Bundesliga niemiecka w piłce nożnej
Bundesliga (niem. Fußball-Bundesliga) – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Niemczech, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1962 r. i zarządzana przez Niemiecki Związek Piłki Nożnej (DFB) i Deutsche Fussball-Liga (DFL). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 18 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje mistrzem Niemiec, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do 2. Bundesligi (II ligi niemieckiej).
 Logo Bundesligi | |
 2024/2025
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Oficjalny skrót |
BL |
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek |
DFB i Deutsche Fussball-Liga (DFL) |
| Data założenia | |
| Założyciel | |
| Prezes | |
| Partner TV | |
| Sponsor tytularny | |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
18 |
| Zwycięzca | |
| Niższy poziom ligowy | |
| Puchary | |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca |
|
| Obecny zwycięzca |
|
| Najwięcej zwycięstw |
|
| Strona internetowa | |
Najwięcej mistrzostw Bundesligi ma Bayern Monachium, który wygrywał ją 33-krotnie. Wielokrotni mistrzowie Bundesligi mają odznaczenia na strojach piłkarskich w postaci gwiazdek[1][2]. Obecnie gwiazdki ma 6 zespołów: 5 gwiazdek – Bayern Monachium, 2 gwiazdki – Borussia Mönchengladbach, Borussia Dortmund, 1 gwiazdka – Hamburger SV, Werder Brema, VfB Stuttgart.
Struktura organizacyjna
edytujWładze rozgrywek
edytujDFL (stowarzyszenie niemieckich zawodowych klubów piłkarskich) Deutsche Fußball Liga GmbH zajmuje się organizacją i marketingiem zawodowej piłki nożnej w Niemczech[3].
DFL zajmuje się organizacją gier, jest odpowiedzialny za wszystkie 624 spotkania (312 w Bundeslidze i drugie tyle w 2. Bundeslidze) oraz mecze barażowe[3].
Podstawową działalnością DFL są licencje. DFL obejmuje licencjonowanie 36 profesjonalnych klubów Bundesligi i 2. Bundesligi. System licencjonowania jest uważany za jeden z najbardziej rygorystycznych w Europie, dlatego w dotychczasowej historii Bundesligi jeszcze żaden klub w trakcie trwania sezonu nie ogłosił niewypłacalności[3].
Historia
edytujW 1932 Felix Linnemann prezydent niemieckiej federacji piłkarskiej – DFB, zaproponował start Reichsligi. Miałaby ona zrzeszać 16 najlepszych klubów w Rzeszy. Szefowie lig związkowych (Gau–lig) odrzucili tę propozycję, która obniżała rangę ich rozgrywek. Gau przed wojną był odpowiednikiem dzisiejszego landu. Po wojnie w NRD wystartowały pierwsze rozgrywki ligowe w Niemczech. DDR-Oberliga zainaugurowała rozgrywki w sezonie 1949/50. Dopiero wiele lat później udało się stworzyć rozgrywki ligowe w zachodnich Niemczech.
Bundesliga została założona przez niemiecki związek piłki nożnej – DFB w dniu 28 lipca 1962 w Dortmundzie. Rozgrywki zainaugurowano w sezonie 1963/64[4], wcześniej mistrzów Niemiec wyłaniano w rozgrywkach międzyregionalnych (do 1951 systemem pucharowym, od 1951 do 1963 w dwóch grupach i finale: Oberligi)[5][6][7][8].
Licencje
edytujKażda drużyna musi posiadać licencję. W przeciwnym razie będzie zdegradowana do amatorskich rozgrywek. Najwyższy ich poziom w Niemczech to Regionalligi, czyli 4 liga. Aby otrzymać licencję klub musi udokumentować stabilność finansową, oraz spełnić wymogi organizacyjne i infrastrukturowe (głównie stadiony). Żaden klub nie spełniający tych wymogów nie gra powyżej 4 ligi. Jednym z wymogów jest, by wydatki na pensje zawodników nie przekraczały określonych kwot.
