Augustyński (nazwisko)

Augustyński – polskie nazwisko pochodzenia zachodnioeuropejskiego (forma żeńska: Augustyńska, liczba mnoga: Augustyńscy).

Etymologia nazwiska wskazuje na pochodzenie od łac. przym. augustus, tzn. „dostojny”, „majestatyczny”, „okazały”, „poświęcony", „godny podziwu”, ale także „pomnożyciel” od łac. czas. augere, tzn. „powiększać”, „wywyższać”, „obdarować”, „wzrastać”.

Jako tytuł, Augustus przysługiwał cesarzom rzymskim i królom. Wywiedzione z niego włoskie nazwiska, np. „Augusto”, „d’Agostino”, „Agostini” występowały wśród patrycjuszy, oznaczając osobę „obdarzoną dobrą wróżbą”. Pierwszym odnotowanym w 923 roku w Ferrarze jest Eugenio Agostini.

Z kolei „Augustine” jest starożytnym anglosaskim nazwiskiem, które zyskało popularność w okresie Średniowiecza na terenie Anglii i Europy Zachodniej dzięki dwóm świętym: Augustynowi z Hippony i Augustynowi z Canterbury, mnichowi benedyktyńskiemu, ewangelizatorowi wysp brytyjskich. W XII w. upowszechniło się wśród krzyżowców, powracających z Ziemi Świętej, po czym stało się rzadsze w czasach Henryka VIII ze względu na związek semantyczny ze „starą religią”.

Występuje w ponad siedemdziesięciu brzmieniach językowych, m.in.: Aoustin (Francja), Agustin (Hiszpania), Augustin (Niemcy), w spolszczonej wersji jako m.in. Augustyn, Augustyński.

Przymiotnik „augustyński” określa związek znaczeniowy z Augustynem z Hippony i jego doktryną tj. augustynizmem, jak również czas panowania elektorów saskich, noszących imię August, tzw. „wiek augustyński”.

Starożytny herb Uriena, władcy Rhegedu z VI w., w którym występują krokiew (chevron) i trzy kruki

W herbach zachodnioeuropejskich rodów, noszących nazwiska, będące wariacją „Augustine” występuje krokiew (chevron), symbolizująca budowniczych fortec i opiekunów słabszych. Łączono ją m.in. z potrójnym krzyżem (Austin), gwiazdą (Agosto), koroną (August) lub krukiem (Augustin).

Nazwisko „Augustyński” występuje w spisach mieszczan Warszawy, Tylicza, Śmigla, w historii VI wojny polsko-szwedzkiej, polskiego ruchu ludowego, a także dążeń wolnościowych w okresie zaborów, II Rzeczypospolitej, okupacji hitlerowskiej i PRL.

W księgach parafialnych prowadzonych w języku łacińskim, starszych niż XX-wieczne nazwisko jest zapisywane jako „Augustinski”. W tej formie pojawia się w Prusach Wschodnich i na terenie Saksonii, skąd pochodzili polscy władcy z dynastii Wettynów: August II Mocny i August III Sas.

Nosił je niemiecki aktor Peer Augustinski (1940–2014), znany z dubbingu do filmów z Robinem Williamsem, oraz jego dzieci: Olivia Augustinski (ur. 11 grudnia 1964), niemiecka aktorka, tancerka, postać telewizyjna i Bernd Augustinski, muzyk, kompozytor, performer. Poza Polską nazwisko występuje w formach: „Augustynski”, „Augustinski” lub „Augustinsky”, najczęściej we Francji (65), Słowacji (43), Niemczech (28).

W marcu 2024 nazwiska „Augustyński” używało w Polsce 914 osób: 456 kobiet i 458 mężczyzn.

Bibliografia

• Search last name augustin [online], Heraldrys Institute of Rome [dostęp 2021-10-25]  (ang.).
• Surname Database: Augustine Last Name Origin [online], The Internet Surname Database [dostęp 2021-10-25] .