Adolf Czerwiński
Adolf Czerwiński (ur. 1852, zm. 24 czerwca 1937) – polski prawnik, karnista, c. k. radca dworu, sędzia, doktor honoris causa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, działacz społeczny.
| |
| Data urodzenia |
1852 |
|---|---|
| Data śmierci |
24 czerwca 1937 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
sędzia |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w 1852[1] w rodzinie księdza greckokatolickiego z powiatu buczackiego[2]. Był wyznania greckokatolickiego, lecz uważał się za Polaka[1]. Uczęszczał do C. K. Gimnazjum w Brzeżanach[2]. Po ukończeniu studiów prawniczych w okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej wstąpił do służby wymiaru sprawiedliwości Austro-Węgier. Został sędzią w Radziechowie, następnie pracował w sekretariacie Najwyższego Trybunału w Wiedniu. W latach 80. był auskultantem w C. K. Sądzie Powiatowym w Drohobyczu[3][4]. W kwietniu 1892 jako adiunkt został mianowany substytutem prokuratorii przy c. k. Sądzie Obwodowym w Sanoku[5]. Tam od 1893 w kolejnych latach był zastępcą prokuratora Józefa Heldenburga[6][7][8]. W marcu 1895 ze stanowiska c. k. zastępcy prokuratora państwa przy c. k. Sądzie Obwodowym w Sanoku został przeniesiony w tym samym charakterze do Lwowa[9]. Później był prokuratorem państwa we Lwowie, po czym został zastępcą prokuratora w Stryju od września 1897[10][11]. Następnie był prokuratorem na stanowisku kierowniczym w tym mieście. Później był przez sześć lat inspektorem sądowniczym w Galicji. Następnie sprawował funkcje prezesa sądów okręgowych (krajowych) w Samborze, Tarnopolu i Lwowie (do 1911[12]). Od stycznia 1912 do 1918 pełnił funkcję prezydenta C. K. Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie, zastępując na tym stanowisku Aleksandra Mniszek-Tchorznickiego[1][13][14][15]. Przed 1914 otrzymał tytuł c. i k. tajnego radcy[14][15][16]. Podczas okupacji w trakcie I wojny światowej zorganizował zamiejscową siedzibę lwowskiego sądu w czeskim Ołomuńcu, a ponadto tworzył sądy karne w czeskich Budziejowicach i Czeskiej Lipie. 12 sierpnia 1918 otrzymał II stopień szlachectwa z przydatkiem „Ritter von Czerwiński”[16].
Urząd prezesa lwowskiego sądu apelacyjnego pełnił także po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w okresie II Rzeczypospolitej do 1929. W połowie 1929 odszedł z pełnionych funkcji i został przeniesiony w stan spoczynku (wówczas na emeryturę przeszedł także prokurator Sądu Apelacyjnego we Lwowie Tadeusz Malina)[17]. Redaktor „Gazety Lwowskiej” określił wówczas Adolfa Czerwińskiego mianem „budowniczego polskiego sądownictwa”[18].
Specjalizował się w prawie karnym, zarówno materialnym, jak i procesowym, a także postępowaniu cywilnym i prawie małżeńskim. Publikował na łamach „Czasopisma Sędziowskiego”. Był członkiem Oddziału Lwowskiego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej[19]. W 1929 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[20][21].
Działał społecznie. Był członkiem sanockiego biura powiatowego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicji[22]. Był założycielem i prezesem Towarzystwa Ochrony Młodzieży do 1929 (członkiem zarządu był ks. prof. Szczepan Szydelski)[23]. Przekazał fundusze na rzecz odbudowy Towarzystwa Kolonii Rymanowskich, organizującego kolonie dla dzieci w uzdrowisku Rymanów-Zdrój, za co stowarzyszenie przyznało mu tytuł członka honorowego i nazwało jego imieniem odbudowany po spaleniu z 1927 pawilon w uzdrowisku[24] (obecny Dom Wczasów Dziecięcych w Rymanowie-Zdroju)[25]. Był wieloletnim przewodniczącym oddziału lwowskiego Stowarzyszenia Wdów i Sierot Wojennych. Z polecenia Ministerstwa Sprawiedliwości z 1922, był organizatorem Zakładu Wychowawczo-Poprawczego w Przedzielnicy.
Zmarł 24 czerwca 1937[26][27][28], przeżywszy 85 lat[29]. Został pochowany w grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie (kwatera 78-4)[30][31][32][33][34].
Publikacje edytuj
- Ustrój sądów powszechnych wedle rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego 1928 r. Dz. Ust. Nr. 12, poz. 93 (1928).
- O warunkowem zawieszeniu wykonania kary wedle ustaw dzielnicowych z uwzględnieniem postanowień nowego Kodeksu Karnego z 19 marca 1928 (1929).
- Postępowanie karne przed sądem pierwszej instancji: wedle Kodeksu postępowania karnego z dnia 19-go marca 1928 r. nr. 33, poz. 313 Dz. U. Rz. P. (1929).
- O dowodach wedle Kodeksu Postępowania Cywilnego z 29 listopada 1930, Nr. 83, poz. 651 Dz. U. R. P. (1931).
- Obecny stan ustawodawstwa karnego przeciwko nieletnim w Polsce (1933).
- Przyczyny i skutki bezrobocia pracowników umysłowych w Polsce (1934).
- Problem unifikacji osobowego prawa małżeńskiego w Polsce (1936).