Prawa do transmisji meczów Bundesligi w Niemczech ma telewizja Sky Deutschland (dawniej pod nazwą Premiere). W Polsce Bundesligę można oglądać na platformie Viaplay[9]. Transmisje Ligi Niemieckiej w Polsce można również oglądać na stronach internetowych bukmacherów m.in. Fortuna, Betclic, LV BET i Superbet[10].[11]
Pierwsze kluby Bundesligi
edytuj- Oberliga Nord: Eintracht Brunszwik, Werder Brema, Hamburger SV
- Oberliga West: Borussia Dortmund, 1. FC Köln, Meidericher SV, Preußen Münster, FC Schalke 04
- Oberliga Südwest: 1. FC Kaiserslautern, 1. FC Saarbrücken
- Oberliga Süd: Eintracht Frankfurt, Karlsruher SC, 1. FC Nürnberg, TSV 1860 Monachium, VfB Stuttgart
- Stadtliga Berlin: Hertha BSC
System rozgrywek
edytujObecny format ligi zakładający brak podziału na grupy obowiązuje od sezonu 1963/64.
Rozgrywki składają się z 34 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 1964/65 w lidze występuje 18 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła 16. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1994/95 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.
Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Niemiec w piłce nożnej. Mistrz Niemiec, podobnie jak drużyna z drugiego i trzeciego miejsca zdobywa prawo gry w Lidze Mistrzów UEFA. Czwarta drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w fazie Play-off Ligi Mistrzów. Piąta oraz szósta drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Niemiec startuje w fazie grupowej Lidze Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie miejsce w pierwszej czwórce – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również siódma drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do 2. Bundesligi, która od 1974 roku tworzy drugi najwyższy poziom rozgrywkowy w Niemczech. Trzeci zespół od końca, po zakończeniu rozgrywek rozgrywa mecze barażowe z trzecim zespołem 2. Bundesligi o pozostanie w lidze[1].
W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności, w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności za pomocą losowania.
Statystyki
edytujRozegrane mecze
edytuj| Miejsce | Zawodnik | Kluby | Liczba meczów | Lata gry |
|---|---|---|---|---|
| 1 |  Karl-Heinz Körbel
|
Eintracht Frankfurt | 602 | 1972-1991 |
| 2 | Manfred Kaltz
|
Hamburger SV | 581 | 1971-1991 |
| 3 | Oliver Kahn
|
Karlsruher SC; Bayern Monachium | 557 | 1987-2008 |
| 4 | Klaus Fichtel
|
FC Schalke 04; Werder Brema | 552 | 1965-1988 |
| 5 | Miroslav Votava
|
Borussia Dortmund; Werder Brema | 546 | 1976-1996 |
| 6 | Klaus Fischer
|
TSV 1860 Monachium; FC Schalke 04; | 535 | 1968-1988 |
| 7 | Eike Immel
|
Borussia Dortmund; VfB Stuttgart | 534 | 1978-1995 |
| 8 | Willi Neuberger
|
Borussia Dortmund; Werder Brema; | 520 | 1966-1983 |
| 9 | Michael Lameck
|
VfL Bochum | 518 | 1972-1988 |
| 10 | Uli Stein
|
Arminia Bielefeld; Hamburger SV; | 512 | 1978-1997 |
Strzelone bramki
edytuj| Miejsce | Zawodnik | Gole | Klub/y | Lata gry |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Gerd Müller
