Waszyngton (stan)
Waszyngton (ang. Washington, wymowa: /ˈwɒʃɪŋtən/ ) – stan w północno-zachodniej części Stanów Zjednoczonych na granicy z Kanadą.
Waszyngton State of Washington | |||||
| |||||
42. stan od 11 listopada 1889 | |||||
![]() | |||||
| |||||
Dewiza: Alki | |||||
Państwo | ![]() | ||||
Stolica | Olympia | ||||
Kod ISO 3166-2 | US-WA | ||||
Gubernator | Jay Inslee (D) | ||||
Powierzchnia | 184 661[1] km² | ||||
Populacja (2017) • liczba ludności |
7 405 743[2] | ||||
• gęstość | 34,20 os./km² | ||||
Strefa czasowa | UTC-08:00 UTC-07:00 | ||||
Języki urzędowe | de iure brak de facto angielski | ||||
Położenie na mapie USA![]() | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal ![]() |
Spis treści
HistoriaEdytuj
- 1853 – Terytorium Waszyngtonu utworzone z północnej części Terytorium Oregonu
- 11 listopada 1889 – Waszyngton powstało jako 42. stan Stanów Zjednoczonych Ameryki
- 1897 do 1898 – miasto Seattle doświadczyło gwałtownego rozwoju w wyniku odkrycia złota na północnych Klondike Gold Fields w Kanadzie. Dziesiątki tysięcy ludzi przyjeżdżało do Seattle by przygotować się do poszukiwania złota na północy, wydając miliony dolarów na zapasy, ubrania, sprzęt, zwierzęta juczne i bilety na północ. Suma wydatków wstępnych, szacowana na 50 000 000 ówczesnych dolarów, jest mniej więcej równa całkowitej wartości złota wydobytego w Klondike.
GeografiaEdytuj
- Klimat: Stan jest podzielony geograficznie łańcuchem Gór Kaskadowych biegnącym równolegle do wybrzeża Oceanu Spokojnego. Zachodnia część stanu Waszyngton znajduje się pod wpływem klimatu oceanicznego, z częstymi opadami od jesieni do wiosny, natomiast latem ilość opadów znacznie się zmniejsza. Wschodnia część stanu znajduje się w cieniu opadowym Gór Kaskadowych - występuje tam suchy klimat kontynentalny, a ilość opadów jest kilka razy mniejsza od zachodniej części stanu.
- Główne rzeki: Kolumbia, Snake, Yakima, w środkowej części stanu na rzece Kolumbia znajduje się zapora Grand Coulee.
Lp. | Miasto | Ludność (2017) |
---|---|---|
1 | Seattle | 724 745 |
2 | Spokane | 217 108 |
3 | Tacoma | 213 418 |
4 | Vancouver | 175 673 |
5 | Bellevue | 144 444 |
6 | Kent | 128 458 |
7 | Everett | 110 079 |
8 | Renton | 101 379 |
9 | Spokane Valley | 97 847 |
10 | Federal Way | 96 690 |
DemografiaEdytuj
Na podstawie spisu ludności z roku 2010 stwierdzono, że stan Waszyngton liczył 6 724 540 mieszkańców, co oznaczało wzrost o 830 419 (14,1%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowiły 6,2% populacji, 22,2% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,1% to osoby mające 65 i więcej lat. Połowę (50,0%) ludności stanu stanowiły kobiety[4].
JęzykEdytuj
W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami były[5]:
- język angielski – 82,51%,
- język hiszpański – 7,79%,
- język wietnamski – 0,94%,
- język tagalski – 0,84%,
- język koreański – 0,83%,
- język rosyjski – 0,8%,
- język chiński – 0,76%,
- język niemiecki – 0,55%.
Rasy i pochodzenieEdytuj
79,5% mieszkańców stanowiła ludność biała (68,7% nie licząc Latynosów), 8,9% to Azjaci, 4,7% było rasy mieszanej, 4,2% to Murzyni lub Afroamerykanie, 1,9% to rdzenna ludność Ameryki i 0,8% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowili 12,7% ludności stanu[4].
Do największych grup należały osoby pochodzenia niemieckiego (16,4%), irlandzkiego (10,5%), meksykańskiego (9,9%) i angielskiego (9,7%). Do innych większych grup należały osoby pochodzenia norweskiego (362,9 tys.), szkockiego (298,3 tys.), „amerykańskiego” (289,2 tys.), francuskiego (284 tys.), włoskiego (263,1 tys.), szwedzkiego (203,7 tys.), polskiego (137,8 tys.) i holenderskiego (137 tys.)[6].
