Cergowa
Cergowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Dukla[2][3], nad rzeką Jasiołką. Nad wsią góruje masyw Cergowej (716 m n.p.m.).
| Artykuł | 49°33′19″N 21°41′26″E |
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°33'N, 21°42'E, 49°33'19.19"N, 21°41'22.67"E |
| - błąd | 2334 m |
| Odległość | 950 m |
| ||||
| ||||
 Fragment miejscowości | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  podkarpackie
| |||
| Powiat | krośnieński | |||
| Gmina | Dukla | |||
| Liczba ludności (2016-12-31) | 1358[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 13 | |||
| Kod pocztowy | 38-450 | |||
| Tablice rejestracyjne | RKR | |||
| SIMC | 0348950 | |||
Położenie na mapie gminy Dukla   Cergowa | ||||
Położenie na mapie Polski  Cergowa | ||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  Cergowa | ||||
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  Cergowa | ||||
 49°33′19″N 21°41′26″E/49,555278 21,690556
| ||||
W okresie I Rzeczypospolitej miejscowość administracyjnie należała do województwa ruskiego, następnie w okresie II Rzeczypospolitej do województwa lwowskiego, w latach 1945–1975 do województwa rzeszowskiego, a od 1975 do 1998 do województwa krośnieńskiego.
Przez miejscowość przepływa potok Jasionka, który na terenie wsi wpada do Jasiołki.
HistoriaEdytuj
22 maja 1359 roku, król Kazimierz Wielki wydał przywilej Marcinowi „de Czergowa” założenia wsi Cergowa. Cergowa została założona, podobnie jak większość okolicznych miejscowości, początkowo na prawie wołoskim, a potem na prawie magdeburskim. Przywileje kazimierzowskie potwierdził król Władysław Jagiełło w dniu 14 czerwca 1396 roku. 2 kwietnia 1384 r. Cergowa występuje w spisie wsi przekazanych biskupstwu przemyskiemu. Królowa Maria, żona cesarza Zygmunta Luksemburskiego, nadała biskupstwu w 1384 r. pięć włości: Brzozów, Cergową, Domaradz i Równe w ziemi sanockiej oraz Radymno w przemyskiej.
W latach 1436–1438 w lasach na Cergowej żył św. Jan z Dukli i do dzisiaj wierni z jego pobytem wiążą legendę o Złotej Studzience istniejącej przy kapliczce na pobliskim wzgórzu. W następnych wiekach żyli tu też pustelnicy, a nawet ukrywali się zbójnicy w XVII w.
20 grudnia 1608 biskup przemyski Maciej Pstrokoński włączył do majątku biskupów przemyskich (tzw. klucza jaśliskiego) m.in. Cergowę.
Gabriel Rzączyński, jezuita, przyrodnik, wykładowca w szkołach jezuickich, opisał jaskinie na górze Cergowej w swoim dziele Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus Lithuaniae (...) z 1721 r.
W latach 1768–1772 w Cergowej stacjonowali konfederaci barscy. Spis z lat dwudziestych XX wieku wykazał we wsi 1043 Polaków, 10 Rusinów i 31 Żydów.
ZabytkiEdytuj
W Cergowej znajduje się zespół dworski wpisany do rejestru zabytków pod nr A-233 24.02.2009. W parku dworskim 550-letni dąb pomnik przyrody.
Dąb pomnik przyrody
.jpg)
.jpg)
Części wsiEdytuj
Wg TERYT[4], wieś jest podzielona na 5 części:
ToponimiaEdytuj
Nazwę wsi wielu naukowców wywodzi z języka celtyckiego: „cerg” – „krąg”. W ciągu wieków ewoluowała z Czergowa (1359) (Cergowa (1359), Cyrgow (1384), Czirgow (1403), Cergowa (1589), Cyrgów, Cyrgowa) w kierunku obecnej nazwy (Cergowa).
ArcheologiaEdytuj
W epoce kamienia i w epoce brązu istniała tu osada. Świadczą o tym odkryte pozostałości pracowni kamieniarskich na północnym wschodzie od wsi w rejonie „Małej Góry”.
Osoby związane z CergowąEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dukla. Dukielski Przegląd Samorządowy s. 4
- ↑ GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT. [dostęp 2019-12-07].
Linki zewnętrzneEdytuj
- Cergowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 535.