Bielany (Warszawa)

Dzielnica Warszawy

Bielanydzielnica Warszawy położona w lewobrzeżnej części miasta. Jest jedną z 18 dzielnic – jednostek pomocniczych m.st. Warszawy[3].

Bielany
Dzielnica Warszawy
Ilustracja
Plac Konfederacji na Starych Bielanach
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miasto

Warszawa

SIMC

0988804[1]

Burmistrz

Grzegorz Pietruczuk

Powierzchnia

32,34 (1.01.2023)[2] km²

Populacja 
• liczba ludności


132 320 (1.01.2023)[2]

• gęstość

4092 (1.01.2023)[2] os./km²

Tablice rejestracyjne

WD

Plan Bielan
Plan Bielan
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie
Strona internetowa
Dawny Zespół klasztorny Kamedułów na Bielanach
Jeden z eremów kamedulskich
Osiedle Chomiczówka
Pałac Brühla na Młocinach przy ul. Muzealnej
Zabudowania UKSW przy ul. Wóycickiego
Budynek Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej przy ul. Broniewskiego 48
Cmentarz Żołnierzy Włoskich przy ul. Marymonckiej
Galeria Młociny
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej przy ul. Podleśnej
Rezerwat przyrody Las Bielański
Park Młociński

Nazwa edytuj

Nazwa „Bielany” została przeniesiona do Warszawy wraz z kamedułami z krakowskich Bielan[4]. Nawiązuje do białego ubioru zakonników[4].

Podział na obszary edytuj

Według Miejskiego Systemu Informacji Bielany dzielą się na obszary[5]:

Podział ten został skorygowany z dzielnicą Bielany uchwałą nr 1808 Zarządu Gminy Warszawa-Bielany z dnia 29 maja 2001[6].

Historia edytuj

Na obszar dzisiejszych Bielan składały się dawniej wsie znajdujące się daleko poza granicami miasta Warszawy. Do gęściej zaludnionych należały wsie Pólków, Buraków (dzisiejsze Marymont i Las Bielański), Słodowiec i Wawrzyszew. Duże znaczenie dla miejscowej gospodarki miały rzeczka Rudawka, zasilająca liczne młyny wodne i stawy, oraz gospodarka drewnem.

W drugiej połowie XVII wieku na Bielany sprowadzono spod Krakowa zakon kamedułów, który otrzymał tu liczne nadania ziemi i wzniósł zespół budynków klasztornych. Oddzielnie rozwijały się Młociny jako fragment dóbr królewskich – w XVIII wieku powstał tu pałac dla ministra Bruhla. W XVIII wieku została założona wieś Wólka, późniejsza Wólka Węglowa, której nazwa wskazuje na jakąś formę zwolnienia ludności od powinności względem dworu czy starosty. W tym okresie rozwinął się także Marymont wokół królewskiego dworu.

Wiek XIX związany jest z rozbudową Twierdzy Warszawa, szczególnie w latach 80. XIX wieku, kiedy powstały tam umocnienia wewnętrznego i zewnętrznego pasa obrony. W tym okresie powstały Fort I („Bielany”) i Fort II („Wawrzyszew”), na Marymoncie zaś tzw. koszary marymonckie i ziemne umocnienie. Ograniczenia w zabudowie na przedpolu tych obiektów dotknęły także okoliczną zabudowę. W 1830 powstał cmentarz Wawrzyszewski, istniał tam też dwór. W latach 1816–1861 działał też na dzisiejszych Bielanach Instytut Agronomiczny – wyższa uczelnia rolnicza. Tereny zielone przy Wiśle stały się popularnym celem wycieczek mieszkańców Warszawy w Zielone Świątki[7].

Na początku XX wieku na obszary Chomiczówki i Wawrzyszewa zaczęli napływać nowi osadnicy – pojawiła się tu drobna produkcja ogrodnicza. W 1916 nastąpiło poszerzenie granic Warszawy m.in. o Stare Bielany, Marymont i Słodowiec. Pojawiła się nowa zabudowa mieszkaniowa, szczególnie w obszarach objętych granicami miasta. Plany budowy miasta-ogrodu Młociny ostatecznie się nie udały i zrealizowano jedynie fragment planów. W okresie międzywojennym powstały także lotnisko bielańskie oraz Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego, a dzielnica uzyskała połączenie linią tramwajową z centrum miasta. W 1939 teren dzisiejszych Bielan częściowo obejmowała gmina Młociny, a częściowo obszar Marymontu w starostwie północnym miasta stołecznego Warszawy. W tym okresie 1639 ha terenu zamieszkiwało 65,8 tys. mieszkańców.

Po II wojnie światowej powstała dzielnica Żoliborz, do której w 1951 dołączono częściowo wsie z gminy Młociny jak Placówka, Młociny, czy Wólka Węglowa. W latach 1952–1953 rozpoczęła się budowa Huty Warszawa, która była jednym z głównych miejsc pracy w dzielnicy. Między ulicami Cegłowską i Marymoncką wybudowano kompleks Szpitala Bielańskiego. W latach 60. XX wieku powstały, zaprojektowane przez małżeństwo architektów Marię i Kazimierza Piechotków, osiedla Bielany I-IV wpisane przez SARP na listę Dóbr kultury współczesnej. W latach 70. XX wieku zalewowe tereny Kępy Potockiej przekształcono w park, a na terenach Wrzeciona, Wawrzyszewa i Chomiczówki zaczęły powstawać osiedla bloków mieszkaniowych.

