Barbara Petrozolin-Skowrońska
Barbara Anna Petrozolin-Skowrońska (ur. 24 lipca 1937 w Warszawie[1], zm. 22 października 2023 tamże[2]) – polska historyczka, encyklopedystka, wydawczyni, varsavianistka, redaktorka naczelna Encyklopedii PWN (1990–1998).
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 października 2023 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
historyczka, encyklopedystka, wydawczyni, redaktorka |
| Alma Mater | |
| Stanowisko |
redaktorka naczelna Encyklopedii PWN (1990–1998) |
| Rodzice |
Wiktor Petrozolin, Jadwiga Petrozolin z domu Kołodkiewicz |
| Małżeństwo |
Andrzej Skowroński |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys edytuj
Barbara Petrozolin-Skowrońska ukończyła liceum im. Marii Skłodowskiej-Curie (1954). W latach 1955–1961 studiowała historię na Uniwersytecie Warszawskim. Odbyła tamże studia doktoranckie (1962–1966), specjalizacja: historia prasy, historia polskiej inteligencji XIX/XX w.[1]
W latach 1966–1990 była redaktorką encyklopedii PWN. Autorka haseł Wielkiej encyklopedii powszechnej PWN. W encyklopediach uniwersalnych PWN z lat 70. i 80. była autorką haseł i redaktorką działów: historia Polski XIX w. oraz historia prasy. Od 1990 do 1997 była redaktorką naczelną Encyklopedii PWN[1]. Wydała m.in. Encyklopedię Warszawy (1994, supl. 1996) oraz Nową encyklopedię powszechną (t. 1-6, 1995–1996, supl. 1997)[3]. Od 2002 była zastępczynią redaktora naczelnego magazynu „Wydawca”, redagowała cykl „Ludzie Polskiej Książki” (ok. 200 sylwetek opisanych do października 2023)[1]. Na polu m.in. wydawniczym i edytorskim współpracowała wielokrotnie z Janem Kofmanem[4], Bohdanem Butenko[5][6], Olchą Sikorską[7], Andrzejem Paczkowskim[8].
Interesowała się historią prasy i wydawnictw, zainicjowała wydanie Katalogu niepublikowanych prac poświęconych historii polskiego ruchu wydawniczego[9][10]. Pisała o powstaniu styczniowym (m.in. książkę Przed tą nocą) oraz o historii polskiej inteligencji (m.in. nagrodzoną biografię Tytusa Chałubińskiego[11]). Publikowała artykuły o liberalizmie polskim[12][13], o inteligencji polskiej (m.in. o Edwardzie Jurgensie[14], Aleksandrze Świętochowskim[15], Narcyzie Żmichowskiej[16]) oraz o prasie historycznej (m.in. o czasopiśmie „Sfinks”[17]). Związana z Pracownią Dziejów Inteligencji Instytutu Historii PAN[8][18].
Zajmowała się działalnością popularnonaukową i eseistyczną, publikując w takich czasopismach jak: „Kultura”, „Literatura”, „Przegląd Katolicki”, „Mówią Wieki”, „Tatry”, „Nowe Książki". W latach 1973–1981 współpracowała z Polskim Radiem[1], gdzie między innymi zainicjowała cykl „Radiowe Portrety Polaków”[3]. W 2021 r. Program 1 wyemitował jej słuchowisko "Wybór" w reżyserii Marii Marcinkiewicz-Górnej (Obsada: Andrzej Ferenc, Dorota Landowska, Paweł Pabisiak, Krzysztof Szczepaniak, Justyna Kowalska, Radomir Rospondek)[19].
W latach 1970–2023 należała do Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (PTWK) – członkini Zarządu Koła PTWK w PWN (1972–1982), Zarządu Głównego (1980–1984, 1988), Prezydium ZG PTWK (1988–1992, 1996–2005), przewodnicząca Komisji Historycznej (1982–2013) oraz Sekretarz Generalna PTWK (2000–2005). Członkini Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (od 1978), Towarzystwa Miłośników Historii (od 1980, w Zarządzie w latach 1996–2001), Towarzystwa Przyjaciół Warszawy (od 1995, wiceprezeska Oddziału Powiśle[1], przewodnicząca Komisji Historycznej[3]), Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita[20].