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[35][36]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)[37]
- Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia (1933)[38][39]
- Krzyż Kawalerski Orderu Leopolda (Austro-Węgry, przed 1911)[12][14][15]
- Krzyż Wojenny za Zasługi Cywilne I Klasy (Austro-Węgry)[15]
- Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii (Austro-Węgry, przed 1914)[14][15]
- Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (Austro-Węgry, przed 1914)[14][15]
- Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (Austro-Węgry, przed 1914)[14][15]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Nowy prezydent sądu wyższego we Lwowie. „Nowości Illustrowane”. 2, s. 3–4, 13 stycznia 1912.
- ↑ a b Dr Kost Łewyćkyj. Український похорон, польські промови. „Diło”. 143 (14.686), s. 7–8, 2 lipca 1937. (ukr.).
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 69.
- ↑ Etat zbiorowy wszystkich kategoryi służbowych przy c.k. sądach kolegialnych i powiatowych w okręgu Lwowskiego c.k. Wyższego Sądu Krajowego na rok 1885. Lwów: 1885, s. 7, 54.
- ↑ Kronika. Mianowania. „Gazeta Przemyska”, s. 2, nr 33 z 21 kwietnia 1892.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 152.
- ↑ Z izby sądowej. „Gazeta Sanocka”, s. 4, nr 5 z 3 marca 1895.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 152.
- ↑ Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 6 z 17 marca 1895.
- ↑ Mianowania w sądzach Galicyi i Bukowiny. „Nowa Reforma”, s. 1, nr 208 z 14 września 1897.
- ↑ Prokuratorami państwa mianowani. „Dodatek do Kurjera Lwowskiego Nr 255”, s. 3, 13 września 1897.
- ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 95.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, nr 1 z 7 stycznia 1912.
- ↑ a b c d e f Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 94.
- ↑ a b c d e f g Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1030.
- ↑ a b Sylwester Korwin Kruczkowski: Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austrjackich w czasie od roku 1773 do 1918: dalej tych osób, którym wymienieni władcy zatwierdzili dawne tytuły książęce względnie hrabiowskie lub nadali tytuły hrabiów i baronów jak niemniej tych, którym zatwierdzili staropolskie szlachectwo. Lwów: 1935, s. 25.
- ↑ Hołd dla tych, którzy odchodzą. Uroczyste pożegnanie prezesa Sądu Apelacyjnego Adolfa Czerwińskiego i prokuratora apelacyjnego Tadeusza Maliny. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 143 z 25 czerwca 1929.
- ↑ Adolfowi Czerwińskiemu na pożegnanie. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 143 z 25 czerwca 1929.
- ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1935/1936. Warszawa: 1936, s. 25.
- ↑ Wysokie odznaczenie prezesa Czerwińskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 149 z 3 lipca 1929.
- ↑ Jan Draus: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918–1946. Portret kresowej uczelni. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2007, s. 26. ISBN 978-83-7188-964-6.
- ↑ Piętnaste sprawozdanie roczne z czynności Krajowego Stowarz. Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicyi za rok 1894. Lwów: 1895, s. 75.
- ↑ Pożegnanie prezesa Czerwińskiego w T. O. M.. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 234 z 11 listopada 1929.
- ↑ Teresa Łożańska: Kolonie letnie początkiem lecznictwa profilaktycznego dzieci w Rymanowie-Zdroju. W: Rocznik Rymanowa-Zdroju. T. III. Rymanów-Zdrój: Stowarzyszenie Przyjaciół Rymanowa-Zdroju, 1998, s. 73.
- ↑ Historia. pdwdz.pnet.pl. [dostęp 2015-01-19].
- ↑ Ś. p. Adolf Czerwiński. „Czasopismo Sędziowskie”, s. 170–174, nr 4 – lipiec-sierpień 1937. Oddział Lwowskie Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej.
- ↑ Nekrologia. W roku 1937 zmarli koledzy. W: Sprawozdania Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1937/1938. Warszawa: 1938, s. 47.
- ↑ Lwów. Ś.p. Ad. Czerwiński. „Kurier Warszawski”. Nr 173, s. 6, 26 czerwca 1937.
- ↑ Після смерти д-ра А. Червінського. „Diło”. 139 (14.682), s. 9, 27 czerwca 1937. (ukr.)
- ↑ CZERWIŃSKI KORNEL, ADOLF, WŁODZIMIERZ - Cmentarz Łyczakowski [online], cmentarzlyczakowski.pl [dostęp 2021-01-02] (pol.).
- ↑ Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 329. ISBN 83-04-02817-4.
- ↑ Aleksander Medyński: Ilustrowany przewodnik po cmentarzu Łyczakowskim. w.kki.com.pl. [dostęp 2015-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2015)].
- ↑ Aleksander Medyński: Ilustrowany przewodnik po cmentarzu Łyczakowskim. lwow.home.pl. [dostęp 2015-01-19].
- ↑ Czerwiński. cmentarzlyczakowski.pl. [dostęp 2022-02-18].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644 „za zasługi na polu pracy społecznej i zawodowej”.
- ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 283 z 8 grudnia 1929.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.
- ↑ Odznaczenia za zasługi dla L. O. P. P.. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 1, nr 449 z 9 grudnia 1933.
- ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 280.
Bibliografia edytuj
- Ś. p. Adolf Czerwiński. „Czasopismo Sędziowskie”. 4, s. 170–174, lipiec-sierpień 1937. Oddział Lwowskie Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej.
- Adolf Czerwiński – publikacje w bazie Google Books. google.pl. [dostęp 2015-01-19].
- Adolf Czerwiński – publikacje w bazie WorldCat. worldcat.org. [dostęp 2015-01-19].
Linki zewnętrzne edytuj
- Dzieła Adolfa Czerwińskiego w bibliotece Polona