W 1994 z dzielnicy Żoliborz wyodrębniono dzielnicę Bielany.

Burmistrzowie edytuj

Rada Dzielnicy edytuj

Ugrupowanie Kadencja 2002–2006[12] Kadencja 2006–2010[13] Kadencja 2010–2014[14] Kadencja 2014–2018[15] Kadencja 2018–2023[16]
Sojusz Lewicy Demokratycznej 7 (SLD-UP) 5 (LiD) 4 2 (SLD Lewica Razem)
Prawo i Sprawiedliwość 14 10 8 11 6
Liga Polskich Rodzin 1
Platforma Obywatelska 3 10 13 12 10 (Koalicja Obywatelska)
Razem dla Bielan 9

Edukacja i nauka edytuj

Wyższe uczelnie edytuj

Instytuty edytuj

Szkoły średnie edytuj

Atrakcje turystyczne edytuj

Przyroda edytuj

Kultura i sztuka edytuj

  • Biblioteka Publiczna im. Stanisława Staszica na Bielanach, ul. Romaszewskiego 19 (dawna ul. Duracza)
  • Bielańskie Centrum Edukacji Kulturalnej, ul. Szegedyńska 9
  • Bielański Ośrodek Kultury, ul. Goldoniego 1
  • Centrum Inicjatyw Lokalnych Wrzeciono, ul. Wrzeciono 41
  • Dobre Miejsce – centrum kultury, ul. Dewajtis 3
  • Mazowiecki Teatr Muzyczny im. Jana Kiepury (scena bielańska)
  • Mediateka START-META, ul. Szegedyńska 13A
  • Młodzieżowy Dom Kultury „Bielany”, ul. Cegłowska 39
  • Młodzieżowy Dom Kultury im. Marii Gwizdak, ul. H.Ch. Andersena 4
  • Podziemie Kamedulskie, ul. Dewajtis 3
  • Samogłoska Miejsce Aktywności Lokalnej, ul. Samogłoska 9a, lok. 3

Kluby i obiekty sportowe edytuj

  • Bielański Klub Karate Kyokushin, ul. L. Staffa 3/5
  • Centrum Rekreacyjno-Sportowe m.st. Warszawy w Dzielnicy Bielany, ul. Lindego 20 (kompleks sportowy), ul. Conrada 6 (pływalnia)
  • Hutnik Warszawa, ul. Marymoncka 42
  • Integracyjny Klub Sportowy AWF Warszawa, ul. Marymoncka 34
  • Klub Sportowy AZS-AWF Warszawa, ul. Marymoncka 34
  • KnockOut Gym, ul. S. Petőfiego 3
  • Nastula Club Bielany, ul. Ogólna 9
  • Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „AWF – Bielany”, ul. Marymoncka 34
  • Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Piaski”, ul. Kochanowskiego 8
  • Szkoła Tenisowa Klukowski, ul. Samogłoska 9
  • Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej „Chomiczówka”, ul. P. Nerudy 1
  • UKS „Czarodzieje z Bielan”, ul. S. Perzyńskiego 10
  • UKS „Judo Sport Szkoła” JSS DRAKO (Szkoła Podstawowa Nr 79), ul. Arkuszowa 202
  • Związkowy Klub Strzelecki, ul. Marymoncka 42

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Wyszukiwarka TERYT, Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-12].
  2. a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 20 lipca 2023. [dostęp 2023-08-31].
  3. Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1817).
  4. a b Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 270. ISBN 978-83-62189-08-3.
  5. Dzielnica Bielany. Zarząd Dróg Miejskich, 2007. [dostęp 2012-02-13].
  6. Uchwała nr 1808 Zarządu Gminy Warszawa-Bielany z dnia 29 maja 2001 r.. Zarząd Dróg Miejskich, 2007. [dostęp 2012-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-02)].
  7. Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, 1939, s. 283.
  8. Grzegorz Pietruczuk burmistrzem. Znamy nazwiska zastępców, tustolica.pl [dostęp 2022-12-11] (pol.).
  9. Zarządzenie nr 32/2015 z 13-01-2015. 13 stycznia 2015. [dostęp 2017-03-02].
  10. Uchwała nr 3/II/10 z 16-12-2010. 16 grudnia 2010. [dostęp 2017-03-02].
  11. Uchwała Nr 3/III/2006 z dnia 18.12.2006 r.. 18 grudnia 2006. [dostęp 2017-03-02].
  12. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
  13. Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
  14. Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa – dz. Bielany. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
  15. Urząd Dzielnicy Bielany – Serwis www (pl) – Aktualności. bielany.waw.pl. [dostęp 2015-10-12].
  16. Wybory samorządowe 2018. Dzielnica Bielany M. St. Warszawy. [w:] Państwowa Komisja Wyborcza [on-line]. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-30].

Linki zewnętrzne edytuj