|
365 | Bayern Monachium | 1965-1979 |
| 2 |  Robert Lewandowski
|
312 | Borussia Dortmund; Bayern Monachium | 2010-2022 |
| 3 | Klaus Fischer
|
268 | TSV 1860 Monachium; FC Schalke 04; | 1968-1988 |
| 4 | Jupp Heynckes
|
220 | Borussia Mönchengladbach; Hannover 96 | 1965-1978 |
| 5 | Manfred Burgsmüller
|
213 | Rot-Weiss Essen; Borussia Dortmund; | 1969-1990 |
| 6 |  Claudio Pizarro
|
197 | Werder Brema; Bayern Monachium; | 1999-2020 |
| 7 | Ulf Kirsten
|
181 | Bayer 04 Leverkusen | 1990-2003 |
| 8 | Stefan Kuntz
|
179 | VfL Bochum; KFC Uerdingen 05; | 1983-1999 |
| 9 | Dieter Müller
|
177 | Kickers Offenbach; 1. FC Köln; | 1973-1986 |
| Klaus Allofs
|
Fortuna Düsseldorf; 1. FC Köln; | 1975-1993 |
Najszybsi piłkarze
edytuj(Pomiary od sezonu 2019/20)
| Miejsce | Zawodnik | Prędkość (km/h) | Klub | Sezon |
|---|---|---|---|---|
| 1. |  Jeremiah St. Juste
|
36.63 | 1. FSV Mainz 05 | 2021/22 |
| 2. |  Moussa Diaby
|
36.52 | Bayer 04 Leverkusen | 2022/23 |
| 3. |  Alphonso Davies
|
36.51 | Bayern Monachium | 2019/20 |
| 4. |  Achraf Hakimi
|
36.49 | Borussia Dortmund | 2019/20 |
| 5. |  Sheraldo Becker
|
36.39 | 1. FC Union Berlin | 2021/22 |
| 6. |  Leon Bailey
|
36.35 | Bayer 04 Leverkusen | 2019/20 |
| 7. | Kevin Schade
|
36.30 | SC Freiburg | 2021/22 |
| 8. |  Erling Haaland
|
36.30 | Borussia Dortmund | 2021/22 |
| 9. | Bryan Lasme
|
36.08 | Arminia Bielefeld | 2021/22 |
| 10. | Jeremie Frimpong
|
36.07 | Bayer 04 Leverkusen | 2021/22 |
Źródło: https://www.bundesliga.com/en/bundesliga/stats/players/2022-2023
Skład ligi w sezonie 2022/23
edytuj| Uczestnicy poprzedniej edycji | |||
|---|---|---|---|
| BMU | Bayern Monachium  |
Monachium | 1 |
| DOR | Borussia Dortmund | Dortmund | 2 |
| LEV | Bayer Leverkusen | Leverkusen | 3 |
| RBL | RB Lipsk  |
Lipsk | 4 |
| UNB | Union Berlin | Berlin | 5 |
| FRG | SC Freiburg | Fryburg Bryzgowijski | 6 |
| KÖL | 1. FC Köln | Kolonia | 7 |
| MAI | 1. FSV Mainz 05 | Moguncja | 8 |
| HOF | TSG Hoffenheim | Sinsheim | 9 |
| MGL | Borussia Mönchengladbach | Mönchengladbach | 10 |
| FRA | Eintracht Frankfurt | Frankfurt nad Menem | 11 |
| WOL | VfL Wolfsburg | Wolfsburg | 12 |
| BOC | VfL Bochum | Bochum | 13 |
| AUG | FC Augsburg | Augsburg | 14 |
| STU | VfB Stuttgart | Stuttgart | 15 |
| po barażach | |||
| HER | Hertha BSC | Berlin | 16 |
 Spadek z Bundesligi 2021/22
| |||
| BIE | Arminia Bielefeld | Bielefeld | 17 |
| GRE | SpVgg Greuther Fürth | Fürth | 18 |
 Awans z 2. Bundesligi 2021/22
| |||
| S04 | FC Schalke 04 | Gelsenkirchen | 1 |
| WER | Werder Brema | Brema | 2 |
|
Oznaczenia:
| |||
Lista sezonów
edytujMedaliści Bundesligi
edytuj
.gif){kind=small}
.gif){kind=small}
.gif){kind=small}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=small}
Statystyka
edytujTabela medalowa (od sezonu 1963/1964)
edytujMistrzostwo Niemiec zostało do tej pory zdobyte przez 26 różnych drużyn. 13 z nich zostało mistrzami od założenia Bundesligi od sezonu 1963/1964.