Mieszkała na Saskiej Kępie. Matka Krzysztofa Skowrońskiego[3]. Żona Andrzeja Skowrońskiego[21]. Pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[22].
Odznaczenia edytuj
- 2011 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w działalności na rzecz upowszechniania kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy wydawniczej”[23]
- 2022 – Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości[24]
- 2023 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w działalności popularnonaukowej i eseistycznej, za popularyzowanie dziejów prasy polskiej” (pośmiertnie)[25][26]
- Srebrny Krzyż Zasługi[1]
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”[1]
- Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”[1]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej[1]
- Zasłużony dla Warszawy[1]
- 2009 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[27]
- Medal 400-lecia Stołeczności Warszawy[1]
Publikacje książkowe edytuj
- „Inteligencja Warszawy przed powstaniem styczniowym", w: Inteligencja polska XIX i XX w., red. Ryszarda Czepulis-Rastenis, t.4, IH PAN/PWN, Warszawa 1985.
- Nieświeskie wspomnienia (Stowarzyszenie Nieświeżan, t. I, 1999, t. II Łośgraf 2004).
- Przed tą nocą (IW Pax 1988, wyd. 2, PWN 1997), w 2013 pod zmienionym tytułem Przed nocą styczniową (Zysk i s-ka 2013).
- Chałubiński. Portret lekarza z Tatrami w tle (Łośgraf 2003 – wydanie sygnalne), wyd. 2 pt. Król Tatr z Mokotowskiej 8. Portret Doktora Tytusa Chałubińskiego (Iskry 2005, 2011).
- Zofia Wóycicka. Szkic do portretu (Oddział Powiśle TPW, 2013).
- „Trzy pokolenia Polek: matka, córka, wnuczka w pracy i walce o wolną, niepodległą Polskę (sukcesy, porażki i klęski)" [w:] Zofia Chyra-Rolicz i Teresa Kulak (red.), Sukcesy i porażki. Historyczny kontekst kobiecych dążeń do samorealizacji (od XII do XXI wieku). Zbiór studiów, Siedlce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, 2020.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Barbara Paradowska, Andrzej Palacz, LPK: Barbara Petrozolin-Skowrońska, Wydawca.com.pl, 16 października 2023 [dostęp 2023-10-30] [zarchiwizowane 2023-10-26].
- ↑ Zmarła Barbara Petrozolin-Skowrońska, historyk i dziennikarka, była redaktor naczelna "Encyklopedii PWN", pap.pl, 23 października 2023 [dostęp 2023-10-30] [zarchiwizowane 2023-10-30].
- ↑ a b c d Zmarła Barbara Petrozolin-Skowrońska (1937-2023). Była redaktor naczelna Encyklopedii PWN, WNET.fm, 23 października 2023 [dostęp 2023-10-30] [zarchiwizowane 2023-10-23].
- ↑ Jan Kofman, Barbara Petrozolin-Skowrońska, „Encyklopedia popularna PWN” [online], w.bibliotece.pl [dostęp 2023-11-17] (pol.).
- ↑ Butenko pinxit : katalog z okazji wystawy na 80-lecie Bohdana Butenki : [wystawa jubileuszowa towarzysząca X Poznańskim Spotkaniom Targowym - Książka dla Dzieci i Młodzieży (Poznań, 4-6 marca 2011), [il. Bohdan Butenko; nota biograficzna Barbara Petrozolin-Skowrońska], Warszawa : Polskie Towarzystwo Wydawców Książek ; Poznań : Międzynarodowe Targi Poznańskie, 2011.
- ↑ LPK: Bohdan Butenko (1931-2019) - Wydawca [online], 8 lutego 2022 [dostęp 2023-11-17] (pol.).
