Zakupem działki, na której stanął Wiktor, zainteresowany był Jan Kiepura, lecz nie mógł rywalizować z koncernem naftowym, któremu ostatecznie przypadła.[potrzebny przypis]

Obok Wiktora wznosi się budynek, zamieszkał obecnie przez pracowników sanatorium. Z tyłu budynku można zauważyć półokrągłą wieżyczkę, zwieńczoną kopułą. Jest to pozostałość po kaplicy – w tej willi bowiem w latach międzywojennych mieścił się pensjonat dla księży greckokatolickich; stąd też jego nazwa – Księżówka.[potrzebny przypis]

Ochotnicza straż pożarna edytuj

W 1931 roku została założona przez ludność pochodzenia łemkowskiego Jednostka OSP, po wojnie reaktywowana przez ludność polską. Jednostka od 2013 roku działa w KSRG. Posiada na wyposażeniu Volvo FL 280 GBARt 3/16[17][18].

Demografia edytuj

Ludność według spisów powszechnych, w 2009 roku według PESEL[19][20][21][22].

Budynki mieszkalne
Rok 1900 1921 1931 2002
Liczba 135 179 200 175
Zwierzęta hodowlane w 1900 roku[19]
Zwierzęta Konie Bydło Owce Świnie
Liczba 32 500 470 80

Szlaki turystyczne edytuj

  Muszynka – Rezerwat przyrody Okopy Konfederackie – Wojkowa – Muszyna – Szczawnik – Pusta Wielka (1061 m) – Żegiestów
  Żegiestów – Pusta Wielka (1061 m) – Runek (1082 m) – Przełęcz Krzyżowa – Krynica-Zdrój – Góra Parkowa (Krynica-Zdrój) (741 m) – Powroźnik – Leluchów
  Żegiestów – Pusta Wielka (1061 m)

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 163483
  2. ↑ Wieś Żegiestów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-10-03], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1620 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Żegiestów - Archiwum Łemkowskie
  5. ↑ Statut Sołectwa Żegiestów (Załącznik Nr 10 do Uchwały Nr XIII.162.2011 Rady Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna z dnia 22 września 2011 r.)
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  8. ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-22)]. (pol.).
  9. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100
  10. ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.
  11. ↑ Przeszkole w Żegiestowie
  12. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-15].
  13. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1923 r. (Dz.U. z 1924 r. nr 14, poz. 131).
  14. ↑ (§6. Statut Uzdrowiska Żegiestów) Uchwała Nr XLV/669/2010 Rady Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego z 2010 r. Nr 383, poz. 2649)
  15. ↑ (§5. Statut Uzdrowiska Żegiestów) Uchwała Nr XLII/618/2010 Rady Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna z dnia 31 marca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego z 2010 r. Nr 193, poz. 1276)
  16. ↑ (§2. Statut Uzdrowiska Żegiestów) Uchwała Nr XLII/618/2010 Rady Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna z dnia 31 marca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego z 2010 r. Nr 193, poz. 1276)
  17. ↑ OSP Żegiestów na stronie OSP Gminy Muszyna
  18. ↑ OSP Żegieswtów na stronie czerwonesamochody.pl
  19. ↑ a b Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, tom XII, „Galizien”, Wien 1907.
  20. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XII – Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925.
  21. ↑ Statystyka Polski, t. XXVI, Warszawa 1926, Główny Urząd Statystyczny.
  22. ↑ Statystyka Polski seria C, z. 88 Warszawa 1938 Główny Urząd Statystyczny.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Żegiestów&oldid=72743606”