Saskatchewan

Prowincja Kanady

Saskatchewanprowincja Kanady leżąca w środkowej części kraju. Od wschodu graniczy z Manitobą, od zachodu z Albertą, od północy z Terytoriami Północno-Zachodnimi oraz na południu ze stanami USA Montana i Dakota Północna. Saskatchewan, posiadając prostoliniowe granice, ma kształt niemal idealnego trapezu. Największym miastem prowincji jest Saskatoon. Drugim co do wielkości i zarazem stolicą prowincji jest Regina. Do innych znaczniejszych miast należą Prince Albert, Moose Jaw, North Battleford, Yorkton i Swift Current.

Saskatchewan
prowincja
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: Multis E Gentibus Vires (Z mnogości plemion siła)
Państwo

 Kanada

Stolica

Regina

Data powstania

1905
akces do Konfederacji Kanady jako 10. prowincja

Kod ISO 3166-2

CA-SK

Premier

Scott Moe

Gubernator porucznik

Russell Mirasty

Powierzchnia

651 036 km²

Populacja (2016)
• liczba ludności


1 098 352

• gęstość

1,86 os./km²

Numer kierunkowy

306

Kod pocztowy

SK

Strefa czasowa

UTC -6

Języki urzędowe

angielski

Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba Senat

6

Liczba Izba Gmin

14

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Strona internetowa

Nazwa Saskatchewan, odnosząca się wcześniej do dystryktu Saskatchewan, pochodzi od rzeki Saskatchewan, której nazwa jest zniekształconym, oryginalnym indiańskim imieniem rzeki – Kisiskatchewani Sipi – oznaczającym wartką rzekę.

Struktura polityczna

edytuj

Gubernator porucznik

edytuj

Gubernator porucznik jest przedstawicielem głowy państwa w prowincji. Mianuje go Gubernator Generalny na wniosek premiera Kanady złożony zwyczajowo w uzgodnieniu z premierem prowincji. Gubernator posiada szerokie uprawnienia, z których korzysta co do zasady za radą premiera prowincji. W sytuacji kryzysu konstytucyjnego Gubernator ma prawo samodzielnie podjąć wszelkie decyzje niezbędne dla przywrócenia stabilności rządu.

Parlament

edytuj

Parlament Saskatchewan składa się z Gubernatora porucznika oraz Zgromadzenia Legislacyjnego (Legislative Assembly of Saskatchewan) liczącego współcześnie 61 deputowanych (Members of Legislative Assembly, w skrócie MLA). Wybierani są oni w 61 jednomandatowych okręgach wyborczych. Partia zdobywająca większość w parlamencie tworzy rząd prowincjonalny, a jej przewodniczący zostaje premierem Saskatchewan. Druga partia w parlamencie otrzymuje status oficjalnej opozycji.

Obecnie w parlamencie 29. kadencji zasiadają przedstawiciele dwóch partii:

Zobacz: Zgromadzenie Legislacyjne Saskatchewan w składach poprzednich kadencji parlamentu.