Stan po sezonie 2024/2025.
| Lp. | Drużyna | Miejsca na podium | |||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
| 1. | .svg){kind=logo}
|
Bayern Monachium | 33 | 10 | 6 |
| 2. | 
|
Borussia Dortmund | 5 | 9 | 7 |
| 3. | 
|
Borussia Mönchengladbach | 5 | 2 | 6 |
| 4. | 
|
Werder Brema | 4 | 7 | 5 |
| 5. | 
|
Hamburger SV | 3 | 5 | 2 |
| 6. | 
|
VfB Stuttgart | 3 | 3 | 3 |
| 7. | 
|
1. FC Köln | 2 | 5 | 2 |
| 8. | 
|
1. FC Kaiserslautern | 2 | 1 | 2 |
| 9. | Bayer 04 Leverkusen | 1 | 6 | 6 | |
| 10. | 
|
TSV 1860 Monachium | 1 | 1 | 0 |
|
VfL Wolfsburg | 1 | 1 | 0 | |
| 12. | Eintracht Brunszwik | 1 | 0 | 1 | |
| 13. | 
|
1. FC Nürnberg | 1 | 0 | 0 |
| 14. | 
|
Schalke 04 Gelsenkirchen | 0 | 7 | 4 |
| 15. | RB Lipsk | 0 | 2 | 3 | |
| 16. | 
|
Hertha Berlin | 0 | 1 | 4 |
| 17. | Alemannia Akwizgran | 0 | 1 | 0 | |
.svg){kind=small}
|
MSV Duisburg | 0 | 1 | 0 | |
| 19. | Eintracht Frankfurt | 0 | 0 | 6 | |
| 20. | 
|
Fortuna Düsseldorf | 0 | 0 | 2 |
| 21. | 
|
KFC Uerdingen 05 | 0 | 0 | 1 |
| SC Freiburg | 0 | 0 | 1 | ||
|
TSG 1899 Hoffenheim | 0 | 0 | 1 | |
Bilanse klubów
edytujLicząc od początku historii rozgrywek do 2012 roku występy w Bundeslidze zaliczyło 52 kluby. SC Paderborn 07, który awansował do sezonu 2014/2015, jest 53. klubem w najwyższej niemieckiej klasie rozgrywkowej. W sezonie 2015/16 debiutantem było FC Ingolstadt 04[12], natomiast w sezonie 2016/17 RB Lipsk[13]. 27 maja 2019 do Bundesligi awansował 1. FC Union Berlin jako 56. klub w historii[14]. W 34. kolejce 2. Bundesligi w sezonie 2022/2023 awans do Bundesligi po raz pierwszy w historii wywalczył 1. FC Heidenheim, który został 57. klubem, który występował na najwyższym szczeblu rozgrywkowym[15]. 58. klubem został Holstein Kiel, który awansował po 33. kolejce sezonu 2023/2024[16].
Do końca sezonu 2017/2018 jedynym klubem, który grał we wszystkich 55 edycjach Bundesligi, był Hamburger SV (następne są Werder Brema i Bayern Monachium – po 54, dalej VfB Stuttgart – 52, Borussia Dortmund – 51, oraz Borussia Monchengladbach i Schalke 04 – po 50 sezonów).
Prawa telewizyjne w Polsce
edytujPrawa telewizyjne do Bundesligi w Polsce od sezonu 2021/2022 do 2024/2025 posiada platforma Viaplay[10]. Od rundy wiosennej sezonu 2024/2025 transmisje będą odbywać się również w Eleven Sports[17].
|
Lata |
Stacja telewizyjna | Źródło |
|---|---|---|
| 1995 – 1997 | FilmNet | |
| 1997 – 2000 2017 – 2021 |
Canal+ | [18] |
| 2000 – 2006 | Polsat Sport | |
| 2006 – 2009 | Sport Klub | [19] |
| 2009 – 2017 | Eurosport 2 | [20] |
| 2017 – 2021 | Eleven Sports | [21] |
| 2021 – 2025 | Viaplay | [22][23][17] |
| 2025 – 2029 | Eleven Sports | [24] |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Fragen zur liga. www.bundesliga.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-29)]. (niem.).
- ↑ Bundesliga – piłkarska liga naszych zachodnich sąsiadów. opiłcenożnej.pl. [dostęp 2016-01-05]. (pol.).
- ↑ a b c Die Organisation des Profifußballs. bundesliga.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-06)]. (niem.).
- ↑ Germany 1963/64 – RSSSF
- ↑ 50BL: Założenie Bundesligi. miedzy-slupkami.blogspot.com. [dostęp 2013-06-24]. (pol.).
- ↑ Zjednoczenie, czyli jak powstała Bundesliga. rfbl.pl. [dostęp 2016-06-03]. (pol.).
- ↑ 50BL: Przed Bundesligą. igol.pl. [dostęp 2013-06-11]. (pol.).
- ↑ FJW: Ojcowie niemieckiej piłki. igol.pl. [dostęp 2013-06-03]. (pol.).
- ↑ Bundesliga w platformie Viaplay do 2029 roku | Futbol w TV – SATKurier.pl, „SATKurier.pl” [dostęp 2021-08-25] (pol.).
- ↑ a b Bundesliga mecze na żywo i transmisje online za darmo • Gdzie oglądać? [online], Piłkarski Świat.com [dostęp 2022-01-20] (pol.).
- ↑ Estadion.pl [online], estadion.pl [dostęp 2023-02-15].
- ↑ Telewizja Polska S.A, 2.Bundesliga: awans Ingolstadt, gole Polaków [online], sport.tvp.pl, 17 maja 2015 [dostęp 2022-12-12] (pol.).
- ↑ Wirtualna Polska Media, Czy RB Lipsk szybko zawojuje Bundesligi? Bogaty beniaminek stawia na młode talenty [online], sportowefakty.wp.pl, 30 lipca 2016 [dostęp 2022-12-12] (pol.).
- ↑ 0:0 gegen den VfB Stuttgart: Union Berlin steigt in die Bundesliga auf. bundesliga.com, 2019-05-27. [dostęp 2019-05-28]. (niem.).
- ↑ Heidenheim pierwszy raz w historii zagra w Bundeslidze [online], www.eurosport.com [dostęp 2023-07-22].
- ↑ Damian Popilowski, Oficjalnie: Holstein Kiel awansowało do Bundesligi pierwszy raz w historii! [online], weszlo.com, 11 maja 2024 [dostęp 2024-05-12] (pol.).
- ↑ a b Bundesliga zmienia nadawcę w Polsce! [online], Sport.pl, 5 lipca 2024 [dostęp 2024-10-10] (pol.).
- ↑ Wybrane mecze Bundesligi w kanałach nc+. satkurier.pl, 2017-10-12. (pol.).
- ↑ Sport bez granic. dziennikpolski24.pl, 2006-12-14. (pol.).
- ↑ Bundesliga nadal w Eurosporcie. satkurier.pl, 2013-12-04. (pol.).
- ↑ Eleven Sports z prawami do Bundesligi. satkurier.pl, 2017-02-19. (pol.).
- ↑ NENT Group nabył prawa do transmisji Bundesligi w Polsce. satkurier.pl, 2020-11-10. (pol.).
- ↑ Bundesliga w platformie Viaplay do 2029 roku. satkurier.pl, 2021-04-27. (pol.).
- ↑ ELEVEN SPORTS z prawami do Bundesligi do końca sezonu 2028/29 | Grupa Polsat Plus [online], grupapolsatplus.pl [dostęp 2024-10-10].
Bibliografia
edytuj- Oficjalna strona Bundesligi
- Bundesliga, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02].
- Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
- Aktualne informacje o Bundeslidze na stronie kicker.de (niem.)
- Oficjalne archiwum Bundesligi (niem.)
- Wszystkie wyniki od założenia Bundesligi (niem.)
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)