Wśród ludności azjatyckiej największe grupy stanowiły osoby pochodzenia chińskiego (125,2 tys.), filipińskiego (99,7 tys.), hinduskiego (96,4 tys.), wietnamskiego (73,2 tys.) i koreańskiego (63,8 tys.)[7].
ReligieEdytuj
Struktura religijna w 2014 r.[8]:
- protestanci – 40%:
- bezdenominacyjni – 9%,
- zielonoświątkowcy – 5%,
- luteranie – 5%,
- baptyści – 5%,
- pozostali – 16% (głównie: kalwini, uświęceniowcy, metodyści, adwentyści dnia siódmego, campbellici, anglikanie, pietyści i mennonici[9]),
- bez religii – 32% (w tym: 5% agnostycy i 5% ateiści),
- katolicy – 17%,
- mormoni – 3%,
- pozostałe religie – 8% (w tym: buddyści, świadkowie Jehowy, neopoganie, żydzi, muzułmanie, prawosławni, hinduiści, unitarianie i bahaiści[9]).
GospodarkaEdytuj
Od początku osiedlania się Europejczyków ważną rolę w rozwoju stanu odegrały rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo. Szybki rozwój produkcji i usług rozpoczął się w latach 40. XX wieku i doprowadził do skoncentrowania ludności w obszarach miejskich. Od końca lat 70. XX wieku do rozwoju gospodarki znacznie przyczyniła się produkcja nowych technologii[10].
ZasobyEdytuj
Dzięki tamie Grand Coule Waszyngton jest największym w kraju producentem energii wodnej. Drugie co do wielkości źródło energii elektrycznej stanowi gaz ziemny. Stan nie posiada własnych zasobów, a w znacznej mierze opiera się na gazie ziemnym wydobywanym w Kanadzie, który jest sprowadzany rurociągiem na rynki USA.
Elektrownia jądrowa Columbia jest trzecim co do wielkości źródłem energii elektrycznej w Waszyngtonie. Na czwartym miejscu plasuje się energia wiatru. Mimo, że stan posiada duże zasoby węgla, w 2006 roku zamknięto ostatnią kopalnię[11].
PrzemysłEdytuj
Waszyngton jest liderem wśród stanów USA w przemyśle produktów leśnych, oraz w produkcji samolotów i innych urządzeń transportowych[11]. Swoje siedziby mają tu znane koncerny jak Amazon, Costco, Boeing, Starbucks, Microsoft i Expedia Group[12].
RolnictwoEdytuj
Symbole stanuEdytuj
- Dewiza: Alki
- Znaczenie dewizy: Słowo z języka rdzennych mieszkańców oznacza, mniej więcej, troszkę po troszku albo w swoim czasie
- Przydomek: The Evergreen State
- Znaczenie przydomku: iglasty stan, dosłownie zawsze zielony stan
- Symbole: WA
UczelnieEdytuj
- Antioch University Seattle
- The Art Institute of Seattle
- Bastyr University
- Central Washington University
- City University
- DigiPen Institute of Technology
- Eastern Washington University
- The Evergreen State College
- Gonzaga University
- Henry Cogswell College
- Heritage College
- Lutheran Bible Institute of Seattle
- Northwest College of the Assemblies of God
- Northwest Indian College
- Pacific Lutheran University
- St. Martin’s College
- Seattle Pacific University
- Seattle University
- School of Advanced International Studies (SAIS)
- Trinity Lutheran College
- University of Puget Sound
- University of Washington
- Walla Walla College
- Washington State University
- Western Washington University
- Whitman College
- Whitworth College
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates (ang.). U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09].
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Washington, census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
- ↑ Biggest Cities in Washington, www.biggestuscities.com [dostęp 2019-02-07] .
- ↑ a b U.S. Census Bureau QuickFacts: Washington; UNITED STATES, www.census.gov [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-02-07] .
- ↑ U.S. Census Bureau , SELECTED SOCIAL CHARACTERISTICS IN THE UNITED STATE; 2017 American Community Survey 1-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ U.S. Census Bureau , ACS DEMOGRAPHIC AND HOUSING ESTIMATES; 2013-2017 American Community Survey 5-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ Religion in America: U.S. Religious Data, Demographics and Statistics, Pew Research Center [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ a b Washington - Religious Traditions, 2010, www.thearda.com [dostęp 2019-02-07] .
- ↑ Washington - Economy, Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ a b Washington - State Energy Profile Analysis - U.S. Energy Information Administration (EIA), www.eia.gov [dostęp 2019-02-07] .
- ↑ Scott Cohn , Washington is America's Top State for Business in 2017, CNBC.com [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ Rachel Bertone , Top 10 Washington Ag Products (Infographic), Farm Flavor, 12 lipca 2017 [dostęp 2019-02-07] (ang.).