  • Minister of Agriculture, Food and Rural Revitalization – Ministerstwo Rolnictwa, Przemysłu Żywnościowego i Terenów Wiejskich. Szef tego resortu odpowiedzialny jest także za rolną politykę kredytową, ubezpieczeniową, standardy produkcji żywności oraz propagowanie rolnictwa i spożycia rodzimych produktów.
  • Minister of Crown Management Board – Ministerstwo Rady Koronnej. Resort ten jest odpowiedzialny za zarządzanie aktywami i nieruchomościami należącymi do prowincji. Departament dostarcza także wszelkiego usług wewnętrznych dla pozostałych ministerstw i instytucji rządowych, włączając zarządzenie danymi oraz technologie obliczeniowe i komunikacyjne.
  • Minister of Community Resources and Employment – Ministerstwo ds. Samorządowych i Zatrudnienia. Do odpowiedzialności tego ministerstwa należy zapewnianie obywatelom prowincji pomocy w pełnym uczestniczeniu w życiu społecznym. Chodzi tu o pomoc dla biednych rodzin, ochronę praw dziecka, służby socjalne i opiekę nad osobami niepełnosprawnymi.
  • Minister of Industry and Resources – Ministerstwo Przemysłu i Zasobów Naturalnych. Zadaniem ministerstwa jest dbanie o rozwój miejscowego przemysłu i racjonalne zarządzanie zasobami naturalnymi.
  • Minister of Health – Ministerstwo Zdrowia. Do zakresu obowiązków tego ministerstwa należą: organizowanie prowincjonalnego systemu ubezpieczeń zdrowotnych oraz ustalanie standardów medycznych dla służby zdrowia.
  • Minister of Aboriginal Affairs – Ministerstwo ds. Ludności Rdzennej. Do zakresu odpowiedzialności tego ministerstwa należy reprezentowanie interesów rdzennej ludności prowincji. Pomoc w pełnym włączeniu się w życie społeczne.
  • Minister of Northern Affairs – Ministerstwo ds. Terenów Północnych. Zadaniem tego ministerstwa jest tworzenie i nadzorowanie wprowadzenia polityki zagospodarowania północnych terenów prowincji.
  • Minister of Finance – Ministerstwo Finansów. Zadaniem tego ministerstwa jest ustalanie i pobieranie podatków, planowanie i nadzorowanie budżetu, zarządzanie prowincjonalnymi funduszami emerytalnymi oraz długiem publicznym.
  • Minister of Learning – Ministerstwo Edukacji. Ministerstwo zajmuje się nadzorowaniem szkolnictwa podstawowego, średniego i wyższego, a także zapewnieniem wczesnego rozwoju dziecka, siecią bibliotek publicznych. Ministerstwo zarządza także nauczycielskimi, branżowymi funduszami emerytalnymi.
  • Minister of Labour – Ministerstwo Pracy. Zajmuje się tworzeniem i egzekucją prawa pracy oraz stosunkami pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Do zakresu obowiązków należy też sprawa równouprawnienia kobiet.
  • Minister of Highways and Transportation – Ministerstwo Dróg i Transportu. Ministerstwo zajmuje się nadzorem nad prowincjonalną siecią dróg kołowych, kolejowych i lotnisk.
  • Minister of Corrections and Public Safety – Ministerstwo Więziennictwa i Bezpieczeństwa Publicznego. Zarządzanie systemem korekcyjnym dla nieletnich i więzień dla dorosłych przestępców. Ministerstwo jest odpowiedzialne za kształtowanie programów rehabilitacyjnych i zasad wprowadzania w życie w społeczeństwie byłych przestępców. W zakresie bezpieczeństwa publicznego ministerstwo zarządza pogotowiem ratunkowym, strażą pożarną oraz ustala i nadzoruje standardy bezpieczeństwa instalacji publicznego użytku np. dźwigów osobowych.
  • Minister of Environment – Ministerstwo Ochrony Środowiska. Zakresem obowiązków ministerstwa jest zabezpieczenie ekosystemów leśnych, wodnych. Ochrona zagrożonych gatunków. Ustalanie kwot połowów ryb i odstrzału dziczyzny oraz nadzór nad prowincjonalnymi parkami narodowymi.
  • Minister of Government Relations – Ministerstwo Stosunków Międzyrządowych. Reprezentowanie prowincji w kontaktach z rządami innych prowincji oraz reprezentowanie interesów prowincji przy rządzie federalnym.
  • Minister of Culture, Youth and Recreation – Ministerstwo ds. Kultury, Młodzieży i Rekreacji. Do zakresu działania ministerstwa należy promowanie miejscowej kultury, spraw młodzieży, sportów i najszerzej pojętej rekreacji.
  • Minister of Justice and Attorney General – Ministerstwo Sprawiedliwości i Prokuratura Generalna. Zadaniem ministerstwa jest ściganie przestępstw oraz prewencja, a także organizacja systemu sądowniczego w prowincji.

Premier

edytuj

Premier jest szefem rządu prowincjonalnego w Saskatchewan. Posiada on bardzo szerokie uprawnienia, pozwalające prowadzić skuteczne rządy, jeśli tylko ma zapewnione poparcie w parlamencie. Premierem zostaje lider partii zdobywającej większość w parlamencie. Jeśli z jakichś powodów, w czasie trwania sesji parlamentu przewodniczący rządzącej partii zostaje zmieniony, następuje automatyczna zmiana na stanowisku premiera prowincji.

Demografia

edytuj

Według spisu powszechnego z roku 2006[1][2] największą grupą narodowościową w Saskatchewan są Niemcy (30%), następnie Anglicy (26,5%), Szkoci (19,2%), Irlandczycy (15,3%), Ukraińcy (13,6%), Frankokanadyjczycy (12,4%), Indianie (12,1%), Norwegowie (7,2%), Polacy (6%), Metysi kanadyjscy (4,4%), Holendrzy (3,7%), Rosjanie (3,7%) i Szwedzi (3,5%). 18,1% określiło się jako Kanadyjczycy.