- ↑ Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk - Aktualności [online], ibl.waw.pl [dostęp 2023-11-17].
- ↑ a b Anna Trojanowska, W kręgu doktora Tytusa Chałubińskiego – sympozjum w Instytucie Historii Nauki PAN, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” (55/1), Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk, 2010, s. 228–230, ISSN 0023-589X.
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska nie żyje. Redaktorka naczelna „Encyklopedii PWN” zmarła w wieku 86 lat [online], histmag.org [dostęp 2023-11-01].
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska, Badania nad encyklopedią: luksus czy konieczność? („Przegląd Księgarski i Wydawniczy” 1972 nr 17-18).
- ↑ Pierwsza Warszawska przyznana [online], Rynek książki, 3 listopada 2023 [dostęp 2023-11-01] (pol.).
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska, Z dziejów liberalizmu polskiego : partie liberalno-demokratyczne inteligencji w Królestwie Polskim, 1905-1907 („Dzieje Najnowsze”, 1971, nr 3) ; Taż, Próba utworzenia w Warszawie w latach 1907-1908 nowego tygodnika liberalnego w świetle listów Tadeusza Micińskiego, Gustawa Daniłowskiego i Jana Lorentowicza (Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 8/3, 1969, s. 371-384).
- ↑ Maciej Janowski, Polish Liberal Thought Before 1918, Central European University Press, 2004, x-xi; 122-123, ISBN 978-615-5053-97-9 [dostęp 2023-11-17] (ang.).
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska, "...Bądźmy przynajmniej razem..." Esej o Edwardzie Jurgensie, „Niepodległość i Pamięć”, Rocznik 30 (1), 2023, s. 59-70, ISSN 1427-1443 [dostęp 2023-11-02] (pol.).
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska, "Liberum veto" A. Świętochowskiego wobec rewolucji 1905-1907 : część I (Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Tom 9, Numer 2 (1970) s. 183-196) oraz "Liberum veto" A. Świętochowskiego wobec rewolucji 1905-1907 : część II : felieton Świętochowskiego wobec aktualnych wydarzeń i problemów (Tamże, s. 339-360).
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska, Cytadela w życiu politycznym Warszawy przed powstaniem styczniowym (Niepodległość i Pamięć 5/3 (12), 1998, s. 69-78).
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska, "Sfinks" w latach 1908-1913 (Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Tom 2 (1963), s. 115-150).
- ↑ Maciej Janowski, In Memoriam: Jerzy Jedlicki (4.VI.1930 — 31.I.2018), „Kwartalnik Historyczny”, 126 (4), 2019, s. 857, ISSN 0023-5903 [dostęp 2023-11-17] (pol.).
- ↑ Premierowe słuchowisko "Wybór" o Tytusie Chałubińskim [POSŁUCHAJ] [online], Jedynka - Polskie Radio, 2 grudnia 2021 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
- ↑ Żegnamy Barbarę Petrozolin-Skowrońską « Otwarta Rzeczpospolita [online], www.otwarta.org [dostęp 2023-11-01].
- ↑ Barbara Korwin-Petrozolin h. Ślepowron [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-11-09].
- ↑ Ostatnie pożegnanie Barbary Petrozolin-Skowrońskiej, SDP Warszawa, 26 października 2023 [dostęp 2023-10-30] [zarchiwizowane 2023-10-30].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 maja 2011 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 73, poz. 729).
- ↑ Odznaczenia dla członków Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, prezydent.pl, 8 września 2022 [dostęp 2023-10-30] [zarchiwizowane 2022-09-09].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 listopada 2023 r. nr rej. 532/2023 o nadaniu orderu (M.P. z 2023 r. poz. 1430).
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska pośmiertnie odznaczona przez prezydenta - Wiadomości, polskieradio24.pl, 6 listopada 2023 [dostęp 2023-11-09] [zarchiwizowane 2023-11-09].
- ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [dostęp 2023-10-30] [zarchiwizowane 2023-03-01].