Cicindela decemnotata
Cicindela decemnotata – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny trzyszczowatych. Zamieszkuje zachodnią Nearktykę od Alaski po Nowy Meksyk.
| Cicindela decemnotata | |||
| Say, 1817 | |||
 Podgatunek nominatywny | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Cicindela (Cicindela) decemnotata | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1817 roku przez Thomasa Saya[1]. W 1913 roku Thomas Casey opisał podgatunek C. decemnotata albertina[2], a E.D. Harris gatunek C. lantzi – oba już w 1915 roku zsynonimizowane zostały z C. decemnotata przez Walthera Horna[3]. Współcześnie wyróżniane podgatunki wprowadzone w 2012 roku zostały przez C. Barry’ego Knisleya i Michaela G. Kippenhana[4]. Wyróżnia się ich cztery[5][6]:
- Cicindela decemnotata bonnevillensis Knisley et Kippenhan, 2012
- Cicindela decemnotata decemnotata Say, 1817
- Cicindela decemnotata meriwetheri Knisley et Kippenhan, 2012
- Cicindela decemnotata montevolans Knisley et Kippenhan, 2012
W obrębie podrodzaju nominatywnego rodzaju Cicindela gatunek ten tworzy grupę decemnotata wraz z C. ancocisconensis, C. arida, C. denverensis, C. fulgida, C. latesignata, C. lengi, C. limbalis, C. nigrior, C. ohlone, C. parowana, C. pimeriana, C. plutonica, C. pugetana, C. purpurea, C. scutellaris, C. splendida, C. tenuicincta i C. tranquebarica[5].
Morfologia edytuj
Chrząszcz o ciele długości od 12 do 14 mm. Jego warga górna w przypadku obu płci jest kremowo biała, a spód ciała jest zawsze w całości metalicznie niebiesko-zielony, bez odcieni miedzianych na tułowiu. Wierzch ciała bywa natomiast ubarwiony rozmaicie. U podgatunku nominatywnego może być trawiastozielony, ciemnozielony, oliwkowy, niebieskozielony, zielonofioletowy, fioletowy, czerwonofioletowy lub czarny. U C. d. meriwetheri jest on zielony z pokrywami wąsko obrzeżonymi barwą jaskrawozieloną, ciemnozieloną lub niebieskozieloną. U C. d. bonnevillensis wierzch ciała bywa od jaskrawozielonego do ciemnoniebieskiego lub fioletowego. U C. d. montevolans jest on matowo czerwonofioletowy. Spośród typowych dla trzyszczy paskowatych plam kremowej barwy na pokrywach komplet występuje u podgatunku nominatywnego. U C. d. meriwetheri występują plamy środkowe i wierzchołkowe, ale brak jest barkowych. Plamy u C. d. decemnotata i C. d. meriwetheri są dobrze zaznaczone, grube, a środkowa z nich zakrzywia się pod ostrym kątem ku tyłowi i nie osiąga zewnętrznej krawędzi pokryw. U pozostałych podgatunków wzór jest zredukowany. U C. d. montevolans ma on postać kilku kropek, zaś u C. d. bonnevillensis mogą występować ślady plamy środkowej i plama wierzchołkowa, tylko plama wierzchołkowa lub wzór może być całkiem zanikły[6].
Ekologia i występowanie edytuj
Owad ten zasiedla łąki o przerzedzonej roślinności, widne lasy sosnowe, otwarte formacje zaroślowe, formacje stepowe z dominacją bylic, solniska i wapienne zbocza. Bytuje na podłożu piaszczystym, gliniastym i żwirowym. Na nizinach rozwój larwalny trwa dwa lata, a postacie dorosłe pojawiają się w dwóch okresach – od marca do końca czerwca i od początku września do października. Na położeniach wyższych rozwój larwalny przedłużać się może do lat trzech, a okres pojawu postaci dorosłych zaczyna się pod koniec czerwca i trwa do końca sierpnia. Postacie dorosłe spotykane są pojedynczo. Współwystępować mogą z C. purpurea, C. longilabris i C. pugetana[6].
Gatunek nearktyczny. Podgatunek nominatywny rozmieszczony jest od wschodniej części Alaski przez kanadyjski Jukon, Albertę i Saskatchewan oraz amerykańskie stany Idaho, Montana, Dakota Północna, Wyoming, Nebraska, Nevada, Utah i Kolorado po wschodni Nowy Meksyk. Niepewne jego rekordy pochodzą z Kansas i Manitoby. C. d. meriwetheri zamieszkuje południowo-środkową Kolumbię Brytyjską i środkowo-wschodni Waszyngton. C. d. montevolans ograniczony jest do znajdującej się powyżej 2000 m n.p.m. części Bear River Mountain Range w południowo-wschodnim Idaho i północno-wschodnim Utah. C. d. bonnevillensis jest endemitem Hrabstwa Tooele w Utah, gdzie występuje tylko na zachodnich pobrzeżach dawnego, plejstoceńskiego jeziora Bonneville[5][6].
Przypisy edytuj
- ↑ Thomas L. Say: American entomology, or descriptions of insects of North America. Illustrated by coloured figures from drawings executed from nature. Philadelphia: Mitchell & Ames, 1817.
- ↑ Thomas L. Casey: Memoirs on the Coleoptera. IV. Lancaster (PA): The New Era Printing Company, 1913.
- ↑ Walther Horn: Coleoptera Adephaga. Fam. Carabidae: subfam. Cicindelinae. Genera Insectorum. Fasc. 82C. Bruxelles: Wytsman, 1915.
- ↑ C.B. Knisley, M.R. Woodcock, M.G. Kippenhan. (2012) A morphological and mtDNA analysis of the badlands tiger beetle, Cicindela (s.str.) decemnotata Say, 1817 (Coleoptera: Carabidae: Cicindelinae) with the description of three new subspecies. „Insecta Mundi”. 0214, s. 1-49, 2012.
- ↑ a b c Y. Bousquet. Catalogue of Geadephaga (Coleoptera: Adephaga) of America, north of Mexico. „ZooKeys”. 245, s. 1-1722, 2012. DOI: 10.3897/zookeys.245.3416.
- ↑ a b c d David L. Pearson, C. Barry Knisley, Daniel Paul Duran, Charles J. Kazilek: A Field Guide to the Tiger Beetles of the United States and Canada. Identification, Natural History and Distribution of the Cicindelidae. Oxford University Press, 2015, s. 71-72.