Rok Populacja Ranking według prowincji
1901 91 279 8
1911 492 432 3
1921 757 510 3
1931 921 785 3
1941 895 992 3
1951 831 728 5
1956 880 665 5
1961 925 181 5
1966 955 344 6
1971 926 242 6
1976 921 325 6
1981 968 313 6
1986 1 009 613 6
1991 988 928 6
1996 976 615 6
2001 978 933 6
2006 985 386 6
2011 1 053 960 6
2016 1 098 352 6

Religia

edytuj
 
Katolicka Katedra św. Pawła w Saskatoon

Struktura religijna (2011)[3]:

Geografia

edytuj

Ukształtowanie powierzchni

edytuj

Południowy obszar prowincji jest niemal idealnie płaską równiną całkowicie pozbawioną lasów. Dawniej rozpościerała się tam preria, współcześnie zamieniona na tereny uprawne i pastwiska. Jedynym urozmaiceniem powierzchni są Wzgórza Cyprysowe na granicy z Albertą. Najwyższy szczyt tego grzbietu, leżący już poza granicą Saskatchewan, ma wysokość 1465 m.

Północną część prowincji pokrywa lesista nizina.

Wody śródlądowe

edytuj

Udział wód śródlądowych w całkowitej powierzchni prowincji wynosi blisko 10%. W szczególności bogata w wody jest jej północna część, poprzecinana licznymi strumieniami oraz posiadająca szereg mniejszych i większych jezior polodowcowych. Do największych z nich należą Athabasca, Jezioro Cree, Jezioro Reniferowe i Jezioro la Ronge. Południową część, znacznie bardziej ubogą w wody, przecina kilka większych rzek – przede wszystkim Północna i Południowa Rzeka Saskatchewan.

Klimat

edytuj

Brak naturalnych zapór powoduje, że klimat, a głównie temperatura w Saskatchewan, zależy od okresowej aktywności słońca. Stąd też ekstremalnie wysoka amplituda rocznych temperatur od +35 °C w lecie do –45 °C w zimie.

Ze względu na południkową rozciągłość prowincji klimat jest bardzo zróżnicowany w zależności od położenia. W południowej części panuje klimat kontynentalny z upalnymi latami i bardzo mroźnymi i śnieżnymi zimami. Na północy panuje klimat pod arktyczny ze stosunkowo łagodnymi latami i bardzo mroźnymi zimami.

Zasoby naturalne

edytuj

Najważniejszym bogactwem naturalnym Saskatchewan są niezwykle żyzne ziemie orne. Oprócz tego w prowincji znajdują się pokłady następujących minerałów i kopalin: miedź, nikiel, cynk, ołów, węgiel kamienny, gaz ziemny, potas, uran, złoto, ruda żelaza, sól kamienna i inne w niewielkich ilościach.

Gospodarka

edytuj

Gospodarka prowincji niemal wyłącznie oparta jest na rolnictwie i usługach dla rolnictwa. W Saskatchewan koncentruje się 54% całej kanadyjskiej produkcji zbóż. Istotną gałęzią przemysłu, szczególnie w północnej części prowincji, jest leśnictwo i łowiectwo.

Saskatchewan jest jednym z głównych światowych wydobywców uranu. Jest największym producentem tego minerału. W związku ze sztywną rządową kontrolą wydobycia surowca, Saskatchewan jest w stanie regulować światowe ceny tego surowca.

Energia elektryczna jest produkowana głównie w elektrowniach wodnych.

Przemysł przetwórczy skupiony jest w największych miastach, a zwłaszcza w Regina i Saskatoon. Rozwinięte gałęzie przemysłu to spożywczy, rafineryjny, chemiczny, drzewny, metalowy i materiałów budowlanych.

Sieć komunikacyjna dobrze rozwinięta w środkowej i południowej części prowincji. Największe znaczenie mają transkontynentalne linie kolejowe i transkanadyjska droga kołowa zwana Trans-Canada Highway.

Historia

edytuj
Osobny artykuł: historia Saskatchewanu.

Saskatchewan powstała jako prowincja Kanady w 1905 wraz z jej wydzieleniem z Terytoriów Północno-Zachodnich. Historia jej terenów jest jednak dużo starsza. Najpierw przez tysiące lat była terenem migracji i tworzenia się kultur indiańskich, a następnie od połowy XVIII wieku. terenem eksploracji łowieckich i handlowych Kompanii Zatoki Hudsona. Od 1867, daty przyłączenia wszystkich terenów będących pod zarządem kompanii do Konfederacji Kanady, tereny Saskatchewan wchodzą w okres gwałtownej kolonizacji. W ciągu niespełna czterdziestu lat ludność regionu z niewiele ponad tysiąca osób wzrosła do niemal 200 tysięcy. Wobec tego, rząd federalny zdecydował o przekształceniu rejonu w samodzielną prowincję.

Przypisy

edytuj
  1. Ethnic origins, 2006 counts, for Canada, provinces and territories – 20% sample data. [dostęp 2008-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-09)].
  2. Możliwe było wybranie więcej niż jednej narodowości, liczba procentowa jest więc większa niż 100%.
  3. 2011 National Household Survey: Data tables [online], Statistics Canada [dostęp 2019